Fokus Innovatie

Stijn Kelchtermans

Dankzij volgehouden inspanningen voor innovatie bokst België boven zijn gewicht

De kans dat velen ons land als eerste noemen als antwoord op de vraag wie de Europese innovatiekampioenen zijn, is niet groot. Toch behoort België samen met de Scandinavische landen en Nederland tot de kopgroep. Een portret van een onverwachte allrounder.

We komen van ver, maar ons land doet het erg behoorlijk op vlak van innovatie, volgens een brede waaier aan indicatoren. Vlaanderen en België zijn top voor technologieontwikkeling op basis van Europese patentaanvragen door kennisinstellingen. Voor patentaanvragen door bedrijven moeten we onder meer de Scandinavische landen, Nederland en Zwitserland laten voorgaan. Verklaringen hiervoor zijn dat patenteren voornamelijk gebeurt door grote ondernemingen en België een echt kmo-land is, en dat de Belgische economie met de focus op diensten een relatief klein aandeel heeft van sectoren die intensief gebruikmaken van intellectuele eigendomsbescherming. Voor patenten die erg vaak geciteerd worden door bedrijven en kennisinstellingen, een gebruikelijke indicator voor technologische impact, scoort België goed en is Vlaanderen zelfs derde wereldwijd, na Zwitserland en Denemarken.

Volgens het European Innovation Scoreboard 2022, dat wordt opgesteld door de Europese Commissie en een wat bredere kijk op innovatie biedt, behoort België tot de 5 ‘innovatieleiders’. Ons land presteert beter dan het EU27-gemiddelde voor bijna alle subgroepen van indicatoren en blinkt in het bijzonder uit in connecties tussen spelers in het innovatie-ecosysteem, het performante onderzoekssysteem en de impact van innovatie op werkgelegenheid. In slechts 6 van de 32 indicatoren zit België

onder het EU27-gemiddelde, waarbij de grootste hiaten zich situeren op vlak van levenslang leren en het ontwikkelen van milieu-gerelateerde technologieën.

Nog een indicator die door alle beleidsmakers in het oog wordt gehouden, is de zogenoemde O&O-intensiteit, oftewel de bruto binnenlandse uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling, uitgedrukt als percentage van het bbp. Dankzij de sterke groei van O&O in het bedrijfsleven sinds 2010 heeft België volgens Eurostat de drempel van 3 procent O&O-intensiteit bereikt. Volgens cijfers uit 2019 was ons land het op een na O&O-intensiefste land in de EU, na Zweden. Bevragingen van ondernemingen bevestigen het positieve beeld. Uit gegevens van de European Community Innovation Survey blijkt dat België in de periode 20162018 in de EU27 het op twee na hoogste percentage innovatieve ondernemingen had en het op vier na hoogste aandeel in de omzet van ondernemingen uit nieuwe of aanzienlijk verbeterde producten.

Ten slotte is België een wetenschappelijke uitblinker. Ons land prijkt op de zevende plaats van alle EU-landen qua deelname en budgetaandeel in het vlaggenschipprogramma Horizon 2020. Daarnaast hebben onderzoekers aan Belgische universiteiten sinds 2021 296 beurzen binnengehaald van de prestigieuze European Research Council, waarmee België zijn status als wetenschappelijk topland bevestigt.

4 Hoe AI ons leven en werk transformeert

6 Op weg naar regeneratieve geneeskunde

12 Interview • Margaux Donckier

16 Drones houden de haven veilig

18 Smartlist • Een prettige werkomgeving voor iedereen

20 Expertpanel • ‘Leren blijft een natuurlijk proces’

22 Nawoord • Michelle Gibbons

Country manager

Christian Nikuna Pemba

Creative director

Baïdy Ly

Content director

Annick Joossen

Tekst

Jerom Rozendaal

Joost Schellekens

Marleen Walravens

Coverbeeld

Gregory Van Gansen

Drukkerij

Roularta

Smart Media Agency

Leysstraat 27

2000 Antwerpen +32 (0)3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be Fokus-online.be

CLARINE VAN ELSACKER PROJECT MANAGER

Mensen zullen altijd groter zijn dan gebouwen.

We willen bouwdromen realiseren. Is dat een uitdaging? Zeker, en zelfs een hele grote. Maar daar houden we als innovatieve bouwexperten van. We bouwen tenslotte aan de wereld van morgen en daarin zullen mensen altijd groter zijn dan de gebouwen.

België is een wetenschappelijke uitblinker.

— STIJN KELCHTERMANS PROFESSOR STRATEGIE EN INNOVATIE, KU LEUVEN

MODERNA PRODUCTS VERWARMT KANTOREN MET PROCESWARMTE

Van hondenmanden tot eetkommetjes: Moderna Products creëert slimme kunststofproducten voor huisdieren. Voor de gloednieuwe hoofdzetel in Izegem koos het bedrijf voor duurzame, energiezuinige gebouwen en installaties. De warmte die vrijkomt tijdens het productieproces is prima geschikt om de gebouwen te verwarmen. Met een ecologiepremie+ zette VLAIO mee zijn schouders onder het warmterecuperatieproject.

» TOPSPELER IN HUISDIERPRODUCTEN

Moderna Products produceert allerlei toebehoren voor huisdieren: kattenbakken, eetkommetjes, transportkooien … Het bedrijf doet alles zelf, van design tot productie en verkoop. De producten komen op de markt onder de merknaam MODERNA of onder gekende private labels bij oa. Tom & Co, Aveve en Maxi Zoo. De onderneming behoort wereldwijd tot de top 3 in zijn sector en opende in 2015 een tweede productiesite in Gaffney (VS).

» DUURZAME SITE

Voor de nieuwe site in Izegem, die sinds 2022 in gebruik is, koos Moderna Products voor een duurzame aanpak. “We hebben bewust geïnvesteerd in goed geïsoleerde gebouwen en in energiezuinige, vaak elektrische machines”, zegt zaakvoerder Bart Bonte. “We plaatsten meer dan 6.000 zonnepanelen en opteerden voor sensorgestuurde ledverlichting. Als bergruimte kozen we voor een volledig geautomatiseerd magazijn van 40 meter hoog: zo kunnen we veel opslaan op een kleine oppervlakte, en hebben we geen verlichting, verwarming of koeling nodig.”

“In ons productieproces stappen we geleidelijk over naar meer duurzame grondstoffen. We gebruiken inmiddels 20 procent gerecycleerde materialen, en dat willen we tegen 2025 nog verhogen naar 35 procent. Ongeveer één derde van al het pmd-afval dat in Vlaanderen wordt ingezameld, belandt in gerecycleerde vorm in ons productieproces.”

» PROCESWARMTE RECUPEREREN

De hoofdmoot van het productieproces bestaat bij Moderna Products uit geavanceerde spuitgiet-

technieken. Daarbij wordt gesmolten kunststof onder hoge druk in een matrijs gespoten om de gewenste vorm te creëren. Bart Bonte: “Onze spuitgietmachines moeten warm genoeg zijn om kunststofgranulaat te laten smelten. Tegelijk mogen ze niet té warm worden: de olie in de reservoirs moet altijd ongeveer 40°C zijn. Daarom hebben we ook koeling voorzien. We kiezen zoveel mogelijk voor ‘free-cooling’: een passieve koeltechniek die gebruik maakt van buitenlucht. De restwarmte gebruiken we in de winter om onze gebouwen te verwarmen.”

Om onze proceswarmte te kunnen recupereren hebben we een specifiek systeem geïnstalleerd. Dat omvat onder meer een warmtewisselaar en een aangepast verwarmingssysteem met vloer- en plafondverwarming in alle kantoren. Ook in onze verpakkingsafdeling ligt vloerverwarming. Voor de zekerheid hebben we ook nog een warmtepomp laten plaatsen, maar die hebben we afgelopen winter niet gebruikt.

» ECOLOGIEPREMIE+ VAN VLAIO

Het nieuwe warmterecuperatiesysteem kostte in totaal ongeveer 447.000 euro. “Dat is duurder dan een conventionele installatie op fossiele brandstoffen, maar het is veel duurzamer en energiezuiniger”, aldus Bart Bonte. “Ongeveer 40 procent van het totale bedrag – zo’n 178.000 euro – werd gesubsidieerd door VLAIO, via de ecologiepremie+. Die steun was vooral bedoeld voor de eigenlijke warmterecuperatie-installatie. Het verdere systeem, met de vloer- en plafondverwarming, hebben we zelf betaald. Het subsidiebedrag werd in schijven uitbetaald, volgens de vorderingen van de werken. De premie zorgde ervoor dat de investering haalbaar bleef. Ik zou het zeker aanraden aan andere bedrijven.”

Wil jouw bedrijf vergroenen of energie besparen?

VLAIO steunt bedrijven die investeren in … de omschakeling naar groene technologie:

» geothermische warmtepomp

» warmtepomp op re stenergie uit de industrie

» batterijen

» waterstof

» biogas

» energie-efficiëntie:

» aanpassen van het productieproces

Op maandagochtend was een extra trui soms welkom, maar verder heeft onze recuperatiewarmte altijd volstaan. In de zomer zullen we de warmtepomp wel gebruiken om onze gebouwen te koelen.” Deze zal gevoed worden door onze zonnepanelen.

» recuperatie van restwarmte

Ook andere technologieën kunnen in aanmerking komen! Check de voorwaarden op vlaio.be/ecologiesteun

“De premie zorgde ervoor dat de investering haalbaar bleef. Ik zou het zeker aanraden aan andere bedrijven.”

– Bart

Bonte, Zaakvoerder Moderna Products

Hoe AI ons leven en werk transformeert

Robots nemen de wereld over. Een gedurfde uitspraak, maar artificiële intelligentie neigt wel naar die realiteit. De nieuwe technologieën zijn in eerste instantie heel handig, maar experts waarschuwen ook voor de risico’s. ‘AI neemt onze jobs niet in, maar wie AI slim gebruikt, zal wel in het voordeel zijn.’

Artificial intelligence (AI) is een revolutionaire technologie die een diepgaande invloed heeft op ons leven en werk. Het biedt ongekende mogelijkheden, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. “De komst van AI doet me denken aan de jaren 90, toen Google uitkwam”, vertelt Hans De Canck, onderzoeker aan de VUB. “Niet iedereen was even enthousiast over die technologische evolutie. Het kostte tijd om Google te optimaliseren en ook gebruikers hadden tijd nodig om ermee te leren werken. Hetzelfde geldt nu voor AI.”

Jobs

“We hoeven ook niet te vrezen dat robots en nieuwe technologieën onze jobs zullen innemen”, stelt De Canck. “Collega-innovatiedeskundige Ulrich Petré verwoordde dat onlangs heel mooi: ‘AI kan geen jobs innemen, maar de persoon die AI als een krachtig instrument gebruikt zal een competitief voordeel behalen.’ Kunstmatige intelligentie moet worden gezien als een hulpmiddel dat onze capaciteiten versterkt en ons in staat stelt complexe taken efficiënter uit te voeren, in plaats van als een bedreiging.”

Hoewel AI, mits correct gebruikt, een krachtige tool kan zijn, waarschuwen experts voor mogelijke risico’s. Net zoals sociale media verslavend kunnen zijn en onze concentratie kunnen beïnvloeden, rijst de vraag of AI vergelijkbare risico’s met zich meebrengt. David Martens en Toon Calters van de UA richtten daarom het ‘Antwerp Center for Responsible AI’ (ACRAI) op, een multidisciplinair centrum waar expertises op het gebied van algoritmen, regelgeving, sociaal onderzoek en privacy samenkomen.

Wie niet leert, valt af ACRAI streeft naar verantwoorde AI, waarbij AI moet voldoen aan onze morele waarden en dus begrijpt wat goed en fout is om te voorkomen dat het onethische informatie genereert. “Het is nu aan mensen om de onjuiste informatie te filteren, aangezien AI zoals ChatGPT nog steeds fouten kan maken”, vertelt David Martens. “Dit is begrijpelijk, aangezien AI geen brein heeft en dus niet logisch kan redeneren. Het is een combinatie van complexe formules en kan dus niet meteen perfect zijn. Dat gebruikers onjuistheden als waarheid aannemen is een van de grootste gebreken van AI.” Privacy, transparantie en ongelijkheid zijn andere problemen waar onderzoekers aan werken.

Vooral de ongelijkheid is volgens Toon Calters een niet te onderschatten probleem. “Niet iedereen zal (evenveel) toegang hebben tot de nieuwe technologieën. Wie de tools heeft, breidt zijn of haar skills uit en behaalt een steeds groter voordeel op wie de tools niet ter beschikking heeft.”

“Belangrijk is om te begrijpen dat AI ons op verschillende gebieden kan ondersteunen”, benadrukt De Canck. Het draait niet zozeer om het verdringen van banen, maar om het vermogen van mensen om AI effectief te gebruiken op de werkvloer. “Daarom is bijscholing op het gebied van AI essentieel”, zegt Hans De Canck. “De ontwikkeling van AI is een continu proces dat aandacht en inzet vereist. Het is geen voorbijgaande hype, maar een blijvende en evoluerende realiteit. Wie niet in staat is om deze middelen in te zetten, zal achteropraken.”

Dat er nog stevig gediscussieerd zal worden over de ethische kant van AI, blijkt uit een open brief die eerder dit jaar de wereld rondging. Deskundigen en belangrijke figuren binnen de technologische sector trekken met deze brief aan de alarmbel. “AI is zo vergevorderd dat je het onderscheid tussen echt en nep niet meer merkt”, staat onder meer in de brief te lezen. De ondertekenaars van de brief vragen daarom om innovaties en onderzoek rond AI voor zes maanden te staken. Zo kunnen ze voorzorgsmaatregelen treffen tegen mogelijke gevaren. “AI heeft risico’s, maar we moeten ook niet overdrijven”, benadrukken Calters en Martens. “Wij hebben dan ook besloten om de brief niet te ondertekenen. Wij gaan ons onderzoek niet stopzetten om de risico’s van AI te onderzoeken. Dat houdt geen steek. Wij doen voortdurend onderzoek naar de tekortkomingen van AI en het proactief aanpakken ervan.”

“Het is ook enigszins naïef om te denken dat onderzoekers die de brief niet hebben ondertekend hun werk op het gebied van AI zouden staken. Integendeel, zij zullen blijven onderzoeken en daardoor een voorsprong creëren op degenen die de brief wel hebben ondertekend. Het is goed dat er aandacht is voor de risico’s, maar dit was niet de manier.”

Naïef

Door Joost Schellekens

De ontwikkeling van AI is een continu proces dat aandacht en inzet vereist. Het is geen voorbijgaande hype, maar een blijvende en evoluerende realiteit.

— HANS DE CANCK VUB

Dat gebruikers onjuistheden als waarheid aannemen is een van de grootste gebreken van AI.

De juiste vertaalslag voor verandering vraagt om een apart woordenboek

Verandering, je moet het maar eens meemaken.

Iedere dag ondergaan organisaties wel een of andere transformatie. Die kan klein zijn, enorm grootschalig en soms zelfs met een impact op de consument/bevolking. Redden deze organisaties het dan met een toffe marketingcampagne of een changemanagementtraject, of vergeten ze enkele belangrijke stappen?

Digitale transformaties staan al enkele jaren in de top 3 van grote bedrijfsveranderingen. Maar ook rebrandings, acquisities, een strenger duurzaamheidsbeleid en afslankingen zijn vaak voorkomende soorten transformatie die voor een rimpeleffect zorgen doorheen alle lagen van een organisatie. Alleen, hoe zorg je ervoor dat de nieuwe visie die ermee gepaard gaat resoneert voor iederéén?

Quick fixes zijn de grootste boosdoeners. Je moet op zoek gaan naar de onderliggende symptomen.

Wat is de bron van eventuele weerstand?

“Als organisatie moet je vooreerst beseffen dat je doelgroep, alle mensen die voor jou werken of ieder lid van de bevolking, immens divers is. Iedereen heeft zijn eigen verhaal”, zegt Jo Van Grinderbeek. Hij is oprichter van Restless Minds, een strategisch bureau dat bedrijven en organisaties begeleidt in succesvoller veranderen. Samen met een groeiend team van experten hanteren zij een aanpak die volledig human-centric is en changemanagementtactieken combineert met het creatieve van marketing. “Een transformatie werkt pas écht als je vanaf dag één kijkt naar wat er exact verandert voor de organisatie zelf. Dan moet je uitzoeken wat dat betekent voor mensen. Hoe verandert hun job, welk verhaal hebben zij nodig om te geloven dat anders ook beter kan zijn?

De visie wordt vaak gezet, maar dan is er een vertaling nodig die voor iedereen behapbaar of verstaanbaar is.”

Geen betere tool dan de kracht van storytelling om een perceptie te veranderen of een overtuigend, bijna op maat gemaakt verhaal te brengen. Dat kan heel breed gaan, zoals via seminaries, campagnes, het lanceren van een nieuwe website… Of door mensen, letterlijk, mee te nemen in het verhaal. “Wij zetten bijvoorbeeld een stakeholdermanager in, die een hele dag door luistert naar wat er leeft en wat mensen nodig hebben om vooruit te geraken”, geeft Jo als voorbeeld.

Ieder veranderingstraject start met C-levelmanagement. Zij weten namelijk precies waar het bedrijf naartoe gaat, omdat ze beschikken over een helicopterview op wat er moet gebeuren om innovatief te blijven.

“Maar mensen op de werkvloer ervaren dat helemaal anders. Zij zitten niet mee in die helikopter. C-level moet eerst zelf de change doormaken: het

moet eerst voor hen duidelijk zijn dat veranderingen anders overkomen bij het doelpubliek. Pas dan kan het voor anderen ook helder worden.”

Marketing biedt daarbij een helpende hand. Eén overkoepelend verhaal, gesegmenteerd naar je doelpubliek toe. Stel dat een erg grote organisatie een transformatie doormaakt. Dan kan het zijn dat de ene laag nood heeft aan diepgaande informatie, bijvoorbeeld de werknemers of externe partners, en een ander zoekt snackable content, bijvoorbeeld de consument. “Change management is making people want things, maar ik zie het eerder als: Make the change people want”, quote Jo. “Zo verhoog je de slaagkansen van je gehele transformatie. Quick fixes zijn de grootste boosdoener, slechts pleisters op een wonde. Je moet op zoek gaan naar de onderliggende symptomen. Wat is de bron van eventuele weerstand? Als je dat weet, kun je duurzame veranderingen beginnen maken.”

Noem het organisatietherapie, waar het draait om verbinding tussen wat de organisatie wil en de wensen en noden van de mensen daarbinnen. “Ga naar de root cause; zoek vanwaar het probleem komt. Stel dan een diagnose en voer een behandeling uit, of je gaat doorverwijzen naar een expert. In ons geval schakelen we bijvoorbeeld de geschikte copywriter in voor de juiste storytelling of we zetten een change manager op de vloer die echt luistert.” Flexibiliteit en ruimte voor aanpassingen tijdens het proces zijn een noodzaak. Die moet je incalculeren vanaf het begin. Een vast stappenplan voor elk soort organisatie toepassen is simpelweg niet realistisch. “Je moet kunnen bijsturen wanneer nodig. De bedoeling is om een organisatie vooruit te helpen en op het einde los te laten, wanneer die zelfredzaam is.”

Meer over.

Restless Minds begeleidt organisaties bij complexe transformaties, aan de hand van een unieke, no-nonsense aanpak. Geen opdringerige veranderingen voor nietsvermoedende teams, maar wel oplossingen aanreiken die aansluiten bij de werkelijke behoeften van medewerkers en belanghebbenden. Dat doen ze door hen er vanaf het begin bij te betrekken, te luisteren en mensen altijd voorop te zetten. Restless Minds is actief in zowel zakelijke als overheidsomgevingen.

JO VAN GRINDERBEEK OPRICHTER

C-level moet eerst zelf de change doormaken. Pas dan kan het voor anderen ook helder worden.

Op weg naar regeneratieve geneeskunde

3 vragen aan...

Fundamenteel stamcelonderzoek verschaft grote wetenschappelijke inzichten in de celontwikkeling, waardoor nieuwe therapieën zullen ontstaan voor heel wat ziektebeelden. Deze geneeskundige innovatie vraagt ook een nieuwe, interdisciplinaire aanpak.

In tegenstelling tot de reguliere geneeskunde die zich concentreert op het wegwerken van symptomen van een ziekte, bestudeert regeneratieve geneeskunde de natuurlijke herstelprocessen in het menselijk lichaam. Een bot kan zichzelf helen na een breuk, ook de huid herstelt meestal vlot van een wond. Aan de basis hiervan ligt de activering van stamcellen. Daarom speelt, naast gentherapie, stamcelonderzoek een grote rol in de ontwikkeling van behandelingsmethoden voor herstel of vervanging van beschadigde cellen, weefsels en organen.

Een volwassen stamcel kan nieuwe stamcellen maken of zich differentiëren tot een gespecialiseerder celtype. Maar stamcellen in volwassen weefsels kunnen niet differentiëren tot elk celtype. Embryonale of pluripotente stamcellen kunnen dat wel. Daarnaast zijn er volwassen stamcellen in alle weefsels en organen die al een zekere graad van differentiatie ondergaan hebben. Bloedstamcellen bijvoorbeeld kunnen elk celtype van het bloedstelsel genereren, maar geen levercel worden. Verder wisten onderzoekers volwassen stamcellen te herprogrammeren naar pluripotente stamcellen, de iPS-stamcellen (induced pluripotent stemcell). Een grote doorbraak in het stamcelonderzoek.

Unieke kenmerken

Stamcellen kunnen worden gebruikt voor regeneratie en herstel van beschadigde

weefsels, voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op basis van onderzoek op organoïden (in vitro gekweekte mini-organen) en voor gepersonaliseerde geneeskunde.

“Deze unieke kenmerken maken van stamcellen een veelbelovend hulpmiddel in nieuwe therapeutische benaderingen”, zegt Esther Hoste, professor in het VIBUGent centrum voor inflammatieonderzoek. Onderzoekers gebruiken ook stamcellen om cellijnen te genereren met als doel onderliggende mechanismen van genetische, neurologische of degeneratieve aandoeningen te analyseren. Op vlak van therapieën zijn beenmergtransplantatie voor leukemie en huidtransplantatie bij zwaar verbrande patiënten momenteel de gekendste en succesvolste toepassingen van stamcelonderzoek. “Maar het onderzoek naar de plasticiteit van stamcellen in normale versus zieke weefsels is nog heel jong en zal verder uitwijzen hoe we deze unieke cellen kunnen inzetten in onze strijd tegen ziekten.”

Regeneratieve geneeskunde laat toe om therapieën op gepersonaliseerde basis te ontwikkelen. De meeste klinische toepassingen op vlak van stamceltherapie bevinden zich in vroege stadia maar zijn veelbelovend. Stamcelonderzoek laat immers toe weg te stappen van de ‘one-drug-fits-all’-benadering. Wat voor de ene patiënt heilzaam is, is dat niet noodzakelijk voor de andere. “Wij willen op basis van cellen en biomaterialen levende reserveweefsels kunnen produceren op maat van de patiënt”, zegt Jan Schrooten, CEO van Antleron, een innovatieve startup op het grensvlak tussen life sciences en technologie. “Nieuwe technologieën, zoals 3D-printen, bioreactoren en artificiële intelligentie, hebben het potentieel om op een klinisch en economisch haalbare schaal deze cel-gebaseerde oplossingen tot bij de

Stamcellen zijn

een veelbelovend hulpmiddel in nieuwe therapeutische benaderingen.

patiënt te brengen, maar ze moeten via een geïntegreerde aanpak op maat van de stamcelbiologie worden ontwikkeld.”

Andere aanpak

De grote uitdaging voor haalbare stamceltherapieën is de interdisciplinariteit tussen geneeskunde, biotech en medtech. Het klassieke businessmodel voor geneesmiddelen – onderzoek, ontwikkeling, productie en ten slotte marketing & sales – is weinig innovatief. “Gepersonaliseerde geneeskunde en geavanceerde therapieen zoals gen- en celtherapie vragen een andere aanpak”, vervolgt Jan Schrooten. “End-to-endpartnerships moeten de nieuwe mindset worden. Samenwerken is een noodzaak omwille van de medische en biologische, maar ook van de technologische, economische en juridische aspecten. Je moet echt een multidisciplinair ecosysteem uitbouwen.”

Han Peetermans

Head of Business Development bij ibis.ai

Wat is medisch coderen?

“Een patiëntendossier bestaat uit een kluwen van documenten, analyses en notities die door een arts worden opgemaakt. Veel van deze informatie heeft weinig praktisch nut. Ziekenhuizen hebben codeurs in huis die medische verslagen nalezen, het kluwen ontrafelen en er manueel codes aan koppelen. Deze codes worden voor verdere administratieve doeleinden gebruikt.”

Waarom wordt dit gedaan?

“Op basis van deze codes wordt bijvoorbeeld bepaald hoeveel vergoeding een ziekenhuis van de overheid krijgt. Deze codes worden ook gebruik voor statistieken en analyses. Hierdoor hadden we tijdens de coronapandemie een goed overzicht van het aantal coronapatiënten per ziekenhuis. Deze data kunnen ook worden gebruikt om beleid aan te passen.”

Waarom zou je AI loslaten op medisch coderen?

“Een computerprogramma gaat veel sneller. Bovendien kun je ook extra codes genereren die in het huidige systeem niet aan een dossier gekoppeld worden, zoals codes die niet relevant zijn voor de financiële afhandeling maar wel veel extra medische inzichten kunnen verstrekken. Via extra codes kun je meer verbanden leggen en uiteindelijk ook betere medische hulp verstrekken.”

Door Marleen Walravens

— ESTHER HOSTE

PROFESSOR IN HET VIB-UGENT CENTRUM VOOR INFLAMMATIEONDERZOEK

De ambitie van MSD is niet min: het belangrijkste research intensive biofarmaceutische bedrijf ter wereld worden. Niet om die titel te kunnen voeren, maar om zoveel mogelijk mensen gezond te maken. De focus van MSD ligt daarbij vooral op innovatieve vaccins en geneesmiddelen. ‘Wij investeren meer dan twintig procent van onze omzet in R&D.’

Katrien De Vos is sinds mei 2023 de nieuwe managing director van MSD Belgium, na meer dan tien jaar te hebben gewerkt voor AstraZeneca, onder meer in de VS en Zwitserland. Vanuit het buitenland stelde ze met eigen ogen vast hoezeer België bekend staat om zijn academische onderzoekscentra, universitaire ziekenhuizen, farmaceutische industrie en innovatie ecosysteem met zijn indrukwekkende start-ups. Die vaststelling maakt haar en MSD nog ambitieuzer om belangrijke bakens te verzetten in de ontwikkeling van nieuwe vaccins en medicijnen – in verschillende therapeutische domeinen, maar met een belangrijke focus op kanker.

“Op vlak van kankertherapieën is nog enorm veel progressie mogelijk”, vertelt Katrien De Vos, “maar de laatste tien jaar is er ook al heel veel vooruitgang geboekt, met concrete verbetering in levensverwachting van patiënten als direct gevolg – wat toch het primaire doel is. Er is vooral een hele shift gekomen in hoe er naar kanker wordt gekeken. Vroeger vertrok het onderzoek vanuit de plaats van de kanker in het lichaam. Vandaag ligt de focus op de tumor zelf: hoe ziet die eruit, wat zijn de karakteristieken? Op basis van die vaststellingen wordt de behandeling opgezet. Dat is een compleet nieuwe en innovatieve aanpak, die aantoont hoeveel progressie er al is gemaakt én nog mogelijk is.”

“Er is ook meer aandacht voor preventie van kankers zoals baarmoederhalskanker of anale kanker, die door het humaan papillomavirus

veroorzaakt kunnen worden. België heeft daar heel goede schoolprogramma’s voor, met vaccinaties voor meisjes en jongens. Alleen moeten we daar nog meer inzetten op een langetermijnstrategie. Zoals in Zweden, waar men kordaat zegt: we zullen dat virus elimineren, zodat die specifieke kankers tegen 2030 niet meer bestaan. Zo’n krachtige visie zouden we in België ook moeten kunnen tonen.”

Revolutionaire shift

Wat de afgelopen vijf à zes jaar ook echt innovatief is geweest in kankerbehandeling zijn immuuntherapieën. “Die zijn sinds 2016 op de markt in België en worden beschouwd als de revolutionaire shift van de laatste jaren”, duidt De Vos. “Ze hebben ervoor gezorgd dat de overlevingskans vijf jaar na de diagnose van melanoom van 5 procent naar maar liefst 50 procent is gegaan. Dat is uiteraard nog niet bij alle patiënten of kankers het geval, maar immuuntherapie wordt ook al voor andere types kanker ingezet met significante impact op overleving. Jammer genoeg komt niet elke innovatie die uit de onderzoekscentra rolt tot bij de Belgische patiënt. Er zijn heel wat zaken die de beschikbaarheid van een nieuwe therapie vertragen – de goedkeuring, de terugbetaling, de supply, de ziekenhuisinfrastructuur… – maar immuuntherapie is in België echt visionair aangepakt en snel beschikbaar gemaakt voor patiënten, met alle positieve gevolgen van dien. In dat opzicht is België internationaal zelfs frontrunner geweest, en de overheid heeft daar een stuwende rol in gespeeld.”

“Er zijn natuurlijk nog veel domeinen in kankeronderzoek waar nog veel vooruitgang mogelijk is en waar er met incrementele kleinere stappen ook vooruitgang geboekt wordt, maar zo werkt innovatie mijns inziens ook. Een extra maand levensverwachting klinkt niet veel, maar het is wel een stap vooruit.”

Koploper

Als we de rol van de overheid even doortrekken naar investeringen: hoe staat het op dat vlak qua inspanningen? “Ik ben blij om te zeggen dat België ook op vlak van R&D internationaal koploper is. Per capita staan we qua investeringen zelfs bij de hoogste in Europa. MSD zelf investeert meer dan 20 procent van zijn omzet in R&D, een stuk meer dan in andere sectoren. Dat kan soms frustrerend zijn als je weet dat het gemiddeld twaalf jaar duurt voor een nieuw medicijn effectief op de markt komt, maar het is aan ons om innovatief genoeg te zijn om dat ontwikkelingsproces te versnellen.”

“Een werkpunt in België is dan weer de data-infrastructuur. Qua investeringen moeten we daar een inhaalbeweging maken: hoe beter je datastructuur, hoe beter je patiënten kunt situeren, selecteren en opvolgen. Binnen klinisch onderzoek is dat van onschatbare waarde. Het helpt ook de beleidsmakers om een krachtige langetermijnvisie voor de gezondheidszorg te ontwikkelen. Nog een aandachtspunt is de toegang tot nieuwe en innovatieve therapieën, iets waar wij heel sterk op inzetten. Wist je dat slechts 51 procent van alle nieuwe en door Europa goedgekeurde medicijnen in België beschikbaar zijn? Bovendien zit er tussen goedkeuring en beschikbaarheid maar liefst anderhalf jaar. Dat is veel tijdverlies voor de patiënten die op innovatieve therapieën zitten te wachten. Daarom pleiten wij ook voor meer overleg tussen overheid en farmasector.”

Katrien De Vos Managing director MSD Belgium

Hoe MSD inzet op innovatie om de wereld letterlijk beter te maken: “Immuuntherapie is in België echt visionair aangepakt”

Naar koolstofneutrale gebouwen dankzij hybride warmtepompen

De energiedoelstellingen van de Europese Green Deal zijn voor iedereen duidelijk: tegen 2050 wil Europa het eerste continent zijn dat volledig koolstofneutraal is. Hoewel veel maatregelen al zeer doeltreffend zijn, blijft het probleem van het energieverbruik in gebouwen groot, aangezien deze momenteel verantwoordelijk zijn voor 28 procent van de totale CO2-uitstoot.

Hoe kunnen we binnen elk bedrijf en elk huishouden starten met de energietransitie om onze klimaatdoelstellingen voor 2050 te halen? We zoomen in op de hybride warmtepomp, een duurzame oplossing met een mooie toekomst voor zich.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een verwarmingssysteem dat de technologieën van een conventionele warmtepomp combineert met die van een gas- of oliegestookte verwarmingsketel.

Didier Hendrickx, Head of Gas Markets

Development bij Gas.be, legt uit: «Het voordeel van een dergelijk systeem is dat het verschillende technieken gebruikt en van de ene naar de andere switcht. Afhankelijk van de buitentemperatuur, de gewenste warmte binnen, de energieprijzen en de CO2-uitstoot kiest de hybride warmtepomp met zijn intelligente systeem voor de pomp of voor de cv-ketel.»

Een interessante oplossing die bovendien het voordeel heeft dat ze gemakkelijk en snel in een groot

deel van de bestaande woningen kan worden geïnstalleerd, hetzij door een warmtepomp toe te voegen aan een bestaande ketel, hetzij door de twee systemen direct samen te installeren. Hoewel het koolstofvrij maken van gebouwen noodzakelijk is, is het uiteraard onmogelijk om oplossingen voor te stellen die voor de consument te ingewikkeld of te duur zijn. «Onze samenleving staat vandaag voor een drievoudige uitdaging wat haar energie betreft. Die moet groener, efficiënter én goedkoper worden», zegt Didier Hendrickx.

Een win-winoplossing voor iedereen

Ondanks de motivatie van particuliere en professionele consumenten om energiebesparende inspanningen te leveren, blijven in werkelijkheid de financiën het grootste obstakel voor een volledige transformatie van onze gebouwen om ze koolstofneutraal te maken. Dankzij de hybride warmtepomp kunnen verbruikers niet alleen beginnen met het koolstofvrij maken van hun woning of bedrijf zonder grote investeringen of belangrijke werken te moeten doen. Ze kunnen bovendien ook andere elementen toevoegen waarmee ze hun energieverbruik nog verder kunnen verlagen, zoals isolatieplaten, fotovoltaïsche panelen, enz. Didier Hendrickx verduidelijkt: «Een onderzoek bij meer dan 450 huishoudens in Nederland toont de voordelen van hybride warmtepompen aan: ze voorzien in bijna 70 procent van de energiebehoefte van huishoudens, verminderen de CO2-uitstoot met 35 procent en besparen meer dan 300 euro

per jaar.» Zo houden de consumenten een budget over dat zij desgewenst opnieuw kunnen investeren. «Met dit systeem, dat zich aanpast aan het financiële ritme van elk individu, is het de bedoeling om, beetje bij beetje, die fameuze doelstelling van volledig klimaatneutrale woningen te bereiken.»

De hybride warmtepomp betekent ook dat het probleem van een mogelijke overbelasting van het elektriciteitsnet voorlopig kan worden verholpen, want we weten dat een 360°-transitie naar ‘full electric’ momenteel nog moeilijk voorstelbaar is. «Tijdens verbruikspieken op het elektriciteitsnet kan de hybride warmtepomp, indien nodig, automatisch overschakelen naar de cv-ketel», legt Didier Hendrickx uit.

Een haalbare doelstelling tegen 2050?

Door 1 miljoen woningen van 10 tot 40 jaar oud en met energielabel C en D uit te rusten met een hybride warmtepomp kan jaarlijks 1,4 miljoen ton CO2 worden bespaard, wat verre van verwaarloosbaar is. Om dit doel te bereiken, moet echter een duidelijk kader worden opgezet en moet deze technologie op grotere schaal worden gepromoot, aangezien zij ons uiteindelijk een stap dichter kan brengen bij het koolstofvrij maken van onze woningen. «Allereerst hebben we een duidelijk wettelijk kader nodig. Hybride warmtepompen moeten bovendien worden opgenomen in EPB-berekeningen, installateurs moeten worden opgeleid, de uitrol van de technologie moet worden versneld en dit alles moet financieel worden ondersteund», besluit Didier Hendrickx.

Meer over.

Gas.be verenigt de transport- en distributienetbeheerders van (groen) gas die in België actief zijn. Terwijl zijn belangrijkste taak erin bestaat de veiligheid en de werking van de gasinstallaties (aardgas en hernieuwbaar gas) van ons land te waarborgen, zet het bedrijf zich steeds meer in om consumenten en beleidsmakers bewust te maken van de bijdrage die hernieuwbare gassen kunnen leveren aan de oplossing van de klimaatproblemen. Als expert in zijn vakgebied biedt Gas.be duurzame en efficiënte energieoplossingen voor zowel de industrie als particuliere huishoudens.

www.hybridheatpumpplatform.be

OF GAS MARKETS DEVELOPMENT

DIDIER HENDRICKX HEAD

Onze samenleving staat vandaag voor een drievoudige uitdaging wat haar energie betreft. Die moet groener, efficiënter én goedkoper worden.

Productiviteit vs. Welzijn: Mindthriven’s antwoord op de balans

In de snel veranderende wereld van werk, waar persoonlij k welzij n en topprestaties hand in hand gaan, heeft een groep vernieuwers een echt verschil gemaakt met een nieuwe aanpak. Dit is het verhaal van Mindthriven, een vooruitstrevend bedrij f dat duurzame productiviteit naar nieuwe hoogtes brengt.

“Vaak moet je kiezen tussen productiviteit en welzij n, en dat is niet ideaal,” zegt Thomas Desaranno, de leider van het productteam.

De inspirerende reis van Mindthriven wordt gevormd door drie oprichters die allemaal dezelfde droom hebben: de manier waarop we werken veranderen. Ze begonnen niet met zich af te vragen of dat mogelij k was, maar hoe ze het konden doen. Ze begrepen dat de oude manieren van denken over productiviteit niet meer genoeg zij n in een wereld waarin welzij n net zo belangrij k is als prestaties op het werk.

“We begonnen te denken dat er een betere manier moest zij n om werk en welzij n te benaderen,” legt een van de oprichters uit.

De Mindy-app, die is ontwikkeld door het team van Mindthriven en gebaseerd op hun eigen baanbrekende algoritmes, markeert een grote verandering. Het is geen willekeurige oplossing, maar een doordachte aanpak gebaseerd op bewij s. Ze gebruiken bestaande gegevens om elke stap op maat te maken voor de behoeften van elke persoon. Het gaat niet alleen om actie ondernemen, maar ook om bewust kij ken naar wat werkt en wat niet.

“We willen echt verandering zien en meten hoe onze stappen impact hebben,” zegt Alexander Baert, die verantwoordelij k is voor de operaties.

De Mindy-app, een Microsoft Teams-app geïntegreerd in de digitale werkomgeving, is als een gids die helpt om het beste uit jezelf te halen binnen je eigen grenzen. Iedereen heeft zij n eigen mogelij kheden die, met de juiste aanpak, kunnen bloeien. In een wereld waarin welzij n vaak tegenover productiviteit staat, biedt Mindthriven een manier om beide samen te laten gaan.

“We gebruiken data om een evenwichtige en blij vende groei te bevorderen,” zegt het team. Data is erg belangrij k voor de Mindy-app, maar privacy en veiligheid zij n ook prioriteiten. Ze zorgen ervoor dat alle informatie goed beveiligd en anoniem blij ft. Hoewel ze gegevens uit Microsoft 365 gebruiken, doen ze dit op een manier die de hoogste normen voor privacy volgt.

“Veiligheid is niet alleen iets wat we aanbieden, het is een belofte aan elke gebruiker,” zegt Thomas Spleesters, die verantwoordelij k is voor technologie.

Met een sterke toewij ding aan duurzame productiviteit heeft Mindthriven een nieuwe aanpak voor werk gecreëerd. De Mindy-app staat voor empowerment, waarbij mensen de controle krij gen over hun welzij n en prestaties.

“Onze visie is geen kleine stap, maar een grote sprong naar een betere werkomgeving,” aldus het Mindy-team.

• Succesvolle financieringsronde voltooid onder leiding van Ventures by delaware

• Tegen het einde van 2023 zullen we ook aanwezig zijn op de evenementen HRTech in België en Web Summit in Lissabon

• We zijn trots gekozen te zijn voor de Future5lijst van Future Entrepreneurship

• Dankzij een subsidie van Vlaio kunnen we ons onderzoek verder ontwikkelen

• Onze gebruikers bevinden zich in Azië, Noord- en Zuid-Amerika, en Europa

(vlnr.) Alexander Baert, Thomas Spleesters, Thomas Desaranno

Autobanden recycleren?

Ja, ook dat kan!

Recyclage, hergebruik, circulaire economie… stuk voor stuk woorden die we vandaag vaak horen, maar die we minder snel associëren met bepaalde sectoren. Vooral niet met de autosector. Zowat iedereen is gewonnen voor dit verdienstelijke en absoluut noodzakelijke initiatief, maar het idee om bijvoorbeeld tweedehandsbanden op onze wagen te leggen, dat gaat te ver. Want die zijn van mindere kwaliteit, toch? Nochtans gaat de recyclage van rubber in het algemeen een mooie toekomst tegemoet. Tekst en uitleg.

Tussen recyclage en hergebruik zijn er enorm veel oplossingen! Maar die oplossingen zijn niet allemaal toepasbaar in alle gewesten van België en ze werken niet voor alle banden op de markt.

Recycleren van rubberafval, een heel specifiek domein

Ons huishoudelijk afval recycleren is intussen een dagelijkse gewoonte geworden. Maar hoe zit dat met ander afval? Afval dat onvoorstelbare gevolgen zou hebben als ons milieu daar te lang aan blootgesteld zou worden? In dit opzicht is rubber een heel typisch voorbeeld. Dit materiaal wordt gebruikt in tal van alledaagse producten, te beginnen met de banden van onze auto, maar we weten niet wat ermee gebeurt als het versleten en onbruikbaar is. Chris Lorquet, CEO van de vzw Recytyre, legt uit: “Vandaag moet België elk jaar niet minder dan 6 miljoen gebruikte banden inzamelen en verwerken. Dus om te vermijden dat banden illegaal worden gedumpt, iets wat vóór 2000 heel gebruikelijk was, of allemaal worden verbrand, moeten we het rubber recycleren en hergebruiken als secundaire grondstof in o.a. spoorwegtoepassingen, isolatie of trilling dempend materiaal.” Dat lijkt misschien voor de hand liggend, maar toch is het niet zo eenvoudig om autobanden te recycleren.

Recycleren of hergebruiken?

Wanneer een band wordt afgemonteerd, wil dit niet zeggen dat hij – of bestanddelen ervan - geen tweede leven kunnen krijgen. Er zijn verschillende manieren om dit product op te waarderen. Ten eerste: hergebruiken. Als de band niet versleten is, kan die via gespecialiseerde tweedehandsdealers opnieuw op de markt worden gebracht. In de vrachtwagensector spreken we eerder over ‘loopvlakvernieuwing’: daarbij wordt het versleten loopvlak vervangen zolang de band zelf nog in goede staat is. Ten tweede recycleren, met name door granulatie,

van het materiaal zelf. En als deze opties niet meer mogelijk zijn, kunnen de banden worden verbrand om de calorische waarde te gebruiken en zo energie te besparen.

Dit roept vragen op over hoe de banden worden ontworpen en wat de mogelijke opties zijn om de circulariteit van het materiaal te verbeteren.

Ecodesign en bewustmaking

De bezorgdheid over het klimaat zet designers er steeds meer toe aan om hun producten anders te ontwerpen. Recyclage en hergebruik zijn goedgekeurde en veelgebruikte technieken om onze ecologische voetafdruk te verkleinen, maar de grondslag van ecodesign is wel degelijk het verlengen van de levensduur van het product om daarna oplossingen te bedenken om dat versleten product opnieuw te kunnen gebruiken.

Gelukkig worden er geleidelijk interessante oplossingen bedacht om de banden van morgen te ontwerpen. Onverslijtbare banden misschien, of banden die gecoverd kunnen worden of zelfs banden die we kunnen huren op basis van hoeveel kilometer we per jaar afleggen. Kortom, een mooie toekomst voor het hergebruik van versleten rubber, maar ook veel uitdagingen in het verschiet. Want, zoals Chris Lorquet uitlegt: “Het ontwikkelen van nieuwe ecologisch ontworpen oplossingen is een eerste grote stap. Daarna zullen we oplossingen moeten bedenken om onze teruggewonnen materialen te hergebruiken en om de microplastics in te zamelen die banden op de weg of in de omgeving achterlaten. Twee grote uitdagingen waar, daar ben ik zeker van, vandaag al veel designers enthousiast aan werken!”

Dankzij recycleren kunnen we ervoor zorgen dat afval niet in het milieu terechtkomt. Maar producenten moeten zichzelf ook opnieuw uitvinden voor een duurzamere toekomst.

Meer over.

Recytyre is een vzw die in 1998 werd opgericht om de inzameling en recyclage van afvalbanden in België te organiseren en te coördineren. Dankzij de samenwerking met de gewestelijke overheden kan Recytyre nu 100% van het ingezamelde volume recyclen. Het GREEN.er fonds werd 5 jaar geleden opgericht binnen de Koning Boudewijnstichting en steunt diverse initiatieven en innovaties rond de recyclage van rubberafval.

CHRIS LORQUET CEO

Valipac viert zijn vijfentwintigste verjaardag. Hoe heeft de organisatie er mee voor gezorgd dat onze bedrijven koplopers zijn op het vlak van recyclage? En welke plannen en doelstellingen heeft Valipac voor de komende jaren? We legden de vraag voor aan algemeen directeur Francis Huysman. “België is vandaag klaar om de uitdagingen van morgen aan te gaan.”

Valipac werd opgericht in 1997 om een collectief antwoord te bieden op de ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’ voor zijn bedrijfsmatige verpakkingen. Dit concept houdt in dat bedrijven tijdens de volledige levenscyclus verantwoordelijk blijven voor de verpakking van hun producten, ongeacht of die van karton, plastic, hout of metaal is. “De Europese Unie besloot indertijd dat Europese bedrijven een bepaald percentage moesten recycleren van de verpakkingen die ze gebruiken om hun goederen op de markt te brengen”, legt Francis Huysman uit. “Wij coördineren alle informatie die ze voor dit proces nodig hebben en fungeren als tussenpersoon tussen bedrijven, verpakkingsproducenten, inzamelaars, recycleerders, traders, enzovoort. Zo weten bedrijven hoeveel ton ze al gerecycleerd hebben en hoeveel procent van hun totale verpakkingsafval dit is. We houden ons niet bezig met het verzamelen, sorteren of recycleren van afval. Daarvoor werken bedrijven samen met een afvalinzamelaar die ze zelf kiezen.”

Van lineair naar circulair

Vóór de oprichting van Valipac werkte de industrie volgens een ‘lineair’ model: afval

werd in balen geperst, op een schip geladen en naar Azië verscheept. Ondertussen is er veel veranderd. “Van de 780.000 ton aan bedrijfsmatige verpakkingen die in ons land op de markt worden gebracht, recycleren we vandaag meer dan 91%”, legt Francis Huysman uit. “Dat is zo’n 15% meer dan 20 jaar geleden, toen het percentage minder dan 80% bedroeg. Voor elk type materiaal zijn er andere doelstellingen. Voor karton is de doelstelling bijvoorbeeld 90%, maar we zitten al aan 100%. Voor hout is de doelstelling 80% en daar zitten we al aan 90%, wat ook erg goed is.”

De enige uitzondering blijft plastic, waarvoor het recyclagepercentage op iets meer dan 60% blijft hangen. “Zo’n 80% van de 100.000 ton bedrijfsmatige plastic verpakkingen die jaarlijks in België worden gebruikt, bestaat uit verpakkingsfolies en pallethoezen”, vertelt Francis Huysman. “De grootdistributie gebruikt hiervan zeer grote hoeveelheden. De meeste kmo’s produceren echter minder afval en nemen daarom niet de moeite om plastic te sorteren. En dus belandt het bij het restafval. Elk jaar voeren we gerichte campagnes voor bedrijven die hun plastic afval onvoldoende sorteren. We delen dan bijvoorbeeld gratis inzamelingszakken uit.”

Ecodesign

Valipac definieerde een aantal aandachtspunten om verpakkingen duurzamer te maken. “We werken aan een grotere bewustmaking rond ecodesign”, vertelt Ingrid Bouchez, hoofd communicatie. “Het gaat daarbij om verpakkingen die zo ontworpen worden dat we ze makkelijk kunnen recycleren. De Valipac Academy heeft richtlijnen en een tool ontwikkeld waarmee bedrijven kunnen verifiëren in hoeverre hun verpakkingen recycleerbaar zijn.”

Valipac wil ook dat plastic verpakkingen meer gerecycleerd materiaal bevatten. “We introduceerden daarom een premie van €50 per ton plastic verpakkingen die voor minstens 30% uit gerecycleerd materiaal bestaan”, legt Francis Huysman uit. “Op dit moment geldt dit voor hooguit 2% van de plastic verpakkingen. We hebben dus nog een lange weg af te leggen als we de Europese doelstelling van 35% tegen 2030 willen halen.”

Valipac biedt ook vier premies aan voor bedrijven die hun verpakkingen recycleren. Francis: “We hebben ten eerste de eenmalige startpremie voor bedrijven die met selectieve inzameling beginnen. Ten tweede is er de containerpremie die de huur van selectieve containers dekt. Ten derde hebben we een recyclagepremie voor verpakkingen uit hout, metaal of plastic. En tot slot is er nog een ‘zakkenpremie’ voor de selectieve inzameling van plastic folies.”

Recyclagekampioen

“België is vandaag klaar om de uitdagingen van morgen aan te gaan”, aldus een trotse Francis Huysman. “We hebben een ruime voorsprong op de meeste andere Europese landen. Die hebben nog geen systeem voor bedrijfsmatige verpakkingen, maar moeten dat vóór 2024 invoeren. Valipac intensiveerde recent zijn contacten met organisaties in andere landen om zijn expertise te delen. In het belang van de industrie moeten we streven naar harmonisering en samenwerking op Europees niveau.”

Valipac helpt bedrijven al een kwarteeuw om aan hun recyclageverplichtingen te voldoen

Door Marleen Walravens Foto’s • Gregory Van Gansen

‘Ons bedrijfsmodel is een eyeopener voor vele landen’

Margaux Donckier

Het vraagt lef om de traditioneel complexe, oude toeleveringsketen in de diamantsector om te gooien. HB Antwerp doet het met een innovatief bedrijfsmodel dat transparantie, duurzaamheid en economische rechtvaardigheid vooropstelt. Met succes.

HB Antwerp, een veelbelovende startup, opgericht in 2020, herdefinieert de volledige toeleveringsketen in de diamantsector. Door onder meer gebruik te maken van blockchaintechnologie en data-analyse is de waardeketen van de minerale infrastructuur volledig verticaal geïntegreerd, wat traceerbaarheid en authenticiteit van elke diamant garandeert, van mijn tot eindconsument. Margaux

Donckier, Public Affairs Director bij HB Antwerp, geeft ons inzicht in het disruptieve businessmodel en legt uit hoe HB Antwerp hiermee ecologische verantwoordelijkheid en regeneratieve impact creëert voor mens en planeet.

Kunt u de traditionele toeleveringsketen in de diamantsector in het kort belichten?

“Vanaf het moment dat de diamant uit de grond komt tot het moment dat die bij de juwelier op de toonbank ligt, zijn er gemiddeld 25 tussenpersonen. Maar in de hele keten zijn er maar 3 momenten waar effectief waarde wordt gecreëerd. Dat is bij de mijn, bij de fabrikant die de steen slijpt en bij de juwelenfabrikant. Alle andere tussenschakels zijn traders. In functie van de bestelling van de grote juweliers gaan diamantairs op zoek bij de verschillende mijnen naar de juiste diamanten. Maar die kunnen ze niet rechtstreeks kopen omdat de mijnen pakketten met assortimenten van diamanten aanbieden. De diamantairs kopen die pakketten aan, waarvan slechts een deel correspondeert met de vraag van hun klanten. De overige diamanten worden doorverkocht aan andere diamantairs die op hun beurt nieuwe pakketten samenstellen. Zo gaat dat verder tot alle stenen verkocht zijn. Informatie zoals de afkomst van de diamant, of waar en door wie die geslepen is, gaat onderweg verloren of wordt afgeschermd door de traders om beter te kunnen onderhandelen.”

In welk opzicht is jullie bedrijfsmodel revolutionair?

“Wij gaan ervan uit dat mineralen natuurlijke hulpbronnen zijn die toebehoren aan het land van herkomst. We hebben daarom een model uitgewerkt, gebaseerd op eerlijkheid, waarin mijnwerkers en overheden niet alleen een volledig inzicht krijgen in de verkoopwaarde van hun mineralen, maar ook een groter aandeel van de financiële opbrengst zien terugvloeien. We houden de toeleveringsketen zo kort mogelijk en in eigen handen. Bovendien creëren we transparantie door per steen meer dan 3000 data op te slaan in wat we een digital twin noemen. Alle gegevens van elke handeling in elke fase van het productieproces worden opgeslagen zodat de diamant altijd verifieerbaar en perfect traceerbaar is.”

Hoe worden mijnwerkers en overheden daar beter van?

“Mijnbedrijven in de klassieke diamanthandel organiseren regelmatig veilingen waar diamantairs op het

zicht een bod moeten uitbrengen op de assortimenten, in functie van wat ze denken daaruit te kunnen slijpen en verkopen. Ze kunnen fysiek de diamanten zien, met een loep en een weegschaal, zonder ze echt te kunnen analyseren. Bovendien houden ze rekening met het feit dat ze een deel van het pakket niet kunnen gebruiken, waardoor er altijd een onderhandeling naar beneden is. Overheden van diamantproducerende landen worden vergoed op basis van de turn-over van de mijnen. Als het mijnbedrijf altijd naar beneden moet onderhandelen, betekent dat ook verlies voor de overheid.

“Wij maken daarentegen geen inschatting op het zicht, maar vragen tijd aan de mijn zodat we met onze geavanceerde technologieën een degelijke analyse kunnen maken van de ruwe steen. Tijdens dit proces hebben we een constante flow van data die ook toegankelijk is voor de mijn. Wanneer we exact weten hoeveel de ruwe diamanten in geslepen vorm kunnen opleveren, maken we de eindrekening. Doordat de mijn op basis van de geslepen eindwaarde wordt vergoed, heeft dit model ervoor gezorgd dat er 40 procent meer geld terugstroomt naar de mijn en dus ook naar de overheid van in ons geval Botswana, omdat we diamanten sourcen van een mijn in Botswana. Wij rekenen als bedrijf een vast percentage op diezelfde geslepen eindwaarde. Doordat iedereen op hetzelfde eindresultaat wordt vergoed, staan alle neuzen in dezelfde richting, en heeft iedereen er baat bij zoveel mogelijk informatie te delen.”

Waarom Botswana?

“Wij hebben een contract voor grote ruwe stenen boven de 10,8kt met een Canadees bedrijf dat een mijn opereert in Botswana. Botswana is het stabielste land in Afrika, de wegeninfrastructuur is prima, onderwijs is gratis en de gezondheidszorg staat op punt. Het feit dat de jeugd hoogopgeleid is, maakt het makkelijker om daar aan de slag te gaan. We hebben ondertussen ook een tweede entiteit geopend in Botswana, waar we werken met lokale mensen die een basisopleiding krijgen in Antwerpen aan

de HB Academy. De rest van de training gebeurt on the ground. Tegen 2026 willen we daar graag 485 mensen tewerkstellen.”

Is het HB-bedrijfsmodel ook toepasbaar op andere industrieën?

“Het is onze ultieme droom dat ons businessmodel zoveel mogelijk gekopieerd wordt. Het is niet alleen inzetbaar bij industrieën met andere natuurlijke grondstoffen, maar kan ook van toepassing zijn in om het even welke industrie, zoals de modesector. Om dat butterflyeffect te creëren, zijn de juiste partnerships van groot belang. Dankzij ons innovatieve bedrijfsmodel en onze technologieën willen bedrijven zoals Microsoft, MIT en andere universiteiten met ons samenwerken. Ons bedrijfsmodel is een eyeopener voor vele landen. De presidenten van Congo en Namibië hebben al grote interesse getoond, omdat het positieve effect op Botswana overduidelijk is.”

Smart Fact.

Met welke beroemdheid zou u graag eens aan tafel zitten?

“Zonder enige twijfel met Ruth Bader Ginsburg, moest ik terug in de tijd kunnen gaan, want zij is in 2020 overleden. Zij was de tweede vrouwelijke rechter ooit aan het hoogste Amerikaanse Hooggerechtshof. Een sterke vrouw die nooit afweek van haar standpunt wanneer het om vrouwenemancipatie en mensenrechten ging. Christine Lagarde mag voor mij ook mee aanschuiven. Zij werd als eerste vrouw benoemd tot directeur van het Internationaal Monetair Fonds en later ook als eerste vrouwelijke voorzitter van de Europese Centrale Bank. Zij is in mijn ogen een rolmodel voor rechtvaardigheid, doortastendheid en vrouwelijk empowerment.”

Valerie Geluykens is de Positive Impact Director bij HB Antwerp. Zij waakt over de concrete invulling van de ESG-normen bij HB Antwerp. “Duurzaamheid is zodanig geïntegreerd in ons businessmodel dat de ESG-normen slechts een beginpunt zijn. Vooraleer HB Antwerp in zee gaat met een partner wordt een due diligence-onderzoek uitgevoerd. Een land of bedrijf kan immers niet zomaar deel uitmaken van het HB-ecosysteem. Eerlijkheid in het hele proces is belangrijk: voor ons geen uitbuiting, geen schending van mensenrechten en meer aandacht voor milieu en biodiversiteit. Ethisch zakendoen vormt dus echt wel de kern van ons ecosysteem. We willen dat landen ownership nemen van hun grondstoffen, ze zelf transformeren en er de vruchten van plukken, zodat overheden investeringen kunnen doen die de hele samenleving ten goede komen. Ons doel is om een zo groot mogelijke positieve impact te creëren, een win-winsituatie voor iedereen.”

Wij creëren transparantie, traceerbaarheid en verifieerbaarheid voor elke diamant.

BSH Home Appliances: energie-efficiëntie met een sociaal-maatschappelijke dimensie

Er is ruimte voor innovatie in elk hoekje van iedere woning of bedrijfsgebouw. Dat is waar BSH Home Appliances zich het meest thuis voelt. Als dochtermaatschappij van de Bosch Group produceren zij huishoudapparaten, groot en klein, van verschillende merken. Met hun innovatieve karakter en een belangrijke focus op klimaat, milieu en een circulaire economie zijn ze voortrekker van een energieefficiënte toekomst.

Al meer dan 55 jaar zijn innovatie en duurzaamheid de drijvende krachten achter BSH Home Appliances. Naast Bosch bestaat hun waaier van hoogwaardige huishoudapparaten uit topmerken als Siemens en Gaggenau. Die zijn ondertussen allemaal onlosmakelijk verbonden met een ware evolutie op het vlak van digitalisering. Hun Home Connect-applicatie is daar een onderdeel van. “Met dit systeem kan een aanzienlijk deel van onze apparaten geconnecteerd worden met het internet, en velen ook met elkaar”, zegt Bruno Vermoesen, Sustainability Officer bij BSH Home Appliances. “Je kunt bijvoorbeeld communiceren met je apparaten of een statuscheck uitvoeren, maar het zal uiteindelijk ook evolueren naar een systeem om aan energiemanagement te doen.”

De bedoeling is om gebruiksgemak te verhogen en interactiviteit met de consument te creëren. Daar komen enkele extra’s bij kijken. De Home Connect-app kan jou bijvoorbeeld recepten tonen, met tips hoe deze klaar te maken. Je hoeft zelfs je oven niet meer in te stellen, want die weet precies welk recept jij hebt geprepareerd en wat het nodig heeft. “We passen ons aan de smart grids aan, de digitale netwerken en meters die meer en meer worden uitgerold”, aldus Bruno. “Dat zal het mogelijk maken om aan een zo laag mogelijk tarief te verbruiken en in te spelen op het aanbod van groene energie, maar ook rekening te houden met pieken en dalen, enzovoort.”

De toekomst is dus energiezuinig én -efficiënt. Twee kernwoorden die passen binnen de circulaire economie. Een heel aantal projecten van BSH tonen het belang en de kracht hiervan aan. Het Papillon-project, dat al vier prijzen won, is een van hun impactvolste.

“In samenwerking met SAAMO, een sociale onderneming uit West-Vlaanderen, verhuren we grote huishoudapparaten aan mensen die in energiearmoede leven”, vertelt Bruno. “Zij hebben vaak verouderde apparaten in huis staan die te veel energie of water verbruiken. Het ontbreekt hen in dit geval ook aan de nodige centen om nieuwe, energiezuinigere apparaten te kopen.” Bosch zorgt voor grote, vrijstaande huishoudapparaten zoals koelkasten, diepvriezers, vaatwassers, was- en droogmachines… Voor de lage huurprijs van 10 euro per maand bieden zij een fullserviceconcept aan: plaatsing, levering, installatie en onderhoud voor een periode van 10 jaar. “Die huurprijs proberen we zo laag mogelijk te houden, al is dat tegenwoordig moeilijk door inflatie en dergelijke. Op het einde van de gebruikstermijn nemen we het apparaat terug. We refurbishen het en brengen het opnieuw op de markt, of we halen er componenten uit om andere apparaten mee te herstellen. Ook recycleren is mogelijk. Op die manier kunnen we mensen helpen én CO2uitstoot verminderen.”

Milieu, een duurzame groei van het bedrijf en de voorgenoemde sociale component zijn de drie belangrijkste pijlers voor zowel BSH als de overkoepelende Bosch-firma. Hoewel de moedermaatschappij tientallen miljarden omzet kent, met 400.000 werknemers wereldwijd, is de Bosch Group niet beursgenoteerd. Wel is het in handen van een stichting. “Met de winst investeert de stichting in sociaal-maatschappelijke projecten, zoals een eigen ziekenhuis, allerhande gezondheidsgerelateerde onderzoeksprojecten en opleidingsprogramma’s. Onze internationale werking kent dus een grote sociale dimensie”, aldus Bruno.

Toekomstplannen richten zich op een verdere groei op het vlak van digitalisering, met een constante aandacht voor maatschappij en milieu. De komende jaren wil BSH dan ook nieuwe apparaten op de markt brengen, gemaakt van groen staal. “Dat is staal dat met groene waterstof wordt vervaardigd”, legt Bruno uit. “Bij bepaalde leveranciers zullen we zekere hoeveelheden van dit groene staal krijgen, dat we in bepaalde apparaten kunnen verwerken. Dat aanbod willen we uiteindelijk proberen uit te breiden. Daarnaast is het de bedoeling om vaker met biogebaseerde kunststoffen te werken, en we wachten op een brede uitrol van gerecycleerde materialen uit de post-consumeren post-industrial-afvalstromen.”

Qua energie-efficiëntie mikt BSH op scope 3: het verminderen van de indirecte CO2uitstoot door het gebruik van al verkochte en geïnstalleerde apparaten, de materialen die worden gebruikt voor de productie van nieuwe apparaten en de logistiek. “Tegen 2030 willen we 15 procent minder van die uitstoot. Niet vanzelfsprekend, want het gaat hier over miljoenen apparaten die al op de markt zijn. Tegelijkertijd willen we blijven groeien. Alle nieuwe apparaten moeten dus nóg energieefficiënter worden. Een hele uitdaging, maar wel een broodnodige”, sluit Bruno af.

Bruno Vermoesen Sustainability Officer BSH Home Appliances

UNDO: duurzaam maar niet duur, het kan!

Hoe pakt UNDO de uitdaging van de klimaatverandering aan?

Ons kernprincipe is om de ecologische impact van de mensheid op de planeet zoveel mogelijk te beperken. UNDO streeft naar een maatschappij van bewustwording en interconnectiviteit in plaats van eigenbelang. Deze visie strekt zich uit tot onze bedrijfsvoering, identiteit en ecologisch ontwerp. We berekenen onze ecologische voetafdruk, maken gebruik van digitale processen en gebruiken energie-efficiënte kleuren en pixelgebaseerde afbeeldingen op onze website en app.

UNDO vertaalde deze visie naar drie concrete aciepunten. Ten eerste bieden we een tastbaar instrument aan om impact te meten. De calculator in de app meet de uitstoot van apparaatfabricage, opladen, netwerkgebruik (sms, oproepen, data) en verzending van simkaarten. We bieden e-sim’s aan om het aantal fysieke verzendingen te minimaliseren.

Ten tweede stimuleren we acties om de impact te neutraliseren. Via de UNDO-app kunnen gebruikers de koolstofvoetafdruk van hun smartphone compenseren door concrete koolstofverwijderingsprojecten te ondersteunen die gericht zijn op opkomende technologieën. Dankzij de steun van onze gebruikers krijgen deze projecten de kans om te groeien en een significantere impact te hebben.

Ten derde streeft UNDO ernaar om een platform te creëren voor gebruikers en bedrijven die belang hechten aan duurzaamheid. Op deze manier kunnen beide zich informeren en doordacht kiezen hoe ze hun impact kunnen verkleinen. Samengevat is het de missie van UNDO om gebruikers kennis te geven over hun impact en hoe ze deze stap per stap kunnen beperken. Het ontwikkelen van gebruiksvriendelijke tools waarmee iedereen kan bijdragen aan het verminderen van klimaatverandering is daarbij essentieel.

Abonneer je op UNDO en kies uit drie pakketten. Voor elke nieuwe abonnee plant UNDO een boom in Congo, wat een koolstofput creëert en de herbebossing bevordert. Abonnees ondersteunen ook projecten voor koolstofverwijdering, die zorgen voor de eliminatie van CO2 en opslag gedurende meer dan 100 jaar. UNDO werkt samen met IBI Village in Congo om 25 hectare te beplanten en zo een natuurlijke koolstofput te creëren. Via de app kunnen gebruikers de voortgang volgen en bijdragen aan sociale projecten, gaande van medische hulp tot internet in scholen. Deze projecten zijn gericht op het verbeteren van het leven van de arbeiders en hun gezinnen, die het bos aanplanten, beheren en beschermen tegen illegale activiteiten, bosbranden en nog veel meer.

Elk abonnement omvat:

• Het aantal gekozen GB

• 1 geplante boom (30 euro: 1 boom/maand)

• Maandelijkse compensatie in kg via UNDO Removal-projecten

• Add-ons: maandelijkse bijdrage aan de IBI Village-gemeenschap

Het enige wat je hoeft te doen is de overstap maken en de wereld van UNDO verkennen. Bovendien kunnen gebruikers ook regelmatige updates zien over concrete activiteiten ter plekke via de socialemediakanalen van UNDO, waar we lopende activiteiten en interviews met de lokale bevolking publiceren om vertrouwen te creëren en transparantie te bieden aan onze gemeenschap.

Hoeveel betalen gebruikers extra duurzaamheid?

Duurzaam maar niet duur, het is mogelijk.

Vooral voor jonge doelgroepen zijn klimaat en duurzaamheid essentieel. Maar in de dagelijkse praktijk is de overstap naar een klimaatvriendelijke levensstijl lastig, omdat duurzame en ecologische producten en diensten vaak duurder zijn. UNDO, dat het bekende en vertrouwde Orange-netwerk gebruikt, biedt de oplossing door de enige klimaatgerichte MVNO in België te worden tegen een competitieve maandelijkse prijs. We hebben drie pakketten, dat schept duidelijkheid voor onze gebruikers en zo kunnen we transparant zijn over elk pakket (wat je betaalt versus wat je krijgt). Geen vage duurzaamheidsclaims, maar transparant bewijs van onze dagelijkse inspanningen om je CO2-uitstoot te compenseren. In de UNDO-app kun je zelf bijhouden hoeveel bomen er geplant zijn en hoeveel geld er per project is ingezameld.

Meer informatie over UNDO en abonnementen kun je vinden op de website undo.be.

Hoe kunnen lezers daarbij helpen?

Drones houden de haven veilig

Antwerpen-Zeebrugge is mondiaal koploper in het gebruik van innovatieve technologieën voor havenbeheer. Zo zet het als eerste haven semiautonome drones in voor inspectie en wordt de input van miljoenen sensoren gebruikt om een digital twin te voeden. ‘Deze digital twin kan op termijn incidenten voorspellen en voorkomen.’

Enkele maanden geleden brak er brand uit op een terminal in de Antwerpse haven. De brandweer rukte uit en het droneteam van de Antwerpse haven bood assistentie. Terwijl de brandweer het vuur bluste kon de drone met een warmtecamera precies vastleggen waar de brandhaarden zich bevonden. De brandweer kon hierop zijn blustactiek aanpassen en het vuur sneller meester worden.

Het gebruik van drones kan leiden tot verschillende veiligheidsvoordelen, en dit is slechts een van de voorbeelden, vertelt Danny Van Dessel, manager digital en analytics van het havenbedrijf Antwerpen-Zeebrugge. Het havenbedrijf heeft in mei zijn dronenetwerk officieel gelanceerd in de haven, een gebied van 250 vierkante kilometer.

Het netwerk, dat bestaat uit 6 drones die 600 à 800 vluchten per maand uitvoeren, moet de veiligheid in de haven

vergroten. Deze drones worden buiten het gezichtsveld van de piloot bestuurd waardoor het netwerk uniek in de wereld is. “De drones inspecteren vanuit grote hoogte het havengebied. Deze informatie wordt vervolgens in het controlecentrum verwerkt waarna er, indien nodig, wordt ingegrepen”, stelt Van Dessel.

Detectie van drijfvuil

Niet alleen heeft de drone vanaf grotere hoogte een beter overzicht, tevens functioneert hij sneller dan een paar mensenogen. “Neem de inspectie van bruggen. Daarvoor moesten we vroeger een ladder of stelling gebruiken. Dat kost veel tijd en geld, die je met een drone kunt uitsparen.” Een andere toepassing is drijfvuildetectie: “Met AI kan de drone drijfvuil herkennen, waarna een schoonmaakteam gestuurd kan worden.”

De ICT’er geeft aan dat een drone feitelijk niet meer is dan een vervoermiddel om een sensor (een camera in dit geval) naar een locatie te brengen. Aan sensoren geen gebrek in de haven. Hij schat het aantal sensoren op enkele honderdduizenden, waaronder sinds kort ook luchtkwaliteitssensoren. Recent zijn ook alle 250 reddingsboeikasten in de haven uitgerust met een sensor. “Nu kunnen we realtime zien of de reddingsboei nog bevestigd is aan de paal en kunnen we indien nodig meteen handelen.”

Sinds enkele jaren zijn alle sensoren geconnecteerd en vormen ze een digital twin van de haven. Dat is een soort digitale maquette waarop realtime verschillende acties in de haven opgevolgd kunnen worden. Van Dessel heeft hoge verwachtingen van deze digital twin. “Van een systeem van digital twin willen we nu naar een systeem van digital brain, waarbij het systeem ook voorspellingen doet en er proactief opgetreden kan worden. Zo kunnen bepaalde ongevallen voorkomen worden.”

5G essentieel

Een belangrijke voorwaarde voor de realisatie van dit potentieel is een 5G-netwerk. “Dankzij 5G beschikken we over hogere snelheden, meer capaciteit en lage latency

Met AI kan de drone drijfvuil herkennen waarna een schoonmaakteam gestuurd kan worden.

— DANNY VAN DESSEL HAVENBEDRIJF ANTWERPEN-ZEEBRUGGE

in vergelijking met traditionele netwerken. Hierdoor kunnen dronebeelden moeiteloos en onmiddellijk worden doorgestuurd, terwijl het meteen toepassen van kunstmatige intelligentie mogelijk is zonder overbelasting van het systeem”, vertelt Joeri Tranchet, COO van Citymesh, bouwer van private 5G-netwerken.

De 5G-netwerken in zowel Zeebrugge als Antwerpen zijn volgens Tranchet essentieel voor de veiligheid en betrouwbaarheid. “Het betreft een privaat netwerk met een eigen infrastructuur waardoor data veilig gedeeld kunnen worden zonder dat ze bij commerciële partijen terechtkomen. Doordat de infrastructuur en het gebruik in eigen beheer zijn, kun je de werking ervan in de gaten houden en komt overbelasting van het net niet voor.”

Ook in Zeebrugge wordt sinds kort een drone ingezet. “Deze kan een veel grotere oppervlakte bestrijken dan mensen en is in een mum van tijd ter plaatse om informatie te verzamelen. Is er bijvoorbeeld een olievlek, dan kan snel handelen aan de hand van drones en sensoren een groot verschil maken”, vertelt Tranchet, die beaamt dat steeds meer sensoren informatie verzamelen. “Hoe meer informatie er verzameld wordt, hoe beter AI getraind kan worden en hoe sneller data gecorreleerd kunnen worden. Zeker op dat gebied zijn er nog veel mogelijkheden in de toekomst.”

Door Jerom Rozendaal

Hoe meer informatie er verzameld wordt, hoe beter AI getraind kan worden en hoe sneller data gecorreleerd kunnen worden.”

— JOERI TRANCHET CITYMESH

Be-Max Offi ce Concepts speelt in op de behoeftes, trends en ontwikkelingen binnen de kantooromgeving. Door middel van concepten willen we uw kennis vergroten en u inspireren tot de meest innovatieve en creatieve oplossingen binnen een kantooromgeving.

Biophilic Design

Het onderzoek van Human Spaces toont aan dat medewerkers met een Biophilic Design werkomgeving genieten van:

6% verhoging productiviteit.

Haal buiten naar binnen in uw kantooromgeving!

Scan en ga op ontdekkingsreis door het Biophilic Design handboek!

15% verhoging creativiteit.

15% hoger niveau van werksfeer.

Een prettige werkomgeving voor iedereen

Innovatie in de arbeidsomgeving begint meestal bij out of the box denken rondom concrete noden van de werknemers. Nieuwe technologieën kunnen een deel van de oplossing zijn, maar zijn zeker geen conditio sine qua non.

Door Marleen Walravens

Stille ruimtes op kantoor

Individuele bureaus zijn in veel bedrijven vervangen door een open ruimte, vooral om economische redenen. Een nobeler doel om samen te werken in één grote, gedeelde kantoorruimte is om de hiërarchie af te vlakken en teamwork en communicatie te stimuleren. Medewerkers met uiteenlopende functies kunnen ongedwongen met elkaar ideeën uitwisselen en elkaar stimuleren. Toch is gebleken dat lawaai en gebrek aan privacy grote ergernissen zijn in een landschapskantoor. De hele dag werken in een omgeving met telefoongesprekken, achtergrondgeluiden van printers of conversaties tussen collega’s kan negatieve gevolgen hebben. Medewerkers kunnen zich minder goed concentreren en raken geïrriteerd door de constante afleiding waardoor meer stress ontstaat dan nodig, met oververmoeidheid, burn-outs en ziekteverzuim tot gevolg.

Stille ruimtes waar medewerkers zich kunnen terugtrekken om rustig na te denken of om even de drukte en overprikkeling te ontvluchten zijn dus van cruciaal belang. Een akoestisch plafond, hoge scheidingsmuren, headphones of zelfs oordoppen kunnen de achtergrondgeluiden in een open werkruimte wel dimmen, maar nooit volledig bannen. Naast de stille ruimte waar werknemers tot rust kunnen komen, kunnen aparte zones gecreëerd worden in functie van specifieke activiteiten: vergaderzalen voor formeel overleg, een aparte ruimte voor videoconferenties, een koffiecorner om te ontspannen, een afgesloten hoek om te telefoneren en online te vergaderen of nog een centrale plek voor kopieermachines en printers. Zo wordt het geluid uit de open ruimte gehaald.

Inclusieve technologie voor communicatie

Een werkvloer zonder taal kunnen we ons niet inbeelden. Vergaderingen, gesprekken onder collega’s en het lezen van tekstmateriaal zijn niet weg te denken op het werk. Communicatie kan een probleem zijn voor sommige kwetsbare groepen. Gelukkig bestaat er heel wat software om dit euvel te verhelpen. Anderstalige werknemers kunnen gebruikmaken van vertaaltechnologie. ‘Taalboost’ is een softwarepakket waarbij ze in hun eigen taal met elkaar communiceren en via oortjes simultaan in realtime te horen krijgen wat hun gesprekspartner zegt. Voor mensen met spraakproblemen is er ‘Whispp’, een app op basis van AI die fluisterspraak, stotteren of stemaandoeningen als gevolg van een kankerbehandeling zonder vertraging omzet. Handig om in te zetten bij zakelijke telefoon- of videogesprekken. Mensen met een auditieve beperking kunnen gebruikmaken van ‘Speaksee’, software gekoppeld aan een set van microfoons voor hun gesprekspartners. De microfoons vangen spraak op en onmiddellijk verschijnt de tekst op een laptop, tablet of smartphone. Elke microfoon heeft een eigen kleur die ook in tekst wordt weergegeven. Zo ziet een slechthorende medewerker wie wat zegt en kan hij of zij daardoor actiever zijn binnen een team. De ‘OrCam MyEye’, in 2019 door het magazine Time uitgeroepen tot een van de beste uitvindingen, is een mini-wearable voor blinden en slechtzienden, eenvoudig op een brilmontuur te klikken. Het toestelletje zet visuele tekstinformatie om naar audio, herkent gezichten en identificeert bankbiljetten, barcodes en producten.

Anonieme sollicitaties

Discriminatie op de arbeidsmarkt bestaat nog altijd. Zo krijgen mensen van buitenlandse origine, met een beperking of met een hogere leeftijd minder kansen bij het zoeken naar een job. Dit alles in een periode waarin de war for talent nog stevig woedt. Veel bedrijven zoeken naar geschikte medewerkers, terwijl verschillende groepen boordevol talenten en competenties niet aan de bak komen.

Een belangrijk recruitmentbureau op de Belgische markt heeft een pilootproject opgestart waarbij het geanonimiseerde cv’s naar zijn klanten stuurt. Het idee is om kandidaten uitsluitend te screenen op basis van hun competenties, zonder vooroordelen, om iedereen gelijke kansen te geven. Mooi in theorie, maar moeilijker in praktijk. Zelfs op een naamloze cv kun je nog zaken terugvinden als een woonplaats in een bepaalde buurt, iemands moedertaal of een dertigjarige werkervaring. Blijf je ook dan objectief? Onbewust vorm je een profiel van de kandidaat.

Toch wordt anoniem solliciteren goed onthaald vanuit maatschappelijk standpunt. Het zorgt ook voor een lage drempel bij werkzoekenden. Kandidaten krijgen inderdaad vaker toegang tot jobinterviews, maar verschuift de discriminatie dan niet naar het volgende niveau in de selectie? Afhankelijk van de methodologieën, doelgroepen en sectoren zijn de resultaten en de analyses van gedane studies verschillend. Feit is dat door anoniem solliciteren een kans te geven werkgevers bewuster zullen worden van mogelijke vooroordelen en meer zullen openstaan voor open-minded hiring.

Bedrijfscrèches

De kinderopvang in Vlaanderen kent een dubbele crisis. Enerzijds zijn er te weinig plaatsen en staan honderden baby’s en peuters op een wachtlijst, anderzijds kampt de sector met een groot tekort aan geschikt personeel. Werkgevers zijn bezorgd. Ze zien regelmatig personeelsleden uitvallen omdat er geen oplossing is voor de kinderen. Vooral vrouwen, en in het bijzonder alleenstaande moeders, zijn de dupe van het tekort aan opvangplaatsen, zeker in hun zoektocht naar een nieuwe job. Om de participatie van de groep jonge moeders op de arbeidsmarkt te verhogen, is een goede kinderopvang broodnodig.

Steeds meer bedrijven kijken naar initiatieven om kinderopvang te garanderen voor toekomstige medewerkers. De meest voor de hand liggende formule is een hechte samenwerking met bestaande crèches, afgestemd op de behoeften van de personeelsleden. Verder zijn er projecten waarbij door Gezinsopvang geaggregeerde onthaalouders in de kantoorgebouwen zorgen voor kinderen van de personeelsleden. Bedrijven moeten enkel de ruimte ter beschikking stellen. Ook een eigen bedrijfscrèche, die we nu vooral zien bij grote ondernemingen, ziekenhuizen en universiteiten, is in opmars. Grote voordelen voor het bedrijf zijn minder verloop bij het personeel, een merkbare vermindering in absenteïsme, minder stress en meer flexibiliteit bij de werknemers. Verder creëert het bedrijf een imago van een maatschappelijk verantwoorde onderneming, met oog voor welzijn op het werk, gendergelijkheid en een goede werk-privébalans.

Securityspecialist evolueert naar allround omgevingsbeheerder

Digitalisering zorgt voor een revolutie in de veiligheidssector. Data-analyse en AI zorgen ervoor dat incidenten voorspeld kunnen worden. Securitybedrijven nemen naast het beheer van de traditionele alarmsystemen steeds meer monitorende rollen op zich in geïntegreerde systemen. Zij evolueren daarmee naar allround omgevingsbeheerders. Traditionele middelen die in de beveiligingswereld worden gebruikt kunnen voor bredere doeleinden worden ingezet. “Neem de beveiligingscamera’s in een winkelcentrum. Deze zouden ook de bewegingen van de bezoekers kunnen registreren en analyseren. Waar blijven de bezoekers staan?

Waar gaan de meeste bezoekers naartoe? Deze informatie kun je gebruiken voor marketingdoeleinden”, stelt Bart De Keyser, Director Technology bij G4S Belgium.

Het is een van de evoluties in de beveiligingssector die wordt gedreven door digitalisatie. G4S, een Allied Universal Company®, is de grootste beveiligingsfirma ter wereld en biedt onder andere geïntegreerde, op maat gemaakte systemen aan, waarbij verschillende beveiligingsfuncties van een bedrijf binnenkomen, zoals inbraakalarm, brandalarm en video.

Steeds meer worden er ook andere monitoringsfuncties toegevoegd aan het traditionele takenpakket. “Denk aan monitoringssensoren voor de luchtvochtigheid of de

temperatuur of het aantal bezoekers. Dat is bijvoorbeeld voor musea relevant”, aldus De Keyser, die aangeeft dat G4S hierdoor een sterke groei doormaakt. De bundeling van diverse systemen op één geïntegreerd beheerssysteem biedt gebruikers efficiëntievoordelen omdat er niet steeds tussen verschillende systemen geschakeld moet worden.

Alhoewel het bedrijf hiermee evolueert naar een allround specialist in omgevings- of ruimtebeheer, wordt de traditionele specialisatie zeker niet uit het oog verloren. Sterker nog: digitalisering, data-analyse en artificiële intelligentie zorgen ervoor dat de kwaliteit van beveiliging verder toeneemt. Waar het reageren op incidenten ooit centraal stond, ligt de nadruk steeds meer op het anticiperen op en vermijden van incidenten.

De Keyser geeft het voorbeeld van beveiligingscamera’s die op de luchthaven vastleggen dat iemand zijn tas dropt. “Als deze tien minuten later wordt opgepakt, is er geen probleem. Maar als de tas langer blijft liggen, kan er wel iets loos zijn. Dan wordt er vanuit het programma een signaal naar de meldkamer gestuurd en kan er proactief een beveiligingsteam uitrukken.”

G4S heeft klanten in zeer uiteenlopende sectoren, van musea en kantoorgebouwen tot transportbedrijven. Elke sector en elk bedrijf heeft zijn eigen noden waar digitalisatie

CO2 voor uw koudetransporten

Hebt u al eens aan droogijs gedacht voor het transport van uw producten? Droogijs is aan te raden als u een constante temperatuur beoogt bij het vervoer van uw producten. Dankzij de verschillende verpakkingen biedt droogijs tal van mogelijkheden voor al uw logistieke uitdagingen zoals koudetransport in e-commerce.

Transporteren van labo- en voedingsstalen, farmaceutische transporten, als alternatief of aanvulling van traditionele vriezers, ... Droogijs kan voor verschillende toepassingsen ingezet worden. De constante temperatuur van -79°C houdt uw producten gekoeld en vers. De CO2 die wij gebruiken is gerecupereerd uit onze eigen recuperatieplant in België met een stabiele en betrouwbare CO2 -levering als gevolg.

Als Belgisch familiebedrijf hechten wij belang aan die korte keten in het belang van onze klanten. Ons droogijs wordt in onze productiehal gemaakt en verpakt aan onze geautomatiseerde productielijnen. Die productielijnen spelen een belangrijke rol om een kwalitatief product op de markt te brengen.

Al meer dan 40 jaar is IJsfabriek Strombeek een referentie in de Benelux op vlak van droogijs. Onze centrale ligging in Meise, dichtbij verschillende distributiecentra en nabij de luchthaven van Zaventem biedt tal van (export) mogelijkheden.

en moderne technologie op in kunnen spelen. Zo betreffen petrochemische bedrijven vaak uitgestrekte sites van meerdere kilometers. Onbemande vliegtuigjes met camera’s zouden hier ingezet kunnen worden om bij mogelijke incidenten uit te rukken om poolshoogte te nemen.

Dergelijke innovaties hebben tot gevolg dat de kwaliteit van security verder omhooggaat. Het gaat volgens De Keyser niet ten koste van de traditionele manbeveiliging. “Je kunt wel tien bewakingscamera’s op een donkere parkeerplaats hangen, maar de aanwezigheid van fysieke bewakingsagenten geeft een groter veiligheidsgevoel voor de bezoeker”, besluit hij.

Deze technologische evoluties zorgen voor een verhoogde operationele efficiëntie waarbij evenwel de complexiteit van de onderliggende oplossingen sterk toeneemt. Dit vertaalt zich in de rekrutering van medewerkers die naast de traditionele kennis van beveiligingssystemen ook expertise hebben in diverse ICT-domeinen.

Bart De Keyser Director Technology G4S Belgium www.g4s.be

Met meer dan 100 jaar ervaring zijn wij uitgegroeid tot een gevestigde waarde op de gasmarkt. Vandaag zijn wij de enige 100% Belgische familieonderneming binnen de sector. Naast onze kwalitatieve producten staat er een gekwali ceerd ingenieursteam klaar voor u. Ze begeleiden u graag in uw project.

Dankzij onze ervaring en technische knowhow kunnen we oplossingen op maat creëren voor verschillende domeinen en markten. Benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Contacteer ons en we gaan samen op zoek. www.ysfab.be

‘Leren blijft een natuurlijk proces’

Technologie verandert ons leven ingrijpend. Ook op het gebied van (bij)scholing kunnen digitale hulpmiddelen en kunstmatige intelligentie een verschil maken. Toch verwachten experts geen disruptieve ontwikkelingen. ‘Leren is en blijft een natuurlijk proces van het brein.’

Door Jerom Rozendaal

Wat is voor u de innovatiefste techniek waar u op inzet?

“Voor mij is opleiding of vorming niet zozeer een kwestie van technieken, maar eerder van een mindshift over hoe we over het opleiden van mensen denken. De ‘zelfdeterminatietheorie’ van de Amerikaanse professoren Deci en Ryan, in Vlaanderen binnengebracht door professor Van Steenkiste, heeft op dit vlak voor vernieuwende inzichten gezorgd. Zij geven ons de tools om de intrinsieke motivatie tot leren te maximaliseren door in te zetten op A, B en C. Het gaat om het versterken van de autonomie (de A van Autonome) van de lerende, het creëren van verbondenheid (de B van Bonding) met anderen en het gevoel te ervaren het resultaat te beheersen (de C van Competence).”

“In het geval van leren is het belangrijk dat mensen op elk moment kunnen leren. Of men nu vijf minuten op de bus aan het wachten is (zogenaamde microlearning) of een hele dag heeft uitgetrokken om te leren, deze leermomenten dienen gefaciliteerd te worden op elk hun manier, zoals via gamification. Rode draad in de technologie hierbij is continue feedback, instant gratification via beloningen en een zo duidelijk mogelijke visualisatie van globale progressie. Zo kan iemand die deelneemt aan een leerproces altijd op maat leren, zich hiervoor gewaardeerd voelen alsook de progressie ervan zien. Met al deze informatie kan dan ook op persoonlijke wijze gecommuniceerd worden via e-mail of notificatie.”

Wat zijn de voordelen ten opzichte van het klassieke model?

“Door deze principes toe te passen en te integreren in opleidingen worden mensen van binnenuit gemotiveerd en gestimuleerd. Het vergroot hun persoonlijke interesse, betrokkenheid en wil om te leren. Dat zorgt niet alleen voor een groter leerrendement, maar ook voor meer doorzettingsvermogen wanneer het leren soms moeilijk gaat. Leren is een actief proces waarbij de lerende op een persoonlijke manier informatie verwerkt en integreert. Leren is ook een constructief proces, waarbij de lerende competenties opbouwt vanuit zijn gehele persoon. Hierbij spelen allerlei gedachten, gevoelens en interacties een belangrijke rol. Het is vanuit die holistische benadering dat we het opleiden moeten her-denken.”

Wat heeft de toekomst in petto?

“Het is de verwachting dat deze inzichten in de toekomst een steeds belangrijkere rol zullen spelen bij het opzetten van vormings- en leerprocessen. Nog te vaak gaat men ervan uit dat mensen kennis passief absorberen en deze kennis dan meteen gebruiken in hun praktijk. De uitdagingen van onze kennismaatschappij vergen echter creatieve en constructieve probleemoplossers, die zelfstandig kunnen werken, verantwoordelijkheid opnemen en met een groot aanpassingsvermogen hun competenties inzetten. Door studenten of cursisten zelfsturend op te leiden, dragen we hiertoe bij. Daar kan technologie zeker een rol spelen: de nieuwe digitale mogelijkheden bieden unieke kansen om het leren te differentiëren.”

“Het voordeel van gamification is de persoonlijke aanpak. Je gaat van een analoge eenrichtingssituatie naar een persoonlijke aanpak die ervoor zorgt dat mensen hun eigen pad kunnen bewandelen en de resultaten ervan in één oogopslag kunnen zien. De combinatie van laagdrempeligheid, gepersonaliseerde trajecten die multimediaal worden aangebracht, continue beloningen en communicatie op maat bieden een ongekende flexibiliteit in hoe, waar en wanneer men kan leren. De weg naar levenslang leren moet worden gefaciliteerd en zo makkelijk mogelijk worden gemaakt via al deze elementen.”

Niels Strybos Business Manager

“Innovatie in leren gaat niet zozeer om één technologie of de nieuwste methodiek, leren is een complex proces en dat proces optimaal ondersteunen is de sleutel tot succes. We zien wel een aantal trends op het gebied van experiential learning, waaronder VR, AR en gamebased learning. Dit laat toe om dingen te ervaren en kan versterkend werken in het leerproces. Ook kan AI een leerproces bijsturen op basis van learning analytics en data, en kunnen nieuwe ontwikkelingen zoals we zien in ChatGPT van AI een sterke tool maken voor de lerende om sneller informatie tot zich te nemen. Ten slotte zetten wij ook in op het meten van impact van leerervaringen op een bedrijf, instelling of individu.”

“Klassieke methoden blijven hun sterkte behouden en hun rol spelen. Innovatie is vaak aanvullend in een klassiek leerproces. Zo is een VR- of AR-ervaring een mooie opstart naar echte praktijkervaring, maar is het zeker niet vervangend. Bij AI zit de kracht dan weer in het snel(ler) ontginnen van informatie. Verder kan AI ook inzicht bieden op basis van learning analytics, en eventueel zelf aanbevelingen geven op basis van het leerprofiel van een lerende. Zo zou AI kunnen voorspellen of een opleiding zin heeft voor een werknemer, en doorheen het leerproces zou AI tips kunnen geven over hoe bepaalde hiaten in de kennis of vaardigheden van de werknemer kunnen worden opgevangen.”

“Met de huidige AI-revolutie is de verwachting dat alle elementen op het gebied van personalisatie en flexibiliteit een enorme versnelling zullen kennen. Mensen zullen voor de fractie van de huidige kosten op zowat elk element in hun leven een personal coach kunnen nemen die hen kent, leerstof aanreikt, bijstuurt op basis van persoonlijke data en motiveert op basis van hun persoonlijkheid. Indien deze belofte wordt ingevuld staan we aan de vooravond van een revolutie binnen educatie, waarbij alle menselijke kennis die reeds vervat zit in het internet gedemocratiseerd wordt naar de ganse wereldbevolking via AI-tools die deze informatie kunnen omzetten in gepersonaliseerde leertrajecten.”

“We worden momenteel overspoeld met technologie en dat zal voorlopig niet stoppen. Belangrijk is dat er naast alle innovatieve technologie echter ook nog onderzoek is naar optimaal leren. Er is een grote nood om slim om te gaan met alle innovatieve technieken en ze af te stemmen op de lerende. Het is een illusie om te denken dat één technologie of innovatie het leren disruptief zal veranderen, tenzij we chips kunnen implementeren in het brein waardoor leren onnodig wordt. Leren blijft een natuurlijk proces van het menselijke brein dat we kunnen triggeren en faciliteren. Daar moeten we het optimum in vinden.”

Henk Sap Docent Artevelde Hogeschool

Freek Borghgraef Co-founder KAYZR

Acco

InnoVita: nieuw leven voor uw bedrijf

De wereld draait razendsnel vandaag, veel ondernemers hebben het gevoel niet meer mee te zijn en voorbijgestoken te worden. InnoVita helpt bedrijven als ze zich opmaken voor een broodnodige transformatie. Oprichtster Anita Dierckx legt uit.

InnoVita is een boutique consultingagentschap dat Anita oprichtte na haar carrière van drie decennia bij een energiegigant. “Wij werken voornamelijk voor bedrijven die graag een nieuwe wind door hun organisatie laten waaien, vooral op het gebied van menselijk kapitaal. Onze USP ligt op het snijpunt van hr en marketing. We gebruiken graag technieken en modellen uit de marketing in een hr-context, zoals design thinking. Wij zetten dat graag in als een mindset: hoe kun je als ondernemer echt anders beginnen denken, bijvoorbeeld vanuit het standpunt van je klant?”

InnoVita is zelf een kleine organisatie en dat is een bewuste keuze, aldus Anita. “Ik heb een corporate verleden en ik weet uit ervaring dat daar soms een pak rompslomp en politics bij komen kijken. Dat willen we net niét met InnoVita. We staan heel dicht bij onze klanten en zorgen voor snelle en korte beslissinglijnen. Ons klantenbestand zelf bestaat ook voornamelijk uit wat grotere kmo’s, een omgeving waarin we ons als vissen in het water voelen (lacht).”

Een traject bij InnoVita begint meestal met een goed gesprek. “Een typisch dossier voor ons is bijvoorbeeld het designen en implementeren van een nieuw performance en development-proces na een merger”, legt Anita uit. “Het is daarbij voor ons belangrijk om goed te begrijpen waar de pijnpunten en frustraties zitten,

zowel op de werkvloer als bij het management. Dat is ook het verschil dat we proberen te maken met de grote consultants: wij hebben zelden een pasklare oplossing in onze mouw zitten. Het is bij ons altijd maatwerk, we kijken niet wat er kant-en-klaar te koop is, maar werken vanuit onze expertise en ervaring. Wanneer een bedrijf door een digitale transformatie gaat, kan de oplossing soms niet meer zijn dan een Google Forms of Sharepoint, begrijp je? Het heeft geen zin om een kmo van dertig mensen met een SAP op te zadelen, voor hen is dat overkill. Zo’n attitude vereist natuurlijk dat we zelf ook op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen en samenwerken met trendwatchers en expertorganisaties.”

Data vormen de brug tussen technologische onderzoekstopics aan KdG

“De chemische industrie en de automobielsector lijken op het eerste zicht misschien weinig met elkaar te maken te hebben, maar er zijn veel meer linken dan je zou denken, bijvoorbeeld als het gaat over alternatieve brandstoffen”, vertelt Jeroen Geuens, hoofd van het onderzoekscentrum Duurzame Industrie van Karel de Grote Hogeschool (KdG). “In september besloten we om de handen in elkaar te slaan en de onderzoekers van de toenmalige expertisecentra Duurzame Chemie en Duurzame Mobiliteit te bundelen in één nieuwe onderzoeksgroep. Deze aanpak geeft ons de mogelijkheid om interdisciplinaire problemen aan te pakken, denk bijvoorbeeld aan het opzuiveren of reduceren van de uitstoot van grote verbrandingsmotoren.”

“Binnen Duurzame Mobiliteit ontwikkelden we een merkonafhankelijk systeem om de gigantische hoeveelheden data die een voertuig produceert automatisch beschikbaar te maken”, vertelt Kris Martens, coördinator van de onderzoekslijn Duurzame Energie en Mobiliteit. “Via algoritmes uit de artificiële intelligentie (AI) kunnen we met deze data allerlei leuke dingen doen. Een voorbeeld: als het AI-model eenzelfde patroon herkent in het woon-werkverkeer van twee verschillende mensen die elke dag apart naar het werk rijden, kan er een automatisch voorstel tot carpooling worden gedaan.

Of het AI-model kan suggesties doen voor preventief onderhoud van bepaalde voertuigonderdelen.”

“Ook binnen Duurzame Chemie maakten we gebruik van in-huis ontwikkelde software op basis van AI, bijvoorbeeld voor het vervangen van vluchtige, petrochemisch gebaseerde solventen door duurzame alternatieven, voor automatische beeldherkenning in kristallisatieprocessen of voor het voorspellen van geuren op basis van chemischanalytische data”, pikt Geuens in. ‘Data vormden dus de brug tussen verschillende onderzoekstopics aan de technologiecampus Hoboken van KdG.”

Martens: “Binnenkort beschikken we over een eigen rekencluster voor High Performance Computing (HPC). Dat geeft ons meer opslagcapaciteit en rekenkracht om de alsmaar groeiende hoeveelheid data te kunnen verwerken. We zetten niet enkel in op casestudy’s binnen energie, mobiliteit en chemie maar ook binnen andere sectoren zoals de gezondheidszorg en de biomedische wereld.” Geuens vult aan: “Belangrijk is dat al onze projecten samen met of in opdracht van één of meerdere werkveldpartners worden uitgevoerd. De resultaten van ons praktijkgericht onderzoek moeten op korte termijn inzetbaar zijn in dat werkveld. Ons advies voor bedrijven en het motto van onderzoek binnen KdG: Onzeker? Onderzoek!”

Wilt u weten wat InnoVita voor uw bedrijf kan betekenen? Surf dan naar innovita.be of bel 0477/413056

Scan de QR-code en download het gratis e-book van Anita: “5 Must-do’s om een creatieve en innovatieve mindset in uw organisatie te verankeren”

Jeroen Geuens Hoofd van het onderzoekscentrum Duurzame Industrie

Kris Martens Coördinator van de onderzoekslijn Duurzame Energie en Mobiliteit

Michelle Gibbons

Innovatie als drijvende kracht achter

slimme beslissingen voor duurzaamheid

Innovatie is essentieel om de duurzaamheidsdoelstellingen van de EU voor 2030 en 2050 te halen, en dit geldt voor de hele waardeketen van merkproducten voor consumenten.

Er zijn vier belangrijke manieren voor merken om een circulaire economie te bereiken via een holistische aanpak: onze verpakkingen optimaliseren, werken aan de toeleveringsketen, onze productieprocessen optimaliseren en consumenten betrekken bij duurzaamheid.

Op vlak van verpakkingen optimaliseren, maken merken gebruik van hulpbronnen en recyclage, bijvoorbeeld via oplossingen voor hergebruik, materiaalreductie, gebruik van gerecycleerd materiaal, gebruik van biogebaseerd materiaal of compatibiliteit met bestaande recyclage-infrastructuur. Door hun unieke positie in de waardeketen, waar ze zowel inkopen bij leveranciers als verkopen aan distributeurs, kunnen merken de hele keten positief beïnvloeden, mobiliseren en betrekken bij hun duurzaamheidsreis.

De toeleveringsketen is complex. Innovatieve technologieën om verandering te realiseren vereisen dan ook een gezamenlijke aanpak. Zo werken merken samen met afvalbeheerders en recyclagebedrijven in het Digital Watermarks Initiative aan een nieuwe technologie om het intelligent sorteren van plastic verpakkingen te versnellen. Dit vereist dat merken hun verpakkingen aanpassen, maar ook dat afvalbeheerders nieuwe technologieën introduceren om die verpakkingen te identificeren en te sorteren. Het doel is niet alleen om het recyclagepercentage te verhogen, maar

ook om een hogere kwaliteit van gerecycleerde verpakkingen te bereiken, waardoor de hoeveelheid ervan toeneemt.

Merken optimaliseren ook hun eigen productieprocessen door over te stappen op duurzame productie. Ze doen dit door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, in te zetten op hernieuwbare energie, het waterverbruik te verminderen, te streven naar nul restafval en afval op productielocaties te elimineren. Dit heeft een grote impact op onze bedrijven, omdat het toewijding en investeringen op de lange termijn vereist om deze overgang mogelijk te maken.

We werken ook binnen onze wereldwijde toeleveringsketens aan het bevorderen van verantwoord inkopen om de VN Sustainable Development Goals te behalen. Dit omvat ook capaciteitsopbouw om ervoor te zorgen dat leveranciers begrijpen wat er voor hun werknemers nodig is op het gebied van bijvoorbeeld een leefbaar loon. Dit kan alleen door samen te werken met lokale bedrijven om te begrijpen wat er moet veranderen om deze positieve impact te bereiken.

Het belangrijkste is dat we consumenten betrekken bij duurzaamheid via innovatieve communicatie en interactie. Digitale hulpmiddelen zoals smartphones en apps hebben ons vermogen om dit te doen versneld. Merken kunnen

nu veel meer informatie delen op de verpakking via bijvoorbeeld QR-codes. Door consumenten informatie te geven over duurzame productkeuzes, of aanvullende informatie zoals een goede afvalverwerking of recyclage, helpen we hen hun rol te spelen.

Creativiteit, R&D, design en samenwerking stellen ons als merken in staat om het voortouw te nemen bij veranderingen voor een duurzame toekomst!

Door hun unieke positie kunnen merken de hele waardeketen positief beïnvloeden.

— MICHELLE GIBBONS ALGEMEEN DIRECTEUR VAN AIM

Hoe baanbrekende innovatie circulaire chemie mogelijk maakt

Door organische solventen en andere chemicaliën op te zuiveren kunnen ze opnieuw worden ingezet als grondstof. Innovaties op dit vlak zorgen er dus rechtstreeks voor dat alle sectoren die gebruikmaken van solventen de transitie naar een circulair productieproces kunnen maken. Het Belgische DNCP, dat zich hierin specialiseert, staat zo letterlijk aan de wieg van onze circulaire toekomst. “De technologie van solvent recovery staat al veel verder dan we beseffen.”

Dat inzetten op circulariteit en hergebruik een van de absolute steunpilaren is van een duurzame toekomst, staat als een torenhoge paal boven water. Gedreven door dit besef herdenken tal van sectoren vandaag hun productieproces. Ook de chemische wereld –die aan de basis ligt van zowat alle grondstoffen in onze leefomgeving – werkt aan deze omslag. Sterker nog, deze spelers, die actief zijn in de circulaire chemie, zijn zelfs de architecten van deze transitie.

Dat bewijst het verhaal van De Neef Chemical Processing (DNCP), een volledig Belgisch bedrijf dat zich reeds decennialang toelegt op het herwinnen van organische solventen en chemicaliën.

De oprichter van DNCP, wijlen Herman De Neef, stond aan de wieg van circulaire solventen toen hij al

tijdens de vroege jaren 1970 solventen uit zijn eigen bedrijfsprocessen ging recycleren. Deze expertise, die daarna is gecommercialiseerd en ontwikkeld, vertaalt zich vandaag in een klantenbasis bestaande uit voornamelijk allerhande farmaceutische en chemische bedrijven. “Waar klanten vroeger enkel van hun afvalsolvent af wilden, zien we de laatste jaren een duidelijke shift naar onze closed-loopoplossingen. Hierbij krijgt de klant het opgezuiverde solvent terug aan de specificaties die zij stellen. Vandaag werkt ongeveer 70 procent van onze klanten via deze micro-circulaire aanpak”, vertelt Arthur Vanhove, business development manager bij DNCP. Omwille van de enorme maatschappelijke en economische relevantie, investeert DNCP fors in deze purificatietechnologieën. “Dankzij onze continue focus op R&D slagen we erin om de zuiverheidsgraad van de verwerkte solventen steeds verder te verhogen”, aldus Vanhove. “Hierdoor voldoen ze vandaag aan de zeer strenge zuiverheidseisen die gelden in de farmaceutische wereld en wordt ons marktaandeel in deze sector significant vergroot. In de nabije toekomst hopen we hetzelfde te kunnen realiseren in onder andere de sector van de chipproductie, waar de eisen qua zuiverheid nog hoger liggen.”

Transitie onder stroom: hoe Wago helpt om tot duurzaam en efficiënt energiemanagement te komen

Onder meer door de fluctuerende tarieven en de duurzame transitie is energie al langer dan vandaag een hot topic. WAGO, wereldwijd bekend als toonaangevende producent van aansluit- en automatiseringstechnologie, speelt op deze trend in.

“De energietransitie is vandaag belangrijker dan ooit”, aldus Philippe Kygnée, salesmanager WAGO BeLux. “Om de daaraan gekoppelde uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, hebben wij een innovatief aanbod op de markt gebracht. Concreet gaat dit over het managen, monitoren en loggen van het elektrische energieverloop om zo verbruik en kosten te besparen.”

“Wat betreft energie hebben we verschillende doelgroepen”, vult Johnny Daems van de support & solutions-afdeling rond energie aan. “Enerzijds de industriële consumenten & prosumenten, anderzijds de netbeheerders die de energie transporteren en tot bij de verbruikers brengen. Na analyse van hun behoefte bieden wij voor alle partijen de gepaste oplossing aan. Dit bestaat er enerzijds uit om na te gaan welke systemen ze nodig hebben om op de rendabelste manier hun elektrische infrastructuur te exploiteren en anderzijds te bespreken of ze voor de implementatie ervan in eigen beheer uitvoeren of er ondersteuning nodig is van het WAGO-integratoren-netwerk.

Pieken opschuiven

“Grote en kleine bedrijven produceren ook steeds vaker eigen energie, om minder afhankelijk te worden van het net”, duidt Philippe Kygnée. “Ook dat moet natuurlijk volledig gemanaged en gestuurd worden. Vandaag is niet iedereen alleen maar verbruiker of producent van energie,

Without dynamic Load Management

Dit groeiverhaal – en dus alle economische, maar vooral ook maatschappelijke voordelen die hieraan verbonden zijn – kan volgens DNCP enkel worden gerealiseerd als de bewustwording rond het potentieel en de kracht van circulariteit toenemen. “De technologie van onze solvent recovery staat al veel verder dan velen beseffen. Onze oproep aan alle gebruikers van chemische grondstoffen is dus meer dan ooit: denk na over je afval en hoe je hiermee omgaat”, besluit Vanhove hoopvol.

Jelle Schoofs CEO

Arthur Vanhove Business development manager

With dynamic Load Management

maar eerder beide. Hoe monitor en beheer je de energie uit een laadpaalinfrastructuur, hoe vermijd je dat het over het piekvermogen gaat… Dit zijn vragen die wij met onze oplossingen kunnen beantwoorden. Zoals een dynamic load management system, dat vermijdt dat je heel veel betaalt voor energie door pieken op te schuiven.”

Volledig gebouwbeheer

“Eigenlijk komt het erop neer dat wij eenvoudig te implementeren oplossingen aanbieden waarbij alle elementen van de infrastructuur met elkaar kunnen communiceren, en dit dankzij onze openprotocollenfilosofie”, aldus Johnny Daems. “Wij bieden ook een volledige gebouwbeheersoftware met geïntegreerde ESG-rapportering aan.

Ons eigen bedrijfsgebouw in Zaventem is trouwens zo uitgerust dat alles wat we aan oplossingen aanbieden daar in de praktijk te zien is. Wie dat gebouwbeheer van WAGO eens met eigen ogen wil ervaren, is altijd welkom.”

WAGO BeLux NV

Excelsiorlaan 11

1930 Zaventem 02 717 90 90

Info-be@wago.com

11.000 Belgen krijgen jaarlijks een plotse hartstilstand. Slechts 10% van hen overleeft.

Het gebruik van een AED tijdens de reanimatie kan de overlevingskans met 70% laten toenemen.