Fokus Mobiliteit

Page 1

Allez circulez

Iedereen fan van het circulatieplan? Xavier Tackoen

Cathy Macharis

“Veel mensen kunnen geen afstand nemen van het idee om zelf geen wagen te bezitten.”
Mobiliteit Karin Genoe
Verkeersveiligheid: actie nu!
Dit dossier wordt gepubliceerd door Smart Media Agency en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie van Knack.
Lees meer op Fokus-online.be
Brussel, kruispunt voor mobiliteit September ‘23
Interview

Verkeersveiligheid: actie nu!

De federale regering streeft naar maximaal 320 verkeersdoden in ons land tegen 2030. Dat halen we niet zonder bijkomende maatregelen. Actie is nu nodig. Vorig jaar vielen er op onze wegen 540 doden, een derde daarvan was voetganger of fietser.

Het aantal fietsdoden steeg vorig jaar naar het hoogste peil van de laatste 10 jaar. In totaal was 1 op de 3 verkeersdoden een fietser of voetganger. Onze wijzigende mobiliteit heeft een impact op de ongevallencijfers. Volgens de recentste mobiliteitsbarometer van Vias verplaatsen we ons steeds vaker op actieve wijze te voet of met de fiets. Tussen 2017 en 2022 is het percentage afgelegde kilometers te voet of met de fiets gestegen van 9,7 naar 13,4 procent. Ook steeds meer senioren blijven tot op hoge leeftijd fit en mobiel. Dat verklaart deels waarom het aantal ongevallen met fietsers de laatste jaren stijgt. Nieuwe vormen van mobiliteit zoals de elektrische step worden populairder, waardoor het aantal letselongevallen jaar na jaar stijgt. Voertuigen worden daarnaast gemiddeld genomen steeds zwaarder en de elektrificatie van voertuigen versterkt deze tendens. De kwetsbaarste weggebruikers beter beschermen wordt de uitdaging de komende jaren.

Belangrijk is dat we actieve wijzen van vervoer verder stimuleren. Op het vlak van zowel verkeersveiligheid en mobiliteit als milieu is het wenselijk om het aantal kilometers dat afgelegd wordt met gemotoriseerde voertuigen terug te dringen.

Ondanks de inspanningen van de voorbije jaren zijn er pijnpunten in het huidige beleid die aangepakt moeten worden. Heel wat concrete voorstellen die elders hun waarde hebben bewezen, liggen

al te lang op de politieke tafel zonder uitgevoerd te worden. Het gaat dan onder andere over nultolerantie voor alcohol voor alle bestuurders en een rijbewijs met punten om recidivisme tegen te gaan. Innovaties zoals slimme camera’s om gsm-gebruik achter het stuur snel te detecteren worden in Nederland al enkele jaren gebruikt. Voorlopig geraken ze niet geoperationaliseerd in ons land. Ook een verbod op het bezit van lachgas is een quick win voor de volksgezondheid én de verkeersveiligheid die momenteel in ons land nog niet gerealiseerd is.

Verdere investeringen in een verkeersveilige, leesbare en maximaal conflictvrije infrastructuur zijn essentieel. Al te vaak is het geld wel aanwezig om nieuwe fietspaden aan te leggen, maar door procedures en problemen met onteigeningen laat de aanleg daarvan (te) lang op zich wachten.

We roepen alle beleidsmakers op het federale, regionale en lokale niveau op om hun verantwoordelijkheid te nemen en te doen wat moet. Enkel door samen te werken en onze verantwoordelijkheid te tonen, zal de situatie voor alle weggebruikers verbeteren en kunnen levens gered worden.

Vision Zero, nul verkeersdoden is het utopische doel tegen 2050 waar we ver van verwijderd zijn. Ondertussen blijft de tol van ons verkeer hoog. Veel te hoog, iedere dag opnieuw. Dus niet langer getreuzeld, actie nu!

4 Iedereen fan van het circulatieplan?

6 De weg naar een duurzame transportsector

8 Mobiliteit als flexibel loon

12 Interview • Cathy Macharis

16 Al aan een verzekering voor je deelstep gedacht?

18 Smartlist • Hoe technologie onze mobiliteit op haar kop zet

20 Expertpanel • Koning auto wordt prins in de slimme stad

22 Nawoord • Xavier Tackoen

Country manager

Christian Nikuna Pemba

Creative director

Baïdy Ly

Content director

Annick Joossen

Tekst

Lieven Desmet

Victor Peeters

Jerom Rozendaal

Marleen Walravens

Coverbeeld

Gregory van Gansen

Drukkerij

Roularta

Smart Media Agency Leysstraat 27 2000 Antwerpen +32 (0)3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be Fokus-online.be

2 Voorwoord
Karin Genoe
Veel leesplezier!
LEES MEER COLOFON
De kwetsbaarste weggebruikers beter beschermen wordt de uitdaging de komende jaren.
— KARIN GENOE CEO VIAS INSTITUTE

Vergroot je leefwereld met de bagagestep van uBee

Heb je ooit gedroomd van een leuk en compact transportmiddel dat toch mogelijkheden biedt om veilig goederen mee te nemen? Maak kennis met uBee, een duurzaam, makkelijk op te bergen en licht vervoermiddel mét grote draagcapaciteit.

Met de bagagestep van uBee vergroot je jouw vrijheid in de steden. uBee, wat staat voor Urban Bee of stadsbij, is de ontbrekende schakel voor een milieuvriendelijk stedelijk ecosysteem. De cargostep is een compacte mobiliteitsoplossing die de troeven van een step, een trolley en een bakfiets combineert. Maar uBee biedt ook oplossingen voor de uitdagingen waarmee gebruikers geconfronteerd worden. De meeste stadswoningen hebben maar weinig ruimte om vervoermiddelen zoals een fiets weg te zetten en op straat parkeren, blootgesteld aan de natuurelementen, is niet wenselijk. Bovendien zijn huidige oplossingen zoals deel-

steps en -fietsen niet ideaal voor vervoer van goederen en staan deze niet altijd in de buurt.

uBee biedt een alternatief dat steeds binnen handbereik is en bovendien een veilige oplossing vormt om goederen mee te vervoeren. Opgeplooid is hij heel makkelijk op te bergen. Niet alleen heel erg handig voor bij je thuis, maar ook om vlot mee te nemen op het openbaar vervoer of in de koffer van een (deel)auto. Deze bagagestep, die je privé aankoopt, heeft een laadvermogen tot 25kg én een afneembare tas. Omdat hij kleiner is dan een logge bakfiets is de draaicirkel korter, waardoor je je veel wendbaarder beweegt in een stedelijke omgeving.

Unieke mix van comfort en veiligheid

Het laadplatform kan een grote variatie aan bagage vervoeren. Bovendien verandert deze bagagestep binnen de

Registreer via volgende QR code voor de nieuwsbrief en ontvang een kortingscode ter waarde van 5%.

drie seconden in een trolley, waardoor hij uiterst compact wordt en je goederen gemakkelijk mee kunt nemen in winkels of op andere transportmiddelen. Ingeklapt als trolley zorgt het centrale handvat ervoor dat je goederen steeds bij de hand blijven en het heerlijk wandelen is.

Dat het vervoermiddel, naast handig in gebruik en compact, ook duurzaam moest zijn, sprak voor zich. uBee wil autogebruik in de stad drastisch helpen verminderen en biedt, zowel met een elektrische als niet-elektrische versie, een ecologisch alternatief voor micromobiliteit op maat van de stadsbewoner. Voor de productie van de step wordt bovendien zoveel mogelijk samengewerkt met Belgische partners.

Jouw uBee is letterlijk een verademing voor je lichaam, omdat goederen geen belasting meer vormen voor je rug. Deze step met drie wielen is

Meer weten? Via de website van uBee vind je meer informatie en kan je een proefrit boeken. Neem een kijkje op: ubeemobility.com

uiterst stabiel en daarom veilig om mee te rijden. Het carving-mechanisme zorgt voor de unieke mix van vrijheid en veiligheid als je door de stad surft. uBee kan worden geleverd met een trendy bagagetas. Door zijn vernieuwende techniek, het knappe design en het innovatieve opklapsysteem won uBee eind vorig jaar al de prestigieuze Reddot Award 2022.

Charging masterpieces.

Overbrug de kloof tussen slim EV-laden, gebruiksvriendelijkheid, en exclusief exterieur design.

Ontdek meer op www.veton.be

Foto’s: Marie Van Leemput.

Iedereen fan van het circulatieplan?

Steeds meer steden en gemeenten voeren een circulatieplan in om het autoverkeer luwer en veiliger te maken. Dat ze bijdragen aan een leefbaardere en duurzamere stad staat buiten kijf. Dat ze soms vragen oproepen ook, want er is een impact op de bereikbaarheid en economische activiteit.

In een ideale wereld is een autoluwe stads- of dorpskern het resultaat van maatregelen die het autogebruik niet of toch minder noodzakelijk maken. Alternatieven om je te verplaatsen, bijvoorbeeld te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer, zorgen ervoor dat de kwaliteit van de openbare ruimte verbetert. “In de voorbije jaren is er veel veranderd op het vlak van mobiliteit”, zegt Jochen Goekint, adviseur mobiliteit bij de studiedienst van zelfstandigenorganisatie Unizo. “De gewijzigde mindset over de auto is daar het beste voorbeeld van. Waar vroeger stadspleinen eigenlijk betonnen parkings waren, zie je steeds meer dat het nu belevingspleinen worden.” Die aandacht voor kwalitatievere ruimte noopt tot het gebruik van circulatieplannen om het autoverkeer te leiden. “We zijn onze fouten uit het verleden aan het corrigeren”, zegt Kris Peeters, antropoloog en mobiliteitsexpert. “De hele 20e eeuw werd de openbare ruimte stelselmatig aangepast aan en ingepalmd door de auto. Vandaag herverdelen we die ruimte: fietsers, voetgangers, spelende kinderen, groen. En dat leidt tot ‘ruimterivaliteit’, ja.”

Culturele omslag

In verschillende steden, denk maar aan Gent, Mechelen en Brussel, leidde de invoering van een circulatieplan tot soms emotionele oprispingen. “Dat is logisch”, zegt Kris Peeters. “Mensen moeten opnieuw wennen aan het idee dat de straat publieke ruimte is en niet de stockageplaats voor privévervoermiddelen. Dat is een heuse culturele omslag. Voor automobilisten voelt het als het afgeven van

een privilege, terwijl de voordelen – zoals meer sociale contacten en een betere luchtkwaliteit – pas na verloop van tijd zichtbaar en voelbaar worden.” Jochen Goekint: “Maar je moet rekening houden met de impact van deze veranderingen op de werking van bedrijven en handelszaken. Wanneer een straat autoluw wordt, valt de verkeersstroom in sommige gevallen deels weg en bestaat het risico dat de clientèle niet meer tot bij de winkel komt. Anderzijds is het evengoed mogelijk dat er net meer klanten komen dankzij de veranderingen, bijvoorbeeld te voet of met de fiets.”

Objectief versus subjectief

Opvallend, beide mobiliteitsexperts verwijzen naar de objectieve versus de subjectieve bereikbaarheid. De objectieve bereikbaarheid is de feitelijke vaststelling hoelang men erover doet om zijn bestemming te bereiken. Vanuit de auto wordt die tijd echter anders ervaren en lijkt het alsof we door de gewijzigde circulatie langer onderweg zijn, dat is dan de subjectieve bereikbaarheid. “Het is cruciaal dat er een constructieve dialoog wordt gevoerd tussen beleidsmakers, experts, handelaars en burgers om de evolutie van circulatieplannen te begeleiden en aan te passen aan de specifieke behoeften van de stad”, benadrukt Jochen Goekint. “Investeringen in infrastructuur en langetermijnplanning zijn cruciale elementen voor succes. Natuurlijk is het in werkelijkheid vooral voor de lokale economie een uitdaging. Je wilt vermijden dat klanten afgeschrikt worden door een verkeersknip waardoor ze moeilijker in een bepaalde zone geraken.”

Verkeersfilter

Kris Peeters houdt niet van de term ‘knip’. “Ik spreek liever over een verkeersfilter, want dat is het: een filter van welke verkeersmodi erdoor mogen. Natuurlijk moet dat flexibel zijn. Iemand met een handicap moet bij zijn woning kunnen komen, of een garage moet bereikbaar blijven. Net zoals de hulpdiensten overal vlot door moeten kunnen. Dat valt allemaal simpel op te lossen. Maar dat zijn uitzonderingen, niet de regel.” Dat het in ons land moeilijker zou zijn dan in andere landen, lacht Kris Peeters vriendelijk weg: “Overal worden dezelfde discussies gevoerd. Van Amsterdam tot Zwijnaarde. Maar de mechanismen zijn overal gelijk. We zijn heus niet zo verschillend als we denken.”

Fokus-online.be 4 Allez circulez
Door Lieven Desmet
Waar vroeger stadspleinen betonnen parkings waren, zie je steeds meer dat die nu belevingspleinen worden.
— JOCHEN GOEKINT ADVISEUR MOBILITEIT UNIZO

Hoppin is de nieuwe mobiliteitsvisie van de Vlaamse overheid. Daarin staat combimobiliteit centraal: het combineren van vervoermiddelen om vlot op je bestemming te geraken.

Met Hoppin ...

• Combineer je bus, (deel)fiets en (deel)wagen zoals jij wil.

• Stap je vlot over van het ene op het andere vervoermiddel.

• Kun je gebruikmaken van extra diensten, zoals het fietsherstelzuil en de oplaadpunten voor elektrische fietsen en wagens.

Wat is een Hoppinpunt?

Hoppin combineert trein, tram, bus, (deel)fiets en (deel)wagen. Aan een Hoppinpunt worden alle vervoermiddelen die in jouw buurt beschikbaar zijn, samengebracht. Zo stap je vlot over van het ene op het andere vervoermiddel. Je bestemming bereiken wordt zo een stuk makkelijker! De komende jaren worden zo’n 2000 Hoppinpunten aangelegd over heel Vlaanderen. Maar misschien heb jij er nu al eentje in je buurt.

Hoe herken ik een Hoppinpunt?

Een Hoppinpunt herken je aan de paars-groene Hoppinzuil. Op deze zuil vind je informatie over alle vervoermiddelen die op het Hoppinpunt beschikbaar zijn.

Hoppin.

Alles om er te geraken op één plek. Ontdek het op hoppin.be

Proef voordelig van combimobiliteit tijdens de Week van de Mobiliteit

Tijdens de Week van de Mobiliteit, van 16 tot 22 september 2023, vind je bij Hoppin promoties van De Lijn, NMBS en aanbieders van deelsystemen. Zo kan je voordelig proeven van openbaar vervoer en deelsystemen.

... start vandaag.
De mobiliteit van morgen …

Herdefinieer zakelijke mobiliteit met Enterprise Rent-A-Car

Sinds haar bescheiden begin in de Verenigde Staten in de naoorlogse jaren, waar Enterprise Rent-ACar werd opgericht door de familie Taylor, is het bedrijf uitgegroeid tot de nummer één van de wereld voor kortlopende autoverhuur. Het bedrijf blijft zich echter onderscheiden door haar vermogen om zich aan te passen aan de evoluerende behoeften van bedrijven, door flexibele en toegankelijke oplossingen te bieden die relevanter zijn dan ooit.

In België heeft Enterprise Rent-A-Car meer dan vijftig vestigingen, verspreid over het hele land. Dat betekent dat ongeveer 90 procent van de Belgische bevolking zich op maximum 30 minuten van een van hun vestigingen bevindt. Enterprise Rent-A-Car beperkt zich dus niet tot grote steden, maar staat garant voor een erg lokale aanwezigheid. Deze geografische dichtheid, gecombineerd met nauwe samenwerking met verschillende autofabrikanten, maakt het mogelijk om snel en efficiënt te reageren op tal van onvoorziene mobiliteitsbehoeften. Naast personenauto’s biedt Enterprise Rent-A-Car ook een scala aan robuuste bedrijfsvoertuigen aan, essentieel om de logistieke activiteiten van een bedrijf te ondersteunen en ideaal voor snelle leveringen of het vervoeren van omvangrijke materialen.

Door nauw samen te werken met pechverhelpingsdiensten die snel vervangingsvoertuigen nodig

hebben, garandeert Enterprise Rent-A-Car een vlotte en efficiënte service, vaak binnen slechts enkele uren. Met deze mogelijkheid om indien nodig op dezelfde dag voertuigen te leveren, bewijst het bedrijf dat het maximaal inzet op klanttevredenheid. Bovendien kunnen klanten in geval van problemen rekenen op een toegewijd team, gevestigd in België, dat direct actie onderneemt.

Deze nabijheid wordt bijzonder gewaardeerd door pechverhelpingsdiensten en ondernemingen die zoeken naar passende mobiliteitsoplossingen. Een dergelijke responsiviteit is een belangrijke troef voor fleetmanagers die gewend zijn aan langetermijnleasecontracten en die nu de voordelen ontdekken van kortetermijnverhuur. Christophe Boden, managing director van Enterprise Rent-A-Car België, heeft een duidelijk advies voor bedrijven die hun mobiliteit willen optimaliseren: een flexibele aanpak hanteren door de individuele behoeften van werknemers te evalueren en erop te reageren in plaats van een uniforme oplossing toe te passen. In tijden van economische onzekerheid kan het aanpassen van verhuurcontracten aan de reële mobiliteitsbehoeften aanzienlijke besparingen opleveren.

Dankzij een vloot van jonge en zuinige voertuigen, die voortdurend wordt vernieuwd met de recentste

modellen, kan de verhuurgigant zich aanpassen aan het tempo van haar klanten met als doel hen te begeleiden naar een duurzamere mobilliteit.

In een tijdperk van toenemende digitalisering, streeft Enterprise Rent-A-Car voortdurend naar het verbeteren van de klantervaring via digitale tools. In dit kader past hun samenwerking met ProPlanner voor de ontwikkeling van innovatieve software die een naadloze integratie van verhuurvoertuigen met het bestaande wagenpark van de klant mogelijk maakt, wat resulteert in ongekende operationele efficiëntie.

Kortom, Enterprise Rent-A-Car is een strategische partner voor Belgische bedrijven. Het vertegenwoordigt een revolutie in het beheer van bedrijfsmobiliteit door flexibele, kostenefficiënte en op maat gemaakte oplossingen aan te bieden die inspelen op de hedendaagse uitdagingen. Enterprise Rent-A-Car staat klaar om zich te ontwikkelen in hetzelfde tempo als haar klanten, met een veelbelovende toekomst die wordt gekenmerkt door digitale innovatie en duurzaamheid.

#FokusMobiliteit

Autokeuring voortdurend in beweging

GOCA Vlaanderen verenigt de Vlaamse erkende ondernemingen voor autokeuring en rijbewijsexaminering. Voor de autokeuring zorgen zij in samenwerking met de Vlaamse overheid voor een onafhankelijke en objectieve beoordeling van het wagenpark in Vlaanderen.

De sector van autokeuring maakt deel uit van een wereld in continue verandering. Maatschappelijke trends en technologische evoluties zorgen voortdurend voor nieuwe uitdagingen.

Hoe een voertuig ook ontworpen is, het gebruik ervan zal leiden tot een geleidelijke slijtage en een gewijzigde afstelling van bepaalde onderdelen. Dit betekent dat de oorspronkelijke eigenschappen en normen niet behouden blijven. Daarom is een periodieke keuring van essentieel belang. Niet alleen voor je eigen veiligheid, maar ook voor die van de andere weggebruikers.

De sector zet vandaag volop in op modernisering, klantenbeleving en digitalisering in haar streven naar meer verkeersveiligheid, een gezonder milieu en een betere consumentenbescherming.

Hoe bereid je je optimaal voor op de autokeuring?

• Voor je naar de keuring gaat, kun je voor een onderhoud van je voertuig naar je garage gaan.

• Lees goed het laatst afgeleverde keuringsbewijs. Heb je een groen keuringsbewijs met vermelding van een te herstellen gebrek? Laat deze herstelling dan zeker nog uitvoeren.

• Zorg voor een propere en onbeladen wagen, zet alle stoelen recht en klik de veiligheidsgordels vast.

• Controleer of alle aanwezige lichten op je auto werken, in goede staat zijn en goed bevestigd zijn: grootlichten, dimlichten, standlichten, achterlichten, dagrijlichten, stoplichten, richtingaanwijzers, mistlichten, achteruitrijlichten en de kentekenplaatverlichting.

• Vraag aan je garagist om de dimlichten af te stellen binnen de ideale zone zoals voorgeschreven door de constructeur.

• Let erop dat de banden in goede staat zijn en voorzien van de juiste bandendruk

• Zorg ervoor dat de nummerplaten schoon en goed leesbaar zijn. De reproductie van de kentekenplaat vooraan moet een erkend identificatieteken hebben.

• Volgende documenten moet je altijd aan boord hebben en kunnen voorleggen bij de autokeuring: het inschrijvingsbewijs, gelijkvormigheidsattest, verzekeringsbewijs, laatste keuringsbewijs en andere documenten indien van toepassing (bv. bij lpg of cng).

• Plan tijdig een bezoek in aan de autokeuring, dat kan al vanaf 2 maanden voor de einddatum op het keuringsbewijs:

• Kies je voor een afspraak, weet dan dat de afsprakensystemen van de keuringsondernemingen voortdurend geoptimaliseerd worden waarbij dagelijks nieuwe tijdsloten vrijkomen.

• Kies je voor vrij voorrijden, check dan zeker de druktebarometer voor je vertrek op www.autokeuring.be

Wat doen wij om de autokeuring vlot te laten verlopen?

• Unieke toegangspoort naar de afsprakenwebsites: www.autokeuring.be biedt een unieke toegangspoort tot de 43 keuringscentra in Vlaanderen. Je kunt van daaruit snel doorklikken op het keuringscentrum naar keuze en een afspraak maken of kiezen voor vrije aanbieding.

• Druktebarometer voor heel Vlaanderen: Kies je voor vrij voorrijden, check dan zeker de druktebarometer op www.autokeuring.be voor je vertrek.

• Uitnodigingen vroeger verstuurd: In 2020 werd het uitsturen van de groene herinneringskaart al met een week vervroegd. Dat kan binnenkort nog sneller, namelijk 2 maanden vooraf. Je kunt je wagen immers al vanaf 2 maanden voor de einddatum op het keuringsbewijs aanbieden bij de keuring, mét behoud van die einddatum.

• Blijvende aanwerving van nieuwe medewerkers: Zoals vele andere sectoren wordt ook de autokeuring geconfronteerd met een krapte op de arbeidsmarkt voor technische profielen. De aanwerving van nieuwe medewerkers is dan ook een prioriteit om een maximale capaciteit in de keuringscentra te kunnen garanderen, en zo vraag en aanbod maximaal op elkaar af te stemmen.

• Efficiëntere keuringsregels: Met de vereenvoudigde keuringshandboeken zijn al belangrijke stappen gezet in het verduidelijken en uniform toepassen van de bestaande keuringsregels. Een volgende stap is gezet om bepaalde keuringen die geen duidelijk aantoonbare meerwaarde hebben voor de verkeersveiligheid en het milieu kritisch onder de loep nemen.

• Systematisch informeren van de klant na de keuring: Duidelijke communicatie bij de vaststelling van een gebrek aan de wagen is belangrijk. Momenteel worden al verschillende meetresultaten bij afkeur open en transparant ter beschikking gesteld van de klant op het keuringsbewijs, en de sector wil dit nog verder uitbreiden. Hierdoor kan deze informatie geobjectiveerd worden, zeker van belang voor de herstelling achteraf.

V L A A N D E R E N Alles wat je moet weten over de autokeuring: www.gocavlaanderen.be • Sectorfederatie voor autokeuring & rijbewijsexaminering in Vlaanderen

Mobiliteit als flexibel loon

Het flexibel inzetten van mobiliteitsbudgetten is een opkomende trend die werknemers en werkgevers de vrijheid en flexibiliteit geeft om hun transportmiddelen te kiezen op basis van hun individuele behoeften. Al blijkt het systeem voor sommigen nog te ingewikkeld of te onbekend.

Het mobiliteitsbudget bestaat ondertussen drie jaar. Medewerkers die met een bedrijfs- of salariswagen rijden, kunnen deze sinds 2019 inruilen voor een minder vervuilend exemplaar. Het overblijvende budget mag worden gebruikt voor een duurzaam alternatief, zoals een leasefiets of een treinabonnement. Blijft er nog geld over? Dat kunnen medewerkers cash laten uitbetalen aan een fiscaal gunstig tarief. De minimumgrens van het budget is 3000 euro en de maximumgrens een vijfde van het bruto jaarloon of 16.000 euro. Het systeem kende een aarzelende start, maar zou nu in de lift zitten.

Bonus voor werkgevers en werknemers

“In de eerste jaarhelft van 2022 maakten 5 keer meer werknemers gebruik van de maatregel dan in 2021. 2,8 procent van de werknemers die recht hebben op een bedrijfswagen in ons land heeft nu een mobiliteitsbudget”, zegt Charlotte Thijs van Acerta Consult. “De versoepelde versie van het mobiliteitsbudget, die op 1 januari 2022 in werking trad, heeft een extra boost gegeven aan de maatregel. De bestedingsmogelijkheden van

het mobiliteitsbudget zijn uitgebreid.” Zo kunnen huisvestingskosten (huur) ingebracht worden als je binnen 10 kilometer van het werk woont. Abonnementen op het openbaar vervoer zijn niet langer beperkt tot woonwerkverkeer en tot de werknemer zelf, abonnementen voor gezinsleden kunnen eveneens worden opgenomen.

“Een andere reden voor het groeiende succes is de verstrenging van de fiscale aftrek van bedrijfswagens op fossiele brandstof. Vanaf 2026 zullen immers enkel nog koolstofemissievrije (bedrijfs)wagens fiscaal aftrekbaar zijn. Wij zien dat de nood om te verduurzamen en de elektrificatie van het wagenpark de aanleiding zijn voor bedrijven om alles wat mobiliteit aangaat beter te stroomlijnen en een duidelijk mobiliteitsplan en -beleid uit te werken”, stelt Charlotte Thijs. Volgens een onderzoek van de Vlaamse overheid kan een flexibel mobiliteitsbudget voor werkgevers leiden tot een kostenbesparing van 20 à 30 procent in vergelijking met een traditioneel bedrijfswagenbeleid.

Niet alleen voor de werkgevers is er een bonus, ook voor werknemers opent een flexibel mobiliteitsbudget een wereld van mogelijkheden. In plaats van gebonden te zijn aan één enkele vervoerswijze kunnen werknemers hun budget gebruiken om verschillende vervoersmiddelen te bekostigen. Het geeft werknemers de vrijheid om de geschiktste optie te kiezen op basis van afstand, timing, kosten en persoonlijke voorkeuren. Charlotte Thijs: “Het systeem was lange tijd onbekend, vandaar de aarzelende start.” Uit een studie van

SD Worx blijkt dat werknemers met een mobiliteitsbudget gemiddeld 680 euro per jaar kunnen besparen.

Extra koterij

Eef Delhaye, onderzoeker bij Transport & Mobility Leuven, ziet echter vooral een nodeloos ingewikkeld systeem dat daardoor zijn potentieel niet ten volle kan benutten. “Ik vind het eigenlijk een gemiste kans. Als werknemers naast hun salariswagen ook een fiets aanschaffen, zullen ze die vooral gebruiken in hun vrije tijd. Eigenlijk is het mobiliteitsbudget een extra koterij bij het systeem van de salariswagens.” Dat het zorgt voor een verdere vergroening van het wagenpark, wil Eef Delhaye erkennen. “Maar salariswagens leggen volgens onderzoek van het Planbureau veel meer kilometers af dan auto’s in privébezit. Voor de filedruk zal het mobiliteitsbudget bijgevolg geen oplossing bieden.”

Eef Delhaye vraagt zich af of je de vergroening van het wagenpark eigenlijk wel via het flexibele loon moet organiseren. “Je zou de duurzame shift ook kunnen faciliteren via bijvoorbeeld de belastingen of rechtstreekse subsidies.” Andere maatregelen kunnen ook helpen: “In Noorwegen wordt de aanschaf van een elektrische wagen aangemoedigd door bijvoorbeeld gratis parkings of het grote aanbod aan laadpalen. De fundamentele oplossing bestaat erin dat het systeem van salariswagens grondig wordt aangepakt”, stelt Eef Delhaye. “Met het geld dat daardoor vrijkomt, kun je de arbeidsbelasting herzien.”

Fokus-online.be 8 Mobiliteitsbudget
Door Lieven Desmet

Vlot ’t Stad in en uit

De drie overdekte Park and Rides in Luchtbal, Merksem en Linkeroever zorgen voor maar liefst 3885 extra parkeerplaatsen aan de rand van Antwerpen. Wie naar de stad wil kan er makkelijk, veilig en goedkoop de auto achterlaten om de laatste kilometers met de tram, bus of (elektrische) deelfiets af te leggen. Zo zorgen we ervoor dat je sneller en duurzamer op je bestemming geraakt én houden we auto’s uit de stad. Een win-win voor iedereen en weer een stapje dichter bij het realiseren van die o zo belangrijke modal shift. De Park and Rides zijn uitgerust met elektrische laadpalen en beveiligde fietsenstallingen. En dat alles voor de ticketprijs van €1 per dag.

P+R Linkeroever

• 1500 wagens

• 30 laadpalen voor elektrische wagens

• 2 snelladers Bewaakte en openbare fietsenstalling

• Directe aansluiting op tram

• Elektrische deelfietsen Donkey Republic

P+R Luchtbal

• 1700 wagens

• 19 laadpalen elektrische wagens

• 2 snelladers

• Openbare fietsenstalling

• Deelfietsen Velo-station 201

• Directe aansluiting op tram

• Elektrische deelfietsen Donkey Republic

P+R Merksem

• 685 wagens

• 16 laadpalen elektrische wagens

• 2 snelladers

• Bewaakte en openbare fietsenstalling

• Deelfietsen Velo-station 207

• Directe aansluiting op tram

• Elektrische deelfietsen Donkey Republic

Lantis biedt specifieke abonnementen aan voor wie van en naar Antwerpen pendelt. Werkgevers kunnen eenvoudig zelf parkeerplaatsen reserveren en beheren voor hun werknemers. Ze kiezen voor een gegarandeerd aantal parkeerplaatsen tegen een vaste jaarprijs, waarbij ze de nummerplaten zelf beheren en op die manier flexibel inspelen op de mobiliteit van werknemers.

VOORDELEN VOOR WERKGEVERS

• Eenvoudig abonnementsysteem met globale factuur

• Online reservatie- en beheersplatform met eigen toegang (vanaf 100 parkeerplaatsen)

• Een overzicht van de parkeeracties van je werknemers

• Perfect toepasbaar binnen cafetariaplan

• Laadpalen en snelladers voor elektrische (bedrijfs)wagens

• Verschillende locaties, vlakbij invalswegen

• Vlotte verbindingen naar Antwerpen en de Antwerpse haven

VOORDELEN VOOR WERKNEMERS

• Comfortabele, ruime parkings met eventueel gegarandeerde plaatsen

• Snel en makkelijk in- en uitrijden met nummerplaatherkenning

• Extra veilig dankzij videobewaking en ANPR-camera’s

• Bewaakte fietsenstalling en sanitair

• Vlotte verbindingen via tal van duurzame mobiliteitsalternatieven

PRIJZEN & ABONNEMENTEN

Surf naar www.PenRantwerpen.be. Vul je gegevens in en wij contacteren je binnen 3 werkdagen met het aanbod P+R voor professionals.

FLEX

€ 1 PER DAG

€ 3 VOOR ELKE VOLGENDE 24u.

FIXED

€ 25 PER MAAND/PLAATS OF € 300 PER JAAR/PLAATS

3 VOORDELEN VAN FIXED:

1. Kies een aantal gegarandeerde parkeerplaatsen

2. Maak gratis gebruik van beheerplatform

3. Voeg meer nummerplaten toe dan jouw aantal parkeerplaatsen

Donkey Republic powered by

Luminus is al even bezig met het heruitvinden van zij n mobiliteitsbeleid. Elektrische bedrij fswagens spelen daarin een zeer prominente rol, maar het energiebedrij f zet ook in op openbaar vervoer, de fi ets en thuiswerk. Hoe pakt Luminus dit aan? Dat gingen we vragen aan Mobility & Benefi ts Manager An Van Waes.

Bij Luminus draait alles rond het bouwen van een CO2-neutrale energietoekomst. Daarbij speelt mobiliteit uiteraard een zeer belangrij ke rol, zegt An. “We hadden al enkele losse initiatieven op poten gezet, maar sinds een jaar of zes pakken we dit structureel aan. Dat begon met een grondige analyse van de personeelsverplaatsingen: waar wonen onze werknemers? Hoe komen ze naar het werk? Wat zij n de noden, bij voorbeeld qua fi etsinfrastructuur? Uit dat onderzoek kwamen drie pij lers naar voor: we gaan voor minder verplaatsingen, we kiezen voor alternatieve vervoersmodi en als de wagen gebruikt moet worden, proberen we zoveel mogelij k elektrisch te rij den.”

Zo was Luminus in 2017 al volledig klaar met een thuiswerk-policy, legt An uit, lang voor corona de kop op stak. “We hebben die overstap naar volledig thuiswerken tij dens de pandemie dan ook probleemloos kunnen maken. Je niet verplaatsen, blij ft natuurlij k de milieuvriendelij kste verplaatsing.”

Je niet verplaatsen is natuurlij k ook niet altij d mogelij k. Dat wil echter niet zeggen dat de verplaatsing dan sowieso met de wagen moet gebeuren. “We proberen mensen zoveel mogelij k op de fi ets of in de trein, tram, metro of bus te krij gen”, zegt An. “Fietsen is milieuvriendelij ker en het zorgt voor gezondere werknemers, minder stress en minder ziekte-uitval. In het kader van alternatieve vervoersmodi betalen we alle verplaatsingen met het openbaar vervoer van onze mensen 100% terug. Ook als je al een bedrij fswagen hebt. Dat geldt eveneens voor de fi etsvergoeding: ook daar kan iedereen gebruik van maken.”

Om een en ander zo gemakkelij k mogelij k te maken, zet Luminus de app Skipr in. “Dat is een app om al je verplaatsingen te plannen, reserveren, betalen en beheren”, vertelt An. “De software berekent zelf met welk(e)

vervoersmiddel(en) je van A naar B geraakt en wat de kostprij s én de CO2-uitstoot zij n. De werknemer kan dus heel bewust het juiste vervoersmiddel kiezen.”

Een apart hoofdstuk in dit verhaal is de elektrifi catie van Luminus’ bedrij fsvloot. Het bedrij f heeft al vij f jaar elektrische wagens rondrij den, lang voor de fi scale stimuli van de overheid. Sinds begin 2022 zij n verbrandingsmotoren verbannen: elke nieuw bestelde bedrij fswagen is de facto een EV. “Dat is een zeer belangrij ke ecologische hefboom voor ons”, zegt An. “We hebben dat ook goed voorbereid naar ons personeel toe. We organiseren bij voorbeeld testdagen voor elektrische wagens en 60 van onze werknemers kregen, in het kader van ons EV60-project in 2019, de kans om hun bestaande leasecontract om te zetten naar een leasecontract voor een EV. Tegen het einde van dit jaar zal meer dan twee derde van onze vloot volledig elektrisch zij n. Dat succes is mede te danken aan de enthousiaste EV-rij ders die een echte community van ambassadeurs voor elektrisch rij den vormen. Zij zij n niet alleen het levende bewij s dat elektrisch rij den echt niet moeilij k is of dat ‘range anxiety’ (schrik voor een lege batterij ) vooral tussen de oren zit. Ze hebben door hun vele getuigenissen ook collega’s overtuigd om naar de elektrische wagen over te stappen.”

Ook kaderleden die geen recht hebben op een bedrij fswagen, kunnen bij Luminus een EV krij gen. “Dan spreken we over een salariswagen”, zegt An. “In ruil voor een stukje brutoloon stelt het bedrij f dan een elektrische leasewagen ter beschikking.

Zo’n honderd mensen komen daarvoor in aanmerking, de helft is al op het aanbod ingegaan. We voorzien voor elke EV-rij der natuurlij k ook een laadpaal thuis (incl. terugbetaling van de laadsessies) en een laadpas om op kantoor en publiek te laden.”

Om een bedrij f in deze richting te sturen, is goed change management met veel communicatie én de steun van management onontbeerlij k. “Gelukkig hebben wij die steun volop”, zegt An. “Onze CEO bij voorbeeld is zelf een fervente fi etser en steunt de alternatieve mobiliteit. We hebben ook een directeur die zij n bedrij fswagen ingeruild

heeft voor het mobiliteitsbudget, hij doet bij na al zij n verplaatsingen dus op een alternatieve manier. We organiseren ook leuke fi ets-challenges en check-ups waarbij we de tweewielers van ons personeel gratis laten nakij ken. Eventuele reparaties worden aan zeer democratische prij zen uitgevoerd.”

Met deze aanpak is Luminus ook een voortrekker binnen het moederbedrij f, de Franse energiereus EDF. “Wij zij n maar een klein land, maar we horen het regelmatig: les petits belges doen het zeer goed”, lacht An.

Hoe Luminus zijn bedrijfsmobiliteit vergroent
We proberen mensen zoveel mogelijk op de fiets of in de trein, tram, metro of bus te krijgen.
“De milieuvriendelijkste verplaatsing is de verplaatsing die je niet moet doen”
An Van Waes Mobility & Benefi ts Manager

17:00

Thuisverpleegkundige Marjan op patiëntenronde met haar elektrische Upway-fiets

Meet Marjan, thuisverpleegkundige en onlangs overgeschakeld van auto naar fiets. Ze kocht een refurbished e-bike bij Upway aan 22% korting en kreeg daarbovenop als lid van de Fietsersbond nog eens 100 euro vermindering. Upway geeft fietsen een tweede leven. Het is een samenwerking die niet alleen een win-win situatie voor fietsliefhebbers creëert, maar ook een slimme bijdrage voor de toekomst. Ontdek hoe de Upway-fiets als een rode draad doorheen Marjan haar avondshift loopt.

18:10

Als verpleegkundige legt Marjan haar dagelijkse ronde af met de fiets. Een slimme, gezonde mobiliteitskeuze want ze voelt zich frisser in het hoofd en is sneller dan met de auto.

Ergens onderweg, naar één van haar vijftien patiënten in de avond. Het is een kwestie van goed plannen, stevig doorfietsen en -werken om de ronde op 4 uur gedaan te krijgen.

18:35

Geen parking zoeken, de fiets kan gewoon aan de voordeur. Een korte verzorging met zalf en een nieuwe windel en Marjan fietst gezwind richting de volgende.

19:20

20:40

De laatste van vandaag! Patiënten vinden het fijn dat Marjan met de fiets komt. Marjan motiveert hen om, zolang het kan, zo vaak mogelijk de fiets te nemen. En nu hop, op turbostand naar huis!

Tunap: Op het kruispunt van ecologie en performantie

Het Duitse chemiebedrijf Tunap (in zijn sector een van de belangrijkste toeleveranciers van de automotive-industrie) kiest resoluut voor een ecologische aanpak. De uitdaging daarbij is om milieuvriendelijkere en gezondere producten toch performant te houden. Doorgedreven R&D is daartoe de hefboom, zegt Benelux managing director Peter-Frans Pals.

Tunap is een naam als een klok in de automotive- en garagewereld. Het bedrijf produceert, distribueert en verkoopt al een halve eeuw hoogwaardige smeermiddelen, oliën en onderhoudsproducten voor de auto, daarbij ondersteund door een eigen R&D-afdeling. “De laatste jaren zijn de verwachtingen van zowel eindgebruikers als autofabrikanten sterk geëvolueerd wat betreft ESG en ecologie”, zegt Peter-Frans.

“Als fabrikant spelen we daar op in door onze eigen ecologische voetafdruk te verlagen. Daarnaast maken we ook producten die monteur- én milieuvriendelijk zijn en die zich onderscheiden door hun duurzame karakter. De slogan van ons R&D-departement

is ‘The Best in the World, The Best for the World’. En dat is niet voor niets.”

Chemie en duurzaamheid zijn, zeker in de ogen van het grote publiek, nog een contradictie, zegt PeterFrans. Maar eigenlijk hoeft dat niet zo te zijn. “Het begint bijvoorbeeld al bij welke grondstoffen je inzet voor je producten. Ik zal een voorbeeld geven uit de praktijk: in onze branche is het nog gebruikelijk om voor aerosolproducten butaan- of propaangas in te zetten als drijfgas. In onze nieuwe lijn ‘Human Technology’ hebben wij dat, waar mogelijk, vervangen door gecomprimeerde lucht. Daar moet je als bedrijf echt wel een inspanning voor doen: niet alleen is het aanbod aan ‘groene’ grondstoffen beperkter, het is vaak ook moeilijker om er goede, performante producten mee te maken.”

Nochtans blijft dat de absolute voorwaarde: de producten die bij Tunap van de band rollen moeten veilig en groen zijn, maar ze moeten in de eerste plaats ook doen wat ze beloven. “Dat is het allerbelangrijkste”, argumenteert Peter-Frans. “De klantenbehoefte blijft, maar als het product niet goed

Het ‘Een Fiets voor Iedereen-fonds’zorgt dankzij Bike for Life voor een fietsoplossing voor mensen die door financiële, fysieke of mentale redenen beperkte bewegingsvrijheid ervaren.

Succes Marjan!

21:00

In de maand oktober wordt Marjan gesponsord door haar werkgever voor de campagne Bike for Life. Elke fietsrit registeert ze op bikeforlife.be waardoor haar werkgever per rit een halve euro schenkt.

werkt, wordt het door de klant één keer gekocht en dan nooit meer. En dan zijn al je ecologische inspanningen eigenlijk voor niets geweest.”

De groene aanpak van Tunap is niet alleen goed voor het milieu, maar kan op termijn ook een antwoord vormen op enkele economische uitdagingen waar de autosector voor staat. “We weten dat door de opkomst van de elektrische wagens de vraag naar onderhoudsbeurten onder druk komt te staan”, vertelt Peter-Frans. “Olie vervangen is bijvoorbeeld niet meer nodig in een EV. Een onderbelichte oplossing daarvoor kan zijn om meer aandacht te besteden aan de zuiverheid van je aircoinstallatie. Uit onderzoek blijkt dat heel veel wagens met verontreinigde airco’s rondrijden, waarbij de verdamper een voedingsbodem is voor bacteriën en andere microorganismen. Astma- en allergiepatiënten kunnen daar erg gevoelig voor zijn, alleen: als chauffeur merk je daar niks van. Bij Tunap hebben we een gamma reinigingsmiddelen voor aircosystemen ontwikkeld die dit probleem kunnen aanpakken. Op die manier combineren we dus zowel gezondheid als een interessante business case voor de garagist.”

Haar office view wanneer de huisarts belt over een patiënt? Dat is vaak langs een groen stukje fietspad. Zo vermijdt ze ook drukkere verkeerspunten.
SCAN Doe mee en schrijf je in! bikeforlife.be
Ontdek het aanbod van SCAN
Fokus-online.be 12 Interview
Door Victor Peeters Foto’s • Gregory van Gansen
‘Leven moet vooropstaan in de stad, niet de auto’
Cathy Macharis

Cathy Macharis is als professor aan de Vrije Universiteit Brussel en hoofd van de onderzoeksgroep Mobilise gespecialiseerd in duurzame mobiliteit, logistiek en de transitie naar een duurzame samenleving. Duidelijk dat we aan het juiste adres zijn om de Belgische mobiliteit onder de loep te nemen.

We springen de trein op, springen er weer af en komen aan in Brussel. Op weg naar huize Macharis doorkruisen we de drukte van de stad. Trams fladderen door het verkeer, bussen komen en gaan en deelsteps zijn alom tegenwoordig. Dit is hoe moderne mobiliteit eruitziet. We verlaten de drukke baan en komen al heel snel terecht in een kalme en groene biotoop. Van de drukke stad naar het ‘onder de kerktoren’-gevoel. Opmerkelijk, maar het kan, ook in Brussel. Is het creëren van een aangename leefomgeving een van de grootste mobiliteitsuitdagingen?

“Ik zou niet meteen zeggen de grootste, maar voor de inwoners is dit wel een van de voelbaarste uitdagingen. We denken steeds meer in termen van leefbaarheid in steden in plaats van het te definiëren als mobiliteit.

Leven krijgt hierbij de hoofdrol en mobiliteit moet hier ten dienste van staan. Vandaag de dag moeten we helaas nog vaststellen dat er nog heel wat uitdagingen zijn op dat vlak. Lange files, parkeerproblemen en wisselvallig openbaar vervoer zijn momenteel de grootste knelpunten. Toch valt er de afgelopen jaren een positieve evolutie waar te nemen. Deze kentering is deels te danken aan de coronacrisis. Telewerken werd geïntroduceerd, wat zorgde voor een enorme terugname van de files. Rijden werd weer aangenaam, hoewel dit effect ondertussen alweer verloren is gegaan. Een tweede corona-effect is de stijging van het aantal fietsers. We zochten allemaal een nieuwe hobby en hierbij gingen veel mensen fietsen. Eerst als hobby en later naar het werk.”

Gelukkig niet enkel problemen, maar toch zijn er nog enkele oneffenheden. Wat zou de rol van deelmobiliteit kunnen zijn in het zoeken naar oplossingen?

“Momenteel heerst de auto nog te veel in de stad. Leven moet vooropstaan, niet de auto. Om dit te bereiken is deelmobiliteit zeker een belangrijk onderdeel, maar niet de start. Eerst moeten we ons richten op het openbaar vervoer. Mensen moeten met vertrouwen kunnen zeggen dat ze volledig op het openbaar vervoer kunnen rekenen om van punt A naar B te gaan. De uitdagingen bevinden zich vaak buiten de steden. Een grotere versnippering van woning en werk resulteert in een grotere auto-afhankelijkheid. Toch zou ook hier deelmobiliteit kunnen bijdragen tot het terugschroeven van koning auto. Eén deelwagen in het verkeer staat gelijk aan dertien minder personenwagens.”

Hoe toegankelijk is die deelmobiliteit vandaag de dag?

“Het is erg toegankelijk, maar nog niet iedereen staat ervoor open. Deelfietsen en -steps merk je massaal op in het straatbeeld. Iedereen zoeft van links naar rechts. Ook wagen heel wat mensen zich aan deelwagens. De apps waarmee de verschillende verdelers

werken, zijn in de meeste gevallen ook erg toegankelijk. Er zijn dus geen directe opmerkingen over het gemak en de kosten. Het gaat vooral over een mentaliteit. Veel mensen kunnen geen afstand nemen van het idee om zelf geen wagen te bezitten. Ze ervaren het bezitten van een wagen als een vergroting van hun vrijheid, terwijl het juist deelwagens zijn die zorgen voor een grotere vrijheid. Je hebt veel minder kosten, je hoeft niet naar de autocontrole, je hoeft je geen zorgen te maken over slijtage of diefstal, maar je hebt nog wel alle voordelen om je snel te kunnen verplaatsen wanneer nodig.”

Was het initiatief ‘30 dagen minder wagen’ daarbij bedoeld om te laten zien dat het ook anders kan?

“Ja, met dit initiatief willen we aangeven dat er buiten de auto nog zo veel opties zijn om je te verplaatsen. ‘30 dagen minder wagen’, in samenwerking met Netwerk Duurzame Mobiliteit, wil mensen aanzetten om tijdens de maand juni de auto zo weinig mogelijk te gebruiken. Het is niet verboden, maar probeer eens creatief na te denken of je niet op een andere manier op je bestemming kunt geraken. Neem de fiets, de bus, de trein, of je kunt ook carpoolen of een deelwagen gebruiken. Je kunt het bekijken als de ‘Tournée Minérale’ van het verkeer. Wat we met dit initiatief ook net willen bereiken is dat mensen hun feedback doorgeven over de eventuele moeilijkheden die ze tegenkomen tijdens hun zoektocht naar alternatieve vervoersmethoden. Door hun problemen in kaart te brengen, kunnen we uiteindelijk naar de beleidsmakers stappen om samen op zoek te gaan naar mobiele oplossingen.”

Wat is volgens u de toekomst van onze mobiliteit?

“Er bestaat een grote kans dat autonome voertuigen meer en meer zullen opkomen, hoewel dit niet het beste scenario is. Autonome voertuigen zullen het

autogebruik met wel liefst 75 procent laten toenemen als ze worden geïmplementeerd als oplossing voor de individuele mobiliteit en niet worden gedeeld. Qua tijd is er geen extra kost omdat je tijdens de rit verschillende andere dingen kunt doen die je evengoed thuis kunt doen, maar laten we hier niet op hopen. Hoe het wel moet? Sterk openbaar vervoer op de grote verkeersassen. Kleine verplaatsingen met de fiets of te voet. Verdere verplaatsingen dan weer geconnecteerd en gedeeld. Handige apps die alle verkeersopties in kaart brengen waardoor verschillende vervoersmethoden uitstippelen kinderspel wordt. De auto terugschroeven van zijn dominante positie en de stad teruggeven aan de mensen. Voetgangerszones, fiets- en speelstraten en extra groen. Mobiliteit moet ten dienste staan van haar inwoners in plaats van die te domineren. Extra ruimte en rust zullen zorgen voor een stijging van het geluksgevoel. Een mooie doelstelling, en met dit in het achterhoofd is het misschien al minder moeilijk om deelmobiliteit een kans te geven.”

Smart Fact.

Stel dat u een carrièreswitch zou maken, waar ziet u zichzelf aan de slag gaan?

“Ik zou mezelf werkzaam zien als coach. Ik vind het enorm interessant hoe het mogelijk is om door middel van een positieve stimulans gedrag te sturen. De psychologie van de mens is erg complex maar daarom net zo boeiend. Je kunt pas iets bijleren wanneer je het ervaart. De transities die er nodig zijn op maatschappelijk vlak zijn de som van de transformaties op individueel niveau.”

Parijs wil SUV’s uit de stad Vanaf 1 januari 2024 zullen

Parijse SUV-bestuurders meer moeten betalen voor een parkeerplaats in de stad. De laatste vier jaar steeg het aantal SUV’s in de lichtstad met 60 procent. Met de maatregel wil Parijs deze overrompeling terugschroeven. In Brussel ervaren ze een soortgelijk probleem. Hierop heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een onderzoek besteld om in kaart te brengen wat de problemen en de mogelijkheden zijn, alvorens soortgelijke maatregelen door te voeren.

Vertrouwd voor de inwoners, attractie voor toeristen De zelfrijdende taxi’s van de bedrijven Waymo en Cruise zijn in de kronkelige straten van San Francisco reeds een vertrouwd beeld. De bedrijven testen er hun autonome taxi’s uit omdat de stad beschikt over een erg uitdagend wegennet. Momenteel zitten de taxi’s nog in een testfase en zijn zo goed als alle ritten nog gratis. De bedrijven wachten op een wet die autonome wagens dezelfde rechten zal geven als wagens met bestuurder. Aan de andere zijde vrezen veel mensen ook een stijging van verkeersincidenten.

13 #FokusMobiliteit Interview
Eén deelwagen in het verkeer staat gelijk aan dertien minder personenwagens.
SERIES PARTNERS AMERICAN FESTIVAL NASCAR AMERICAN FESTIVAL NASCAR TICKETS ONLINE ENJOY OUR ACTIVITIES 70 YEARS ANNIVERSARY CORVETTE AMERICAN CARS, BIKES & TRUCKS SHOW VTM GO • POMPOM GIRLS • KIDS VILLAGE OPEN GRID WALK & PIT WALK OCTOBER 14-15 OCTOBER 14-15

Hoe Yamaha mobiliteit op maat produceert

Yamaha associëren we in de eerste plaats wellicht met motoren, maar deze Japanse speler is ook actief in de wereld van elektrische mobiliteit. Zo lanceerde de producent in 2022 drie nieuwe eBikes onder eigen merknaam, net als twee nieuwe elektrische Urban Mobility-BOOSTER’s. Dankzij die veelzijdige release kunnen klanten hun mobiliteit optimaal personaliseren.

Om de hedendaagse consument te overtuigen, zijn twee begrippen cruciaal: ‘duurzaam’ en ‘op maat’. Yamaha speelt hierop in door haar oorspronkelijke focus op motoren, scooters, maritieme vaartuigen en sneeuwscooters nog te verruimen en consumenten een aanzienlijk breder mobiliteitsaanbod te bieden.

modellen een uitgesproken eigen karakter. Zo heeft de MORO 07, Yamaha’s premium eMTB, een uniek chassisontwerp en werd hij voorzien van een Dual Twin-frame en een PW-X3-aandrijfeenheid, Yamaha’s kleinste, lichtste en krachtigste aandrijfeenheid met een gewicht van amper 2,75 kg. De componenten zijn ontwikkeld om vlotte en krachtige prestaties te leveren op de uitdagendste singletracks in de bergen. Nog een troef is de Zero Cadence-technologie, die bij de geringste trapbeweging zorgt voor directe afgifte van vermogen.

Bergop en bij tegenwind

De Wabash RT, een slanke nieuwe gravelbike, is dan weer speciaal ontwikkeld voor rijders die in de eerste plaats fun en vrijheid nastreven in hun rijervaring. Het slanke, elegante frameontwerp met nieuw vormgegeven geometrie werd namelijk speciaal ontworpen voor aangename ritten met een licht rijgevoel op asfalt en grind.

tegemoet te komen aan de snel toenemende vraag naar schoon, stil en toegankelijk stadsvervoer.

Hoewel de BOOSTER Easy eBike en BOOSTER S-pedelec er door hetzelfde lichte chassisontwerp vrij gelijkaardig uitzien en technisch zeer vergelijkbaar zijn, is er wel degelijk een verschil: waar die eerste een maximale trapondersteuning van 25 km/u heeft, kan de BOOSTER een maximale trapondersteuning van 45 km/u bereiken. Heel fijn is de nostalgische knipoog: de BOOSTER-modellen, uitgerust met een reeks exclusieve chassisonderdelen die extra plezier en functionaliteit toevoegen, vormen de spirituele opvolgers van de oorspronkelijke 50cc Yamaha- en

Gebruikmakend van zijn slagkracht om innovatieve nieuwe producten te creëren en van zijn jarenlange ervaring – al in 1993 lanceerde Yamaha de eerste eBike (met PAS-elektrisch aandrijfsysteem) die in serie werd geproduceerd – klopt het bedrijf nu harder dan ooit op de deur van een elektrische toekomst. Omdat het Japanse topmerk tegen 2035 een koolstofneutrale fabrikant wil worden, loopt het vandaag voorop in de ontwikkeling, het ontwerp en de productie van emissievrije elektrische tweewielerscooters, eBikes en speedpedelecs.

Nieuw tijdperk

Zo lanceerde het bedrijf drie nieuwe eBikes onder eigen merknaam, zowel in de segmenten mountainbike, gravel als urban. Die maken de kern uit van Yamaha’s ambitie om een nieuwe generatie klanten te inspireren die op zoek zijn naar emissievrij persoonlijk vervoer voor sport, vrije tijd en woon-werkverkeer.

Hoewel de nieuwe line-up van Yamaha als één geheel werd ontwikkeld, in samenhang met de PW Series-aandrijfeenheden en doordrongen van het dynamische bedrijfs-DNA, hebben de drie

Yamaha’s PW-ST-aandrijfeenheid zorgt voor een maximum van 70 Nm aan pedaalondersteuning, terwijl de Zero Cadence-technologie van de aandrijfeenheid een vlotte koppel aan de aandrijving garandeert zodra pedaalbewegingen worden gedetecteerd. Ook niet te versmaden: de automatische ondersteuningsmodus, die gebruikmaakt van Quad Sensor- en Inclination Sensor-technologieën om extra vermogen te leveren bij het bergop fietsen of bij tegenwind.

Ten slotte is er nog de veelzijdige allrounder CrossCore RC, speciaal ontworpen als alternatief voor de wagen, ongeacht de leeftijd van de fietser. Een grote troef is het feit dat hij veel van de geavanceerde technologie bevat die op premium eMTB’s te vinden is, zoals Yamaha’s Zero Cadencetechnologie, automatische ondersteuningsmodus met Inclination Sensor-technologie, aangedreven door een groepset met daarin onder meer een Shimano SL-M2010-9R-schakelversteller. De geluidsarme PW-ST-aandrijfeenheid, uitgegroeid tot een bestseller, levert een maximumkoppel van 70 Nm.

Stedelijke mobiliteit

Naast deze eBikes lanceert Yamaha twee nieuwe elektrische Urban Mobility-modellen, die toonaangevend zullen worden in de hedendaagse stedelijke mobiliteit en ontwikkeld werden om

MBK-scooters met dikke banden die zo’n belangrijke rol speelden in het leven van duizenden Europese tieners die opgroeiden in de jaren ‘80 en ‘90.

Goed om te weten: Yamaha Motor viert de introductie van deze nieuwe eBikes met de Switch On Weeks. Die lanceringsweken gaan gepaard met een speciale actie, waarbij klanten niet alleen een gratis loopfiets voor kinderen ontvangen bij aanschaf van een MORO 07, CrossCore RC of Wabash RT, maar ook extra inruilvoordeel van 1000 euro bij aanschaf van een NEO’s of NEO’s Dual Battery.

En dan nog dit: in België kunnen de eBikes van Yamaha ook rechtstreeks via een dealer aangeschaft worden, en niet enkel online. Op die manier is een persoonlijke aankoopervaring gegarandeerd.

Klaar om mee te fietsen richting duurzame toekomst?

De wagen als verplaatsingsmiddel heeft concurrentie gekregen. Elk jaar neemt het gebruik van nieuwe vervoersmiddelen toe. Ook de verzekeringssector evolueert mee met de nieuwe mobiliteit, stelt nieuwe verzekeringen voor of actualiseert bestaande polissen.

Het laatste decennium kwamen heel wat nieuwe vervoersmiddelen op de markt. De bestaande voertuigen, zoals de auto of de fiets, kregen een elektrische versie. Daarnaast doken specifieke voortbewegingstoestellen steeds vaker op in het straatbeeld, zoals de e-step, segway, speedpedelec, hoverboard en monowheel. Ook de deelmobiliteit raakt steeds meer ingeburgerd. Maar wat zijn nu de wettelijke verplichtingen voor deze nieuwe voertuigen?

Twee belangrijke criteria worden hierbij gehanteerd. Enerzijds is er een opdeling in niet-gemotoriseerde en gemotoriseerde voortbewegingstoestellen. Anderzijds is de snelheid mee bepalend. Als een elektrisch voortbewegingstoestel niet sneller dan 18 kilometer per uur rijdt, mag je volgens de Belgische wetgeving zonder nummerplaat,

zonder helm en zonder voertuigverzekering rijden, liefst met een familiale verzekering – ook als alleenstaande –met burgerlijke aansprakelijkheid die de schade aan derden dekt. Peter Wiels, woordvoerder van Assuralia, de federatie van verzekeringsondernemingen, houdt daarom een pleidooi voor een familiale verzekering voor iedereen. “Vandaag heeft 82 procent van de volwassen particulieren tussen de 18 en 70 jaar – dus 8 op de 10 gezinnen – een familiale verzekering. En dat geldt voor slechts 63 procent van de alleenstaanden. We bevelen ze warm aan voor wie ze nog niet heeft.”

Omnium voor de fiets

Naast een verzekering voor schade aan derden bij een ongeval, is het belangrijk te kijken naar andere risico’s zoals diefstal, schade of eigen verwondingen wanneer je zelf in fout bent bij een ongeval. “Vooral fietsverzekeringen komen alsmaar meer tegemoet aan de persoonlijke noden van de gebruikers. Ze worden steeds moduleerbaarder, met opties voor diefstal, materiële schade, bescherming van de bestuurder en

pechverhelping. “Het is dan ook belangrijk om de voorwaarden goed na te gaan bij een fietsomniumverzekering, want ze bestaan in alle kleuren en gewichten”, raadt Wiels aan. “Een recente evolutie is de algemene ongevallenverzekering die alle ongevallen dekt, of het nu met je eigen fiets of een deelstep is”, voegt Jan Peeters, expert marketing mobility bij AG Insurance, toe. “Die geldt bovendien niet uitsluitend voor verkeersongevallen, maar ook voor ongevallen thuis.”

Motorvoertuigen moeten verplicht worden verzekerd voor burgerlijke aansprakelijkheid via een motorvoertuigverzekering, ook bromfietsen klasse A (tot 25 km/u) en voertuigen niet bedoeld om zich te verplaatsen (werktuigen). Speedpedelecs vragen bijzondere aandacht omdat ze volgens hun vermogen en snelheidslimieten in verschillende categorieën ondergebracht worden.

“De huidige omniumverzekering voor wagens is perfect geschikt voor de elektrische exemplaren”, zegt Peeters. “Het is wel nuttig om na te gaan of de verzekering ook nieuwe risico’s dekt, zoals bijkomende

kosten wanneer een dompelcontainer gebruikt moet worden om het voertuig definitief te blussen.”

Privacy

Op de directe verzekeringsmarkt zijn er weinig disruptieve spelers. Een shift van objectverzekering naar een persoonsof trajectverzekering is nog niet voor morgen. Pay as you drive-verzekeringen bestaan al wel in het Verenigd Koninkrijk. Autoverzekeringen dekken echter niet alleen ongevallen, maar ook bijvoorbeeld schade door weersomstandigheden of vandalisme aan je auto in stilstand. “Bovendien deel je met die usage-based insurances heel veel data over je doen en laten, wat vandaag nog gevoelig ligt qua privacy bij vele klanten”, preciseert Wiels. Hij geeft tot slot nog enkele tips mee vooraleer je in de ban raakt van nieuwigheden die op de markt verschijnen: “Zorg ervoor dat je toestel gehomologeerd is door de officiële instanties, anders kun je het niet verzekeren. Lees zeker ook de kleine letters wanneer je een abonnement neemt voor deelmobiliteit. Check altijd wat verzekerd is en wat niet.”

Fokus-online.be 16 Veilig onderweg
Al aan een verzekering voor je deelstep gedacht?

Denk eerst eens aan de fiets

Het gebeurt niet zo heel vaak, maar in sommige zaken neemt ons kleine kikkerlandje wel degelijk het Europese voortouw. Als het om fietsleasing gaat bijvoorbeeld. En daar plukken we allemaal de vruchten van, want voor zowel bedrijven, werknemers als de maatschappij brengt dat niets dan voordelen. Bij het Gentse o2o Bicycle Leasing weten ze er alles van.

o2o Bicycle Leasing is een marktleider in fietsleasing in België en werd in 2016 opgericht door Wim Floré en zijn broer Koen. Ondertussen heeft het bedrijf zo’n 45 werknemers en voorziet het meer dan 1000 bedrijven van leasefietsen, waaronder Barry Callebaut, Total Energies, Volvo Car Belgium, de NMBS, Ahold Delhaize en Proximus. “Het is onze missie om mobiliteit duurzamer, toegankelijker en betaalbaarder te maken”, vertelt Wim. “En de fiets is daar de ideale hefboom voor, zeker in het fiscaal gunstige klimaat dat België daarvoor heeft geïnstalleerd.”

België als koploper in fietsleasing

Chief Commercial Officer Caroline Van Even schetst hoe dat klimaat eruitziet. “Fietsleasing verschilt sterk van autoleasing, waarbij een werkgever een leasebudget ter beschikking stelt en de werknemer belast wordt op dat voordeel. Bij fietsleasing werkt het anders: de werknemer kiest zijn ideale fiets en flexibiliseert vervolgens een stukje van zijn loon om deze fiets te financieren. Voor het gebruik van de fiets is er geen ‘voordeel alle aard’, en dus geen belasting. Het fiscale voordeel zit in de loonruil: doordat je de fiets betaalt met je brutoloon, spaar je de RSZ, patronale bijdrage en bedrijfsvoorheffing uit. Zo wordt de fiets tot 40 procent voordeliger. Veel bedrijven voorzien ook een onbelaste fietsvergoeding voor werknemers die met de tweewieler naar het werk komen, zo kan het voor de fietser zelfs een budgetneutrale oefening zijn. Voor de werkgever is het gehele verhaal al budgetneutraal: enerzijds door het verlagen van

de patronale bijdragen en anderzijds via de loonruil. Daarenboven is de fiets fiscaal gunstig, stoot deze geen broeikasgassen uit, en zorgt de tweewieler voor gezondere en fittere werknemers, minder uitval door ziekte en minder stress door fileleed.”

België is een voorloper wat betreft fietsleasing. Zowel de fiscaal gunstige regeling als de wetgeving rond fietsgebruik hebben België omgevormd tot een toonaangevend land op vlak van fietsmobiliteit in het woon-werkverkeer. Dat zie je in het relatief grote aantal speedpedelecs in België, maar vooral ook aan de populariteit van fietsleasing. In onze buurlanden (met uitzondering van Duitsland) staat fietsleasing nog in zijn kinderschoenen.

ven bij o2o, onderstreept Wim. “Dat is onze mindset: wanneer we aan mobiliteit denken, is de fiets het eerste wat bij ons opkomt. Welke verplaatsing je ook doet, de kans is zeer groot dat je die comfortabel en veilig met de fiets kunt maken, ook wat betreft woon-werkverkeer. Fietsen zijn zo enorm geëvolueerd de laatste jaren, denk maar aan alle vernieuwingen inzake elektrificatie, plooimechanismen, cargomogelijkheden en natuurlijk ook digitalisatie, met bijvoorbeeld geïntegreerde gps’en of antidiefstaloplossingen. En dankzij fietsleasing zijn ze ook veel betaalbaarder geworden. Toen wij begonnen, kostte een speedpedelec minstens 7000 euro. Veel mensen dachten toen: hiervoor kunnen we evengoed een auto kopen. Ondertussen is, zeker met de fiscale stimuli, de fiets economisch veel interessanter geworden.”

Als het aan o2o ligt, komt daar de komende jaren verandering in. Het bedrijf heeft immers een grote, strategische investeerder aangetrokken om de Europese markt te verkennen. “Het gaat om het Duitse Green Mobility Holding”, vertelt Wim. “Een toonaangevende speler op het gebied van fietsleasing. We hebben op eigen kracht de Belgische markt veroverd, met de steun van GMH kunnen we nu onze ambities nog aanscherpen. België is en blijft onze hoofdfocus. Daarnaast kijken we op groepsniveau om een Europese referentiespeler te worden.”

Think bike first: nu en in de toekomst

In elk geval zal ook na de overname door GMH ‘Think Bike First’ het uitgangspunt blij-

Om af te sluiten, een blik op de toekomst. Hoe ziet Wim de leasemarkt en o2o de komende jaren evolueren? “Ik zie de toekomst van de fiets rooskleurig in. De fiets heeft zijn momentum mee en dat is zowel voor onszelf als voor de fietser en de hele maatschappij een goede zaak. Bij o2o willen we sowieso onze groei verderzetten. We willen meer marktaandeel, meer gebruikers en een hogere participatiegraad, in België en het buitenland. Daarnaast willen we ook onze dienstverlening verder opschroeven. Een fiets moet net zo betrouwbaar zijn als een auto. Als je al eens een lekke band, een lege accu of een kapotte ketting hebt, zorgen wij ervoor dat je zo snel mogelijk weer op weg raakt.”

Meer weten over fietsleasing?

Op de website van o2o.be lees je er alles over!

Technologie en digitalisering zetten onze mobiliteit op haar kop

Na de introductie van de verbrandingsmotor en de snelle opmars van de auto in de tweede helft van de vorige eeuw staat onze mobiliteit voor een nieuwe revolutie. Digitalisering, automatisering en andere innovaties brengen zelfrijdende voertuigen binnen handbereik, en door realtime data te koppelen wordt autodelen aantrekkelijker. Sven Verstrepen, mobiliteitsspecialist aan de UGent, somt op welke technologische innovaties we in de gaten moeten houden.

Autonome, zelfrijdende voertuigen

De technologie is de voorbije jaren sterk verbeterd. Zo lopen er nu al pilootprojecten met zelfrijdende shuttles op vaste trajecten met een beheersbaar aantal omgevingsprikkels. Er houdt wel altijd iemand de bus in de gaten om in geval van nood de stopknop in te drukken. Is er sprake van een ongestructureerde omgeving, zoals de openbare weg, dan is de technologie nog niet ver genoeg gevorderd om voertuigen zonder bestuurder en zonder stuur mogelijk te maken. Dit zal echter een kwestie van tijd zijn. Door autonome en slimme mobiliteit zal de filedruk afnemen en de wegcapaciteit beter benut worden.

Deelmobiliteit en mobiliteit als een dienst

De introductie van zelfrijdende auto’s zal zeer vermoedelijk een grote impuls betekenen voor deelmobiliteit. Omdat de techniek die met autonoom rijden gepaard gaat duur is, zal een ecosysteem ontstaan waarbij de autobezitter de wagen ook ter beschikking stelt aan derden. Waar de huidige auto 90 procent van de tijd stilstaat, zal de auto van de toekomst 24 uur per dag onderweg zijn om rendabel te blijven. Deelmobiliteit zal het autobezit onder de Vlamingen drastisch terugdringen. Sterk verbonden aan deelmobiliteit is Mobility-as-a-Service (MaaS), waarbij afgestapt wordt van het principe van bezit. In de toekomst zullen de verschillende vormen van mobiliteit op een digitaal platform gebundeld worden en stelt dit platform de efficiëntste, meest multimodale transportoplossing voor.

Virtual reality en de metaverse

De efficiëntste verplaatsing is de verplaatsing die niet hoeft te gebeuren. Waar tijdens corona het aantal verplaatsingen voor een fysieke vergadering al flink is teruggeschroefd ten voordele van een digitale vergadering, zal dit in de toekomst verder ontwikkelen. Met virtual of augmented reality en metaverse kunnen fysieke vergaderingen digitaal nagebootst worden. De gebruikerservaring hieromtrent voelt vandaag echter nog heel onnatuurlijk aan, maar de technologie zal dat verbeteren. Een teambuilding of groepsvergadering op het strand van Hawaï behoort vermoedelijk snel tot de mogelijkheden.

Zero-emissie-aandrijving

Groene energie is de heilige graal van onze economie de komende decennia en hernieuwbare elektriciteit, batterijtechnologie en waterstof zullen de dienst uitmaken. De door fossiele brandstof aangedreven voertuigen zullen daardoor snel tot het verleden behoren, zeker omdat de verkoop ervan vanaf 2035 verboden wordt in de EU. De introductie van zero-emissie-aandrijvingen zal wel de nodige technologische uitdagingen met zich meebrengen. Waar halen we de grondstoffen vandaan voor de productie van de batterijen? De aanleg van een laadpaleninfrastructuur lijkt nog realistisch, maar hoe zit het met ons elektriciteitsnet? Dit loopt tegen de huidige grenzen van zijn capaciteit aan. Mogelijk kan efficiënter vervoer door deelmobiliteit hier ook soelaas bieden.

Hyperloops als nieuw statusproject

In het verleden kende ons continent wervende, verbindende prestigieuze megaprojecten in de vorm van kerncentrales, de race naar de ruimte, snelwegen en andere grote infrastructuurwerken. De komende decennia kan deze rol weleens weggelegd zijn voor hyperloops. Dat is een buizensysteem waarbij goederen en personen door kokers vervoerd worden in capsules die door een vacuüm zweven. Deze nieuwe transportmodus lijkt vooral ook een interessant alternatief voor korteafstandsvluchten. Het buizentransport onder vacuüm is snel, relatief goedkoop en bovendien duurzaam. Daarnaast kan het voor de bevolking mogelijk dienen als inspiratiebron en economische motor zoals andere infrastructuurwerken dat in het verleden deden.

Meer op de fiets

De mogelijk mooiste uitvinding werd 200 jaar geleden gedaan in de vorm van de fiets. Nadat de bouw van steden en openbare omgeving jarenlang de auto als uitgangspunt nam, staat tegenwoordig steeds vaker de fiets centraal. Bedrijven schakelen steeds meer apps in om het fietsgebruik onder werknemers te stimuleren. Door realtime het fietsverkeer in de stad te monitoren, zijn steden steeds beter in staat om de fietsinfrastructuur te verbeteren en veiliger te maken. De fiets staat met andere woorden voor een grote comeback en zal voor korte afstanden steeds populairder worden. De elektrificering heeft het stalen ros al toegankelijker gemaakt voor een groter publiek en verbeteringen in de batterijtechniek zullen ook het bereik verder vergroten.

Fokus-online.be 18 Smartlist • Technologische snufjes
Door Jerom Rozendaal

Tijdens de week van de mobiliteit, een alcoholtester

GRATIS

VEILIG TERUG NAAR SCHOOL MET COYOTE!

Coyote is al jaren marktleider op het gebied van rijhulpassistenten en is een verkeersveiligheidsinstrument waarvan het succes vooral te danken is aan zijn gemeenschap.

In de praktijk informeren gebruikers andere bestuurders over de potentiële gevaren die zich tijdens hun rit kunnen voordoen en zorgen ze onderling voor een veilige rit door geverifieerde waarschuwingen te delen, met name via de Federale Politie.

Dankzij de sterke betrokkenheid van de gemeenschap kan Coyote betrouwbare informatie leveren, en dat allemaal in realtime.

En als u om van de diensten van Coyote wenst te genieten een betaald abonnement dient af te sluiten, komt dat doordat Coyote automobilisten een reeks geavanceerde functies biedt waarmee ze in de beste omstandigheden kunnen rijden. Tot de meest unieke waarschuwingen en assistentie van Coyote behoren onder meer het voorkomen van slaperigheid, nauwkeurige waarschuwingen voorafgaand aan alle soorten verstoringen of zelfs unieke diensten zoals de waarschuwing voor spookvoertuigen (voertuigen in de verkeerde richting) en voorspellende veiligheid, ontworpen om gevaarlijke bochten te detecteren in België en andere landen in Europa.

Coyote lanceert tijdens de Week van de Mobiliteit opnieuw zijn verkeersbewustzijnsactie.

Vanaf 16 september 2023 zal Coyote Systems Benelux op alle schermen van zijn toestellen

en op zijn Coyote-applicatie preventieboodschappen uitzenden, waarin onder meer de nadruk wordt gelegd op het verbod op alcoholgebruik tijdens het rijden.

Zo worden er gerichte waarschuwingsberichten naar alle leden van de Coyote-gemeenschap gestuurd. De eerste gaat over alcoholgebruik:

nomen op alle sociale netwerken van het merk Coyote, om automobilisten bewust te blijven maken van de gevaren van rijden onder invloed.

De tweede boodschap zal de volgende zijn:

Deze berichten verschijnen elke dag wanneer de toestellen en de Coyote-app worden opgestart, vanaf 16 september tot het einde van de maand.

Een enorme distributie van gratis alcoholtesters!

Tijdens deze periode krijgen alle klanten die naar de Coyote-verkooppunten (Gent, Brussel, Luik, Waver, enz.) komen, gratis een alcoholtester. Dit initiatief zal worden opge-

Actie geldig van 16 september t/m 30 september 2023.

Coyote kan gebruikt worden op een smartphone via de Coyote-applicatie of via een fysiek toestel, en is in België verkrijgbaar in “Coyote stores”, in “Coyote Service centers”, bij erkende detailhandelaren of op de website www.coyotesystems.be

“We willen concrete actie ondernemen om automobilisten bewust te maken van de gevaren op de weg en vooral van het verbod op rijden onder invloed. Het was daarom belangrijk voor ons om ons gemeenschapssysteem als platform te gebruiken om dit bewustzijn te vergroten en het net zo duidelijk en effectief te maken als onze realtime waarschuwingen. Daarom nodigen we alle automobilisten (Coyote-klanten of niet!) uit om ons te bezoeken in een van onze Coyote-winkels, waar ze een gratis alcoholtester kunnen krijgen. »

Een aanpak goedgekeurd door Nicholas Paelinck, hoofd van de politiezone Westkust en voorzitter van de Permanente Commissie van de lokale politie (CPPL): «Ik verwelkom dit initiatief dat bijdraagt aan het veiliger maken van onze wegen».

Vincent Hébert, Managing Director van Coyote Systems Benelux, legt uit:

Koning auto wordt prins in de slimme stad

Duurzaamheid, vergroening en IoT zullen het mobiliteitsbeleid van de steden naar een ander niveau brengen. Uitgekiende circulatieplannen, elektrische voertuigen, datagedreven technologieën en deelmobiliteit worden de nieuwe norm voor een leefbare stad.

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de mobiliteit in onze steden?

“Onze steden zijn een weergave van de transportplanning van de jaren 60 en 70, toen het wegennetwerk en de parkingfaciliteiten gebouwd werden rond snelle en onbegrensde individuele mobiliteit, wat nu een enorme druk zet op onze steden. In Brussel bijvoorbeeld beslaat de transportinfrastructuur een derde van de totale ruimte en is personen- en vrachtvervoer verantwoordelijk voor 28 procent van de CO2-uitstoot. De luchtvervuiling heeft een impact op de gezondheid van de stadsbewoners en elk verloren mensenleven door een ongeluk in het toenemende verkeer is er een te veel. De gemiddelde Belgische chauffeur brengt jaarlijks 39,4 uur door in de file, wat enorme economische verliezen veroorzaakt.”

“In België blijft de grootste uitdaging de historische focus op het bereikbaar houden van de stad voor de wagen, terwijl daar eigenlijk te weinig ruimte voor is in onze smalle stadscentra. Omdat het openbaarvervoersysteem niet optimaal functioneert en iedereen zoveel mogelijk de wagen blijft gebruiken, ontstaat er veel zoekverkeer naar parkeerplaatsen, wat vaak een vlotte circulatie verhindert. Aanbieders van deelmobiliteit, mobiele applicaties en ANPR-netwerken (automatic number plate recognition), maar ook het publiek transport zoeken samen met de stad naar oplossingen. Een stad die haar mobiliteitsbeleid wil wijzigen moet dus heel wat verschillende partijen aansturen en coördineren.”

“Ik noem er twee. De ‘Green Deal’ van de Europese Unie spoort duurzame stedelijke mobiliteit aan, met grote nadruk op de elektrificatie van voertuigen. Hiervoor zijn veel laadpalen nodig. Omdat die elektrificatie in de komende jaren zal versnellen, moet goed worden nagedacht over een laadpaalinfrastructuur aan parkeerstroken en parkeerterreinen. Een tweede uitdaging is het voeren van een datagedreven beleid. Heel veel nuttige informatie kan worden verrijkt door data van meerdere toepassingen samen te brengen op één gedeeld dataplatform. Nuttige informatie voor derden kan best ook als open data gedeeld worden. Dit brengt de stad een stap verder in de richting van een slimme stad.”

Welke technologieën kunnen voor een leefbaardere situatie zorgen voor mens en verkeer?

“Digitalisatie is een belangrijke en beloftevolle trend binnen de mobiliteitssector, zowel voor transportbedrijven, lokale autoriteiten als voor reizigers. Gedigitaliseerde ticketverkoop en het aanbod van realtime informatie via smartphones zijn economisch voordelig voor de openbaarvervoermaatschappijen en heel toegankelijk voor de gebruiker. Innovatieve diensten zoals deelfietsen en -auto’s zijn te danken aan de digitalisatie, net zoals de ‘Mobility-asa-Service’, die de verschillende vervoersopties geïntegreerd aanbiedt. Het grote gevaar van een volledige digitalisatie is dat kwetsbare bevolkingsgroepen met beperkte digitale vaardigheden niet ten volle kunnen genieten van de aangeboden diensten.”

“De beste manier is het analyseren en instellen van een parkeertarief. Daarnaast experimenteren sommige steden met curbside management: de stoeprand is ’s ochtends bestemd voor de schoolbus en overdag voor kortparkeren. ’s Avonds kan een bewoner er parkeren en in de zomer wordt het een speeltuin. Bij Be-Mobile zijn we ook voorstander van road user charging waarbij de gebruiker betaalt voor de externe kosten van zijn mobiliteit (files, fijnstof, enzovoort). Mensen wegen zo beter af of een verplaatsing met de auto wel de moeite is. We zien ook initiatieven die gewenst gedrag belonen. Al deze toepassingen kunnen met specifieke software gecombineerd worden in een goed mobiliteitsplan.”

“Onze steden hebben al veel werk verricht om winkelstraten en pleinen autovrij te maken. De stadskern is steeds meer gericht op ontspanning, horeca en gezelligheid en is makkelijker bereikbaar te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer. Zo verplaatsen mensen zich met meerdere vervoersmiddelen. In die zin is MaaS (mobiliteit als een dienst) een interessant concept omdat het een geïntegreerde dienst van verschillende vervoersmiddelen kan aanbieden. Verder zijn alle technologieën die informatie verspreiden nuttig voor mens en verkeer, zoals informatie over verkeersdrukte of vrije parkeerplaatsen. Informatie maakt een beter beleid mogelijk en bevordert zo de leefbaarheid.”

Zijn de innovatieve, ‘slimme’ oplossingen haalbaar voor de lokale overheden en de bedrijven?

“Nieuwe technologieën gebaseerd op big data en artificiële intelligentie zijn onmisbaar voor een beter management van stadsvervoer. Om deze nieuwe en complexe technologieën te begrijpen, te managen en te gebruiken, zijn lokale overheden alsmaar afhankelijker van privébedrijven. Die bieden niet noodzakelijk de duurzaamste oplossingen aan, maar eerder opties die voor hen het rendabelst zijn. Maar technologie alleen zal de problemen van de stedelijke mobiliteit niet oplossen. Aangepaste beleidsmaatregelen en een gedragsverandering met meer aandacht voor de milieu-impact van onze verplaatsingen zijn minstens even belangrijk: we moeten overstappen van een eigendoms- naar een deelmodel.”

“Een stad moet zorgvuldig nagaan wat haar mobiliteitsdoelstellingen zijn en welke maatregelen effectief zijn om die te bereiken. Soms kan een eenvoudige maatregel, zoals de invoering van betaald parkeren, gekoppeld aan voorrang voor het openbaar vervoer, of de aanleg van enkele fietsstraten al voldoende zijn. Deze slimme oplossingen zijn vandaag beschikbaar en haalbaar. Belangrijk is dat de stad de regie in eigen handen houdt en niet te afhankelijk wordt van de mogelijkheden van hun leveranciers, maar haar eigen beleid kan uitzetten. Het grootste obstakel blijft vandaag een duidelijk wetgevend kader waarbinnen de stad kan opereren, hoewel we al veel initiatieven in de goede richting zien.”

“Slimme oplossingen worden stelselmatig geïmplementeerd. Pas echt slim wordt technologie bij het samenbrengen, hergebruiken en verrijken van data. Zo geven sensoren die de parkeertijd bewaken ook een beeld van de parkeerdruk. Intelligente verkeerslichten geven ook informatie over verkeersstromen. Een goed beleid gebruikt data om juiste inschattingen en onderbouwde beslissingen te maken. Steden kunnen ook anticiperen op opkomende technologieën zoals geautomatiseerde voertuigen of coöperatieve intelligente transportsystemen. Ze kunnen hiervoor bijvoorbeeld inzetten op de volledige digitalisatie van de stedelijke omgeving en innovatieve proefprojecten ondersteunen als gastheer.”

Fokus-online.be 20 Expertpanel • Slimme vloot
Prof. Door Marleen Walravens

Efinance Belgium is een onafhankelijk bedrijf dat deel uitmaakt van Sakko Groep. Sakko heeft meer dan 100 jaar ervaring binnen de energiesector en is voormalig aandeelhouder van Ecotap. Sinds 2015 is Sakko op meerdere vlakken gaan inzetten op hernieuwbare energie.

Bij Efinance Belgium werken we met producten van hoge kwaliteit. Daarom hebben we gekozen voor de producten van Ecotap. Al sinds 2011 werkt Ecotap met de beste technologie en duurzame materialen. Onze troeven zijn een grote voorraad laadoplossingen en ons kantoor met showroom waar we op regelmatige basis diverse opleidingen voorzien.

Ecotap laders zijn modulair opgebouwd met losse componenten die nu en over 10 jaar nog steeds verkrijgbaar zijn. Onze laders zijn backoffice onafhankelijk en kunnen volledig geconfigureerd worden geleverd met de backoffice van uw keuze. Hierdoor kan kostbare tijd worden bespaard tijdens de installatie. Door onze grote voorraad van zowel AC als DC laders, kunnen we snel leveren. Onze producten zijn vandalisme-, water- en brandbestendig en hebben steeds een stalen behuizing. Deze stalen behuizing is bovendien voorzien van een elektrostatische coating waar we 10 jaar garantie op bieden en is uitermate geschikt voor de publieke ruimtes.

Onze robuuste laders beschikken over één of twee laadpunten met elk een maximaal uitgaand vermogen van 22kW AC (wisselstroom). Onze laders beschikken over een hoogtechnologische controller die het beschikbare vermogen verdeeld over de laadpunten, loadbalancing op hoog niveau!

De Duo lader is beschikbaar in verschillende uitvoeringen, zo hebben we de Duo laadpaal, de Duo wandlader en de Duo wide. Bij deze laatste is onderaan een ruimte voorzien voor het plaatsen van een meterkast van de netbeheerder. De Duo wide is daarom populair in publieke tenders. Momenteel worden meer dan 6.500 van deze laders geplaatst in Vlaanderen en Brussel.

Door de ervaring gecombineerd met de technische kennis die Efinance Belgium heeft opgebouwd, is het bedrijf door Legrand aangesteld als “Integrator” van Ecotap laadoplossingen.

Een mooi voorbeeld van een integratie is het Partino We-Guard systeem. Partino maakt een intelligent en betrouwbaar vermogensbeheer op meerdere niveaus mogelijk. Het systeem bewaakt de stroomvoorziening van het gebouw, alle subniveaus en zekeringen. Het beschikbare vermogen wordt dynamisch en consistent het toelaat kunnen tot wel 1000 laadstations met elkaar verbonden worden.

“Momenteel is er geen markt die zo vernieuwend en dynamisch is als deze van de E-mobility! Samen met heel het Efinance Belgium team nemen we onze Integrator rol zeer serieus. Wij streven naar een snelle en uitmuntende service waarbij de klant centraal staat. Met Legrand als partner kunnen we de klanten totaal oplossingen aanbieden voor elke situatie.

In deze groeiende markt willen we ons differrentieren door de klant zo goed mogelijk te ontzorgen. Hiervoor zijn we steeds op zoek naar personen die ons team kunnen versterken, openstaande vacatures zijn steeds te raadplegen op onze website.”

Commercial Manager Efinance Belgium

De Ecotap snelladers kunnen gebruikt worden voor alle elektrische voertuigen. Ze zijn geschikt voor locaties met grote laadbehoefte zoals verkeersassen, benzinestations, taxibedrijven of autodealers. De laders hebben een DC power output van respectievelijk 30kW, 60kW, 120kW of 180kW. Het daadwerkelijke laadvermogen hangt af van het beschikbare vermogen. info@efinancebelgium.be

Homebox Duo wandlader Duo laadpaal Duo wide DC30 DC60 DC120 DC180 WIE ZIJN WE? HOE ONDERSCHEIDEN WE ONS? ONZE DC LADERS ONZE AC
LADERS INTEGRATOR
www.efinancebelgium.be
Scan hier en ontdek onze laadoplossingen:

Xavier Tackoen

Brussel, kruispunt voor mobiliteit

Brussel, de Belgische en Europese hoofdstad, bevindt zich op het kruispunt voor mobiliteit. Deze stad in het hartje van ons land krijgt telkens veel media-aandacht wanneer het vraagstuk personenvervoer ter sprake komt. Of er nu een viaduct omgevormd wordt in een stadsboulevard, er nieuwe fietsroutes aangelegd worden of de activiteiten van Uber gelegaliseerd zouden worden, de debatten zijn fel en de emoties lopen hoog op.

Maar achter die steeds terugkerende polemiek gaat in werkelijkheid een veel onmiskenbaardere transitie van de stedelijke mobiliteit in Brussel schuil. De combinatie van het regionale mobiliteitsplan ‘Good Move’, de impact van de gezondheidscrisis en recenter de stijgende energiekosten hebben voor ingrijpende veranderingen gezorgd in de manier waarop mensen zich verplaatsen. Het MIVB-net telt al bijna opnieuw hetzelfde aantal reizigers als vóór corona, terwijl we een exponentiële toename zien in het aantal fietsers. We zien ook een duidelijke voorliefde voor gedeelde mobiliteit. Zo worden de deelwagens Cambio en Poppy veel gebruikt en zijn ook de elektrische steps niet meer uit het straatbeeld weg te denken, al zorgen die ook weleens voor chaos. De gedeelde diensten worden echter nog niet genoeg gebruikt om alle spelers op de markt te houden. Zo zien we regelmatig dat bedrijven die nog geen financieel evenwicht bereikt hebben hun activiteiten moeten stopzetten, zoals gebeurde met de fietsen van Billy en de scooters van Scooty. Tot slot zorgt het structurelere telewerk natuurlijk ook voor een mindere behoefte aan mobiliteit, maar nog meer voor een grotere behoefte aan flexibiliteit in transportmodi en reistijden.

De manier waarop Brussel vanuit het buitenland bekeken wordt, wordt wel steeds interessanter. Veel steden zijn namelijk jaloers op het Brusselse Gewest: omwille van de snelheidsbeperking van 30 km/u in de stad, omwille van de begeleidingsprogramma’s om bedrijven en burgers te helpen hun gedrag te veranderen, en omwille van de geleidelijke ontwikkeling van het concept ‘Mobility-as-a-Service’ (MaaS). Dat heeft als doel de burgers een waaier van transportmodi aan te bieden in de vorm van een geïntegreerde toepassing. De MIVB en haar partners zullen die toepassing in het najaar lanceren.

Brussel blijft dus een vruchtbare kweekbodem voor innovatie op het vlak van transport, en fungeert als een echt laboratorium voor mobiliteit, met de nodige beloften maar ook tegenslagen. Om efficiënte diensten te verlenen en de burgers er verder van te overtuigen om voor multimodaliteit te kiezen en het aantal voertuigen in het verkeer te verminderen, moeten de verschillende overheidsniveaus en de private sector echt de handen in elkaar slaan. De eerste stappen zijn al gezet en in het licht van de internationale gebeurtenissen is het belangrijker dan ooit dat deze transitie snel gebeurt.

Brussel blijft een vruchtbare kweekbodem voor innovatie op het vlak van transport, en fungeert als een echt laboratorium voor mobiliteit.

Fokus-online.be 22 Nawoord
GEDELEGEERD BESTUURDER VAN ESPACES-MOBILITÉS
— XAVIER TACKOEN

LinkedCar: jouw voertuigdata, jouw regie, iedereen wint!

Het Hasseltse bedrijf LinkedCar heeft slechts één missie: het bundelen van uiteenlopende voertuigdata van diverse bronnen op een blockchainplatform, waardoor iedereen er profijt van kan hebben. Cruciaal is dat de bestuurder te allen tijde de controle behoudt over zijn gegevens en zelf beslist welke informatie hij deelt met wie.

“Onze visie is simpel: voertuigdata moeten terug naar de bestuurder”, zegt Mario Schraepen, CEO van LinkedCar. “Niet alleen informatie die direct uit het voertuig komt, maar ook gegevens met betrekking tot verzekeringen, leasecontracten, bandenwissels, tank- of laadbeurten... We bundelen deze gegevens, slaan ze op in een beveiligde blockchain en geven ze terug aan de consument.”

Waarde van data voor het individu

Een opvallend kenmerk van LinkedCar is de mogelijkheid voor bestuurders om de beschikbare data te delen in ruil voor virtueel geld, of coins. Hoe werkt dit in de praktijk?

“Wanneer een verzekeraar vraagt naar je maandelijkse kilometerstand kun je deze data delen en coins ontvangen. Via een Smart Contract kun je extra coins verdienen als je ‘bijvoorbeeld’ minder dan 1000 km per maand rijdt, aangezien het risico voor de verzekeraar lager is.”

“Deze coins kunnen worden ingewisseld voor een breed scala aan diensten en producten binnen het ecosysteem. Denk aan winterbanden, verzekeringspremies, oplaadkosten voor jouw elektrische voertuig... Dit zorgt voor een duurzaam ecosysteem waarin bestuurders worden beloond voor het delen van hun data – een stap in de

goede richting om individuen te laten inzien hoe waardevol hun persoonlijke informatie is en hoe ze er rechtmatig van kunnen profiteren. Het is ook de belangrijkste reden waarom we samenwerken met SOLID, het door Vlaanderen ondersteunde Web3-platform.”

Voordeel voor bedrijven

Een van de opvallendste aspecten van het LinkedCar-ecosysteem is dat het niet alleen de bestuurders beloont, maar ook bedrijven die toegang verkrijgen tot gedeelde data.

“Bedrijven verstrekken de data kosteloos aan de bestuurder, maar zodra data van de bestuurder worden gedeeld met andere partijen (bijvoorbeeld wegenhulp), compenseert LinkedCar de ‘oorspronkelijke’ bron van de gegevens. Zo halen alle betrokken partijen er voordeel uit.”

“Ons platform is het enige in Europa dat volledig in overeenstemming is met de richtlijnen beschreven in de EU Data Act. Deze wetgeving stelt expliciet dat de bestuurder de eigenaar is van zijn data, wat het LinkedCar-platform nog belangrijker maakt. Zo hebben we recent de EIT Mobility pitch van Europa gewonnen, een mooie erkenning!”

Hoe Optimile optimaal meewerkt aan de mobiliteit van de toekomst

Iedereen is het er intussen over eens dat we naar een nieuwe en duurzamere mobiliteit moeten. In tegenstelling tot wat velen denken, is dat geen of-of-verhaal: het is niet of de eigen wagen of fiets, of gedeelde mobiliteit, maar een combinatie van beide.

De Gentse scale-up Optimile is gespecialiseerd in alles wat met slimme mobiliteit te maken heeft: van een routeplanner die verschillende soorten vervoer combineert (openbaar vervoer, wagens, fiets, e-steps…) en toegang biedt tot gedeelde mobiliteit, over oplossingen voor het beheer van laadstations en laadpassen tot alle mogelijke diensten die de gebruiker helpen om slimme mobiliteitskeuzes te maken.

Optimile biedt twee softwareoplossingen aan: Charging-as-a-Service (voor laadpunten en laadpassen) en Mobility-as-a-Service (voor multimodale mobiliteit, ofwel MaaS). Als geen ander heeft het bedrijf dan ook een goede kijk op de huidige en toekomstige mobiliteitsmarkt.

Elektrificatie

“We moeten in de eerste plaats af van het idee dat er een stand-alone antwoord is”, vertelt CEO Benoît Criel. “Kiezen tussen eigen of gedeelde mobiliteit is niet de

oplossing. De wagen is in België nu eenmaal wijdverspreid. Studies hebben aangetoond dat wagenbezitters niet de neiging hebben om hun wagen vaarwel te zeggen en de overstap te maken naar alternatieve mobiliteitsvormen. Niet alleen omwille van het comfort en het behoud van flexibiliteit en controle over hun mobiliteit, maar ook omwille van het fiscale voordeel. Daarom zetten wij niet alleen in op MaaS, maar ook op Charging. Optimile is op dat vlak een van de eerste en weinige Belgische spelers die beide oplossingen aanbiedt en al sinds de opkomst van de elektrificatie sterk inzet op dit tweeledige mobiliteitspakket.”

Gezinsuitbreiding

“We leggen die mobiliteitspuzzel ook in functie van de werkgever. We willen vermijden dat hij opeens met vier of vijf verschillende TCO’s (total cost of ownership, red.) geconfronteerd wordt: van de wagen, van de fiets, van MaaS… Nee, we streven naar een mobiliteits-TCO die hij ten opzichte van zijn werknemers heeft. Dat is belangrijk omdat de mobiliteitsnood van de gebruiker niet jaren aan een stuk dezelfde blijft, maar evolueert. Jonge medewerkers die in de stad wonen, zullen gebaat zijn bij een MaaS-oplossing. Op een bepaald moment gaan die medewerkers aan gezinsuitbreiding doen, buiten de directe stadskern wonen… Dan zal de vraag naar een

“We hebben al een Minimum Viable Product (MVP) ontwikkeld dat we nu testen met partners, maar we zoeken nog bedrijven die interesse hebben. We zijn ook van plan om 1,2 miljoen euro op te halen om ons versneld uit te breiden.”

LinkedCar heeft de deuren geopend naar een wereld waarin bestuurders eindelijk controle hebben over hun eigen data en hiervoor beloond kunnen worden. Dit innovatieve platform belooft niet alleen individuen te versterken, maar ook een eerlijke en wederzijds voordelige samenwerking tussen alle partijen in het mobiliteitsecosysteem te bevorderen. Met een groeiende steun van beleidsmakers is LinkedCar goed op weg om de norm te worden in een data-gedreven toekomst van mobiliteit.

Meer informatie: www.linkedcar.eu

auto komen. Dat hoeft niet per se een wagen in eigendom zijn, maar multimodale en klassieke mobiliteit met de auto zullen naast elkaar blijven bestaan. Dat wil ik echt benadrukken.”

Verrijking

De kunst zal erin bestaan om de volledige mobiliteitsnood en de diverse oplossingen op mekaar af te stemmen. “In België blijft het gebruik van de wagen een primordiaal gegeven”, benadrukt Benoît Criel. “MaaS kan de wagen niet vervangen, maar vormt een additionele mobiliteitsoplossing die je kunt inzetten wanneer die het nuttigst is, en dat je hele leven lang. MaaS is dus eerder een verrijking van de klassieke mobiliteitsoplossing, en dan is het zaak om die klassieke mobiliteitsoplossing – de wagen dus – zo duurzaam mogelijk te maken. En zo komen we weer bij elektrificatie uit.”

Fleet Fundamentals!

Hoe ziet een goed mobiliteitsbeleid eruit? Wat zijn de voordelen van leasen?

En hoe zit het met de vernieuwde fiscaliteit voor bedrijfswagens?

In Fleet Fundamentals, de nieuwe podcast van Alphabet, krijgt u een antwoord op die vragen én meer. Ontdek de inzichten en tips van experts rond de vergroening van het wagenpark en duurzame mobiliteitsoplossingen.

Beluister de podcast hier:

Thema:

Sven

Timmermans Corporate Sales Manager bij Alphabet

mobiliteit Vicky De Bollen Director Finance, M&A & Legal bij Sweco Fleet Mobility Manager of the Year 2023
Thema:
Perfect voor uw eigen beleid. Perfect voor onderweg. fiscaliteit Jan Verhoeye Accountant & professor UGent
Thema: een wagenpark kopen of leasen?
binnen HR Lesley Arens Founder #ZigZagHR
Thema: de rol van een mobiliteitsaanpak
Vragen over mobiliteit? Rijd en luister mee naar
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.