DIT
DOSSIER
WORDT
GEPUBLICEERD
DOOR
SMART
MEDIA
EN
HET MENSELIJK LICHAAM EEN MACHINE OM ZUINIG OP TE ZIJN
APRIL 2015
VA LT
NIET
ONDER
DE
VERANTWOORDELIJKHEID
Tom Jacobs Dokter, zijn we goed bezig?
VA N
DE
REDACTIE
VA N
HET
NIEUWSBLAD
Christine Van Broeckhoven Gezond leven Gezond leven is het devies Reset, charge, set and go
Herstel
Revalideren is grenzen verleggen
Chronisch Als pijn het leven beheerst
Ouderenzorg
Vergrijzing omarmen is dé uitdaging
THOMAS VAN DER PLAETSEN ‘Sport is als een gids die me leidt om terug gezond te worden’
Lees meer online op fokushetmenselijklichaam.be
Laat ons samen dementie draagbaar maken! Vergeet onze naasten met dementie niet en help ons om hen te ondersteunen. Onze vrijwilligers bieden hulp, informatie en een luisterend oor.
Rubensstraat 104/4, 2300 TURNHOUT • TEL.: 014 43 50 60 • FAX: 014 43 76 54 • GRATIS INFOLIJN: 0800 15 225 REKENING NR: BE87 3101 0355 8094 • E-MAIL: SECRETARIAAT@ALZHEIMERLIGA.BE • WWW.ALZHEIMERLIGA.BE
GIFTEN VANAF 40 EURO ZIJN FISCAAL AFTREKBAAR VLAAMSE ALZHEIMER LIGA VZW
2 Editorial Tom Jacobs Veel leesplezier, Yasna Ekama, Project Manager
Dokter, zijn wij goed bezig?
COLOFON Project Manager: Yasna Ekama
Huisdokter Tom van het programma Ook getest op mensen, ziet in zijn dagelijkse praktijk veel patiënten worstelen met hun gezondheid. Deels pure pech, deels te voorkomen. Een pleidooi voor een gezonde levensstijl. “Veel kennis heb je niet nodig om te veranderen.”
O
p een zondagvoormiddag tijdens een winterwandeling door het bos kruist mij een groep lopers, een pratende club veertigplussers. Als ze me bijna gepasseerd zijn, keert een dame zich om en vraagt me of ze goed bezig zijn. ‘Zeker weten’, antwoord ik zelfverzekerd. Dat werd onlangs namelijk bevestigd door een Amerikaans onderzoek. Daaruit bleek dat wie vijf tot tien minuten per dag loopt, zijn kans op voortijdig overlijden reeds vermindert. Met twee keer per week gedurende een vijftigtal minuten lopen, daalde de sterfte aan hart- en vaatziekten verder tot de helft, aan andere ziekten tot bijna een derde. Dat ligt helemaal in de lijn van de vaststellingen die Lester Breslow, een gezondheidsdeskundige, al
in de jaren zeventig deed. Het volgen van zeven gewoonten bleek volgens zijn onderzoek de kans op een langer en gezond leven te vergroten: regelmatig bewegen, niet roken, matig omgaan met alcohol, een maaltijdritme zonder tussendoortjes, tijd voor het ontbijt, nastreven van een normaal lichaamsgewicht en zeven tot acht uur slaap per nacht respecteren. Hoe meer je van deze gewoonten aanhoudt, hoe groter je overlevingskansen worden. Iemand van 45 heeft met zes of meer van die gewoonten gemiddeld elf jaar langer te leven dan iemand die maar drie van deze gewoonten volgt. Lester Breslow is zelf achtennegentig geworden. Tot op hoge leeftijd bleef hij dagelijks wandelen en onderhield hij zijn tuin. Hij las ook veel. Hij was daarin verwant met Paul Dudley White, een van Amerika’s bekendste cardiologen en lijfarts van president Eisenhouwer. Die reed op zijn tachtigste nog dagelijks op de fiets naar zijn werk in het ziekenhuis van Boston. In een interview verklaarde Lester Breslow dat we af moeten van de idee gezond te leven om ziekte te vermijden. Eerder
komt het erop aan om te puren uit je gezonde levensstijl, de deugd te ervaren goed in je lichaam te zitten. Zijn we goed bezig? We beleven de groeiende impact van chronische ziekten als hart- en vaatziekten, chronisch obstructief longlijden, kanker, diabetes en psychiatrische aandoeningen. Hoewel geen van deze ziekten helemaal te voorkomen is, en voor ieder van ons het noodlot op een dag wel ergens zal toeslaan, blijkt toch dat veel te wijten is aan levensstijlfactoren. En ook die hebben we niet helemaal in de hand, zoals de milieuvervuiling. Toch blijkt bijvoorbeeld uit een Nederlands onderzoek dat dit jaar gepubliceerd werd, dat een derde van de kankers te voorkomen is door verandering in onze leefgewoonten. Op een zondagvoormiddag vaststellen dat niet alleen mensen daarmee bezig zijn, maar dat ze er blijkbaar plezier aan beleven, is een opkikker voor wie dagelijks in contact komt met mensen bij wie hun gezondheid een probleem vormt. En wat ook is: veel kennis heb je niet nodig om te veranderen. De zeven gewoonten van Lester Breslow helpen je al flink vooruit.” ■
Wie vijf tot tien minuten per dag loopt, vermindert zijn kans op voortijdig overlijden al
yasna.ekama@smartmediapublishing.com Productieleider: Ellen D’hondt Hoofdredactie: Jerry Huinder,
redactie@smartmediapublishing.com Tekst: Ann Breackman, Elke Ramsdonck Coverbeeld: Michaël Van der Plaetsen Vormgeving: Baïdy Ly Drukkerij: Corelio Smart Media Publishing Belgium BVBA Leysstraat 27, 2000 Antwerpen, Tel +32 3 289 19 40, ellen.dhondt@smartmediapublishing.com www.smartmediapublishing.com
DIT IS SMART MEDIA Smart Media is een topspeler op het gebied van content marketing en native advertising. Onze campagnes worden zowel digitaal als in belanghebbende kranten verspreid. Onze basisgedachte is een sterke focus op het onderwerp. Door creatieve media oplossingen helpen we u uw merk versterken en creëren we waarde voor uw doelgroep. Door kwalitatief hoge content zorgen wij ervoor dat uw klanten, onze lezer, actie ondernemen.
Tom Jacobs, Huisdokter
LEES MEER OVER... 04 Reset, charge, set and go
08 ‘Revalideren is je grenzen verleggen’
05 Vergrijzing omarmen is dé uitdaging
09 Als pijn het leven beheerst
06 Profielinterview: Thomas Van der Plaetsen
11 Gezond leven is het devies
10 Anders, maar toch hetzelfde
04
08
11
Ontdek het aangepast aanbod voor andersvaliden Bent u toe aan een renovatie, of gaat u net bouwen, kom dan zeker langs en ontdek de mogelijkheden voor andersvaliden bij L&E Aangepaste Keukens en maak zeker gebruik van de professionele kennis en ervaring van Jos en zijn team. Zij ontvangen u graag in een ongedwongen sfeer met een lekkere tas koffie en u gaat weer naar buiten met een hoop nieuwe kennis.
www.aangepastekeukens.be L&E keukens | Leopoldlaan 104, 3900 Overpelt | jos@leneinterieur.be | ( 011 82 38 28
4 Trend Gezond leven
Sonja Kimpen
Reset, charge, set and go To-dolijstjes die niet afgewerkt raken, de slaap niet meer kunnen vatten, zonder energie aan de dag beginnen. Het overkomt ons allemaal. Maar het hoeft niet. “We kunnen ook allemaal leren om weer gezond te leven.” TEKST ANN BRAECKMAN
Het klinkt simpel: een gezonde geest in een gezond lichaam. Maar toch lopen we al te vaak tegen een muur op en slagen we er maar niet in om optimaal van ons leven te genieten. Hoe dat komt? “Mensen negeren voortdurend een aantal fundamenten”, zegt master bewegingswetenschappen Sonja Kimpen. “Een lichaam wil gezond zijn, het doet er alles aan om zichzelf in evenwicht te houden, maar daar heeft het wel hulp bij nodig en daar staan we vaak niet bij stil.” In plaats van stilstaan, rennen we juist door. We negeren de symptomen als we ziek of moe zijn. We gaan gewoon
door tot we er bijna bij neervallen. Anno 2015 overkomt het vaak al jonge dertigers dat ze opeens niet meer vooruit kunnen. “Het is een fenomeen van deze tijd’, meent ook HealthCoach en ex-topsporter Dominique Monami. “We kampen allemaal met stress. Mensen spreken vaak van stressmanagement, maar liever heb ik het over energiemanagement: hoe kan je er voor zorgen dat je het maximale uit je leven haalt? Dat is de opdracht voor iedereen.” En dat doe je volgens kenners door een aantal basisprincipes in acht te nemen. Kimpen gaat uit van tien fundamenten. “Ik geef daar ganse cursussen over. Het zou te ver leiden om die hier allemaal op te sommen, dus laat het me eerst over voeding hebben. Gezond eten is iets wat je volledig zelf in de hand hebt.” Zorg er bijvoorbeeld voor dat je altijd water bij de hand hebt. Drink voldoende, reinig je lichaam en kies voor natuurlijke, gezonde producten. En vooral: eet gestructureerd met
hoeveelheden die passen bij jouw lijf en jouw levensstijl. Uiteraard speelt beweging ook een rol in het streven naar een gezonde levensstijl. We eten maar liefst vier keer meer dan 50 jaar geleden terwijl we vier keer minder bewegen. Terwijl dit niet hoeft. “Zelfs voor mensen met een drukke job zijn er oplossingen”, stelt Monami. “Je kan echt wel energie
Spreek niet over volhouden, maar maak je die levensstijl eigen Sonja Kimpen
opladen tijdens je werkdag. Eet je boterhammen niet op achter je computer, maar maak een wandeling.” Beweging is van belang, maar Monami
stelt meteen ook gerust: je hoeft geen marathon te lopen, 30 minuten per dag bewegen is al voldoende. Een belangrijke tip: “Niet iedereen sport graag, dus zorg ervoor dat je iets doet waar je plezier in vindt.” Wie veel beweegt, zal automatisch ook beter de slaap kunnen vatten. En die nachtrust is van cruciaal belang om alle stress van de dag te kunnen verwerken. “Slaap is zeer belangrijk”, beaamt Monami. “Mentaal, emotioneel en fysiek laden je batterijen weer op door een goede nacht slaap.” Maar: “Onze nachtrust staat onder druk”, weet Kimpen. “De ideale nachtrust maak je overdag: zorg dat je minstens 30 minuten daglicht per dag ziet.” En daarnaast moet je de dag langzaam afbouwen. Stop tijdig met werken achter je pc, demp het licht, kleed je al in je nachtkledij. Zorg dat je lichaam beseft dat het gaat slapen. Als je die principes in gedachten neemt dan sta je al een stap dichter bij een gezonde levensstijl.
Kimpen heeft nog een duidelijke boodschap. “Vaak wordt me de vraag gesteld: hoe houd je dat vol, zo’n gezonde levensstijl? Wel, daar begint het al. Spreek niet over volhouden, maar maak je die levensstijl eigen. Net zoals je leert autorijden, moet je weer leren gezond leven.” En wat is volgens haar dan de sleutel tot succes? Simpel: beloning. Dit motiveert om je gedrag te herhalen. Als je beter in je vel zit, als anderen je een complimentje geven, dan helpt dat, maar succes ligt in de eerste plaats bij jezelf. Je moet plezier beleven aan je nieuwe levensstijl. Eet je niet graag groenten, doe het toch en wees fier dat je je lichaam verwent. Zo lust je groenten heel snel. Net zoals je een kind beloont als het op een potje gaat of net zoals je uren spendeert met je hond in de hondenschool om hem te trainen, wel zo kan die gezonde levensstijl ook een gewoonte worden. Kimpen besluit: “Het vraagt wel training, zoals alles in het leven training vraagt.”
Ouderenzorg Actueel 5
Vergrijzing omarmen is dé uitdaging We worden ouder, zijn met minder en moeten langer werken. En dat heeft verstrekkende gevolgen voor de ouderenzorg. “Je moet geen pessimist zijn om te zien dat er een spanning is.”
instapdouches, trapliften, thuiszorg én domotica. Anne Dedry, directeur van mantelzorgvereniging Ons Zorgnetwerk, is fan. “Domotica is heel belangrijk. Zeker voor dementerenden bestaan er domoticahulpmiddelen die
TEKST ELKE RAMSDONCK
Mensen mogen zich niet schuldig voelen als ze de zorg niet aankunnen
‘In mijnen tijd hé...’ De kans dat de vijftigers van nu hun zinnen binnen 40 jaar zo beginnen, is reëel. We worden namelijk ouder. De gemiddelde levensverwachting van mannen in 2050 is 84 jaar, nu 78. En ook vrouwen zullen gemiddeld drie jaar ouder worden, terwijl het aantal kinderen stabiel blijft. Als gevolg van deze ongelijke evolutie zal het aandeel ouderen boven de 65 jaar stijgen naar van 18 tot 24 procent. De demografische piramide staat op zijn kop. En dit gaat grote gevolgen hebben. Volgens Christel Geerts, verbonden aan de dienst gerontologie van de VUB, gaan we op een andere manier moeten omgaan met ouderen en vooral moeten inzetten op preventie. “We zitten nog maar aan het topje van de vergrijzingsijsberg. Als je dankzij preventie mensen twee of drie jaar later in de zorg krijgt, maakt dat alleen al economisch een wereld van verschil.” Zo kan bijvoorbeeld enkel valpreventie al miljoenen aan heupbreuken, -protheses en ergotherapeuten besparen. Thuis gebeuren de meeste ongevallen, omdat ouderen daar meer durven en risico’s nemen. Investeren in een veiligere woning betaalt zich dus later terug. Gelukkig bestaan er tegenwoordig veel hulpmiddelen om woningen veiliger te maken en de zorg te ondersteunen:
Christel Geerts
het mogelijk maken langer thuis te blijven, zoals beveiliging van een fornuis, van een voordeur, enzoverder.” Er zijn nu ook experimenten bezig met verplegers die je kan oproepen via videoconferencing. Zelfs robothondjes roepen positieve resultaten op. “We moeten er wel op letten dat de zorg niet verschraalt. Domotica en robotica zijn fantastisch als ze de zorg van
de zorgverlener kunnen verlichten, maar dat mag je niet ontslaan van een bezoekje of een praatje.” Dat menselijke aspect moet blijven en de vermaatschappelijking van de zorg moet blijven groeien. Mensen die spontaan af en toe iets doen voor hun ouders en mantelzorg zijn erg waardevol. Geerts: “Maar we mogen het niet idealiseren en als norm aanzien. Mensen mogen zich niet schuldig voelen als ze de zorg voor hun oudere echtenoot of ouders niet aankunnen.” Helaas wordt mantelzorg nog te weinig ondersteund en dat maakt het niet gemakkelijk, vindt ook Dedry. “We zien vooral problemen bij de sandwichgeneratie. Zij zitten tussen de zorg voor hun hoogbejaarde ouders en hun kleinkinderen, die meestal niet meer bij de deur wonen. Bovendien moet iedereen langer werken.” Daarnaast zijn de gezinnen kleiner en kan de zorg niet gedeeld worden met broers en zussen. En hoe ver ga je bij een nieuw samengesteld gezin?
Domotica is fantastisch als hulmiddel, maar het ontslaat ons niet van een bezoekje of een praatje Anne Dedry
Gelukkig zijn er verschillende tussenvormen voor zorg ontstaan zoals assistentiewoningen, de opvolger van de service flat. Helaas zijn die vaak alleen voor de lucky few met kapitaal. Basisvoorzieningen van goede kwaliteit zouden voor iedereen toegankelijk moeten zijn, zoals dagcentra. Ouderen kunnen daar actief bezig zijn, hebben de juiste verzorging en mantelzorgers kunnen even uitblazen. Een redelijk nieuw scenario is dat van CADO’s (collectieve autonome dagopvang, red.), waarbij een gewoon rijhuis als zorgcentrum wordt ingericht. Daar kunnen dan vijf tot zes mensen worden opgevangen voor een korte of langere periode. Hulpverleners kunnen efficiënter ingezet worden en de ouderen hebben sociaal contact. “Elke gemeente zou ten minste een dagcentrum moeten hebben of een centrum voor kortverblijf, maar helaas is de praktijk anders”, aldus Geerts. Terwijl zulke tussenoplossingen wel een wapen kunnen zijn tegen vereenzaming. Dedry: “De cijfers van vereenzaming stijgen. Dat is zeker een probleem bij mensen die niet meer zo mobiel zijn, erg hulpbehoevend en niet kunnen terugvallen op mantelzorgers.” Bovendien wordt verzorgend personeel schaars en ligt de werkdruk hoog, waardoor vaak geen tijd meer over is om te doen waarvoor ze zijn opgeleid: troost bieden, eenzaamheid tegengaan met een praatje. Daarom is er ook zo’n grote uitstroom van verplegend en verzorgend personeel. Ook daar is ondersteuning nodig. “De vergrijzing neemt alleen maar toe, willen of niet. We moeten investeren in het volledig sociaal kapitaal, van de poetsvrouw tot artsen en informele hulpverleners om die groei aan ouderen te kunnen incasseren.”
Je oma heeft wél seks Tegenwoordig kan alles, als we de televisie mogen geloven. Toch heerst er nog steeds een groot taboe op ouderen en seks. Senioren hebben echter wel seksuele verlangens, maar vaak beleven ze die anders door gezondheidsproblemen. Meer dan een kwart van de professionele hulpverleners weet niet hoe te reageren als ze geconfronteerd worden met seksualiteit. Een grootschalig onderzoek bij de woonzorgcentra zou moeten helpen om een handboek op te stellen met adviezen voor het personeel. Een eerste stap richting een degelijk seksualiteitsbeleid.
Flexibel wonen in de tuin De overheid investeert een paar honderduizend euro in een proefproject voor flexibele mantelzorgwoningen. In je tuin wordt een soort container geplaatst die helemaal op maat wordt ingericht. Het initiatief komt er omdat de wachtlijsten voor zorgcentra erg lang zijn. Hulpbehoevenden zouden dan niet uit hun vertrouwde omgeving moeten en krijgen de juiste verzorging. Het is wel een tijdelijke oplossing, benadrukt Agentschap Ondernemen.
6 Profielinterview Thomas Van der Plaetsen
Sterker en hongeriger dan ooit De 24-jarige tienkamper Thomas Van der Plaetsen gaat naar Rio volgend jaar. Dat was bijna anders, want vorig jaar kreeg hij de diagnose teelbalkanker. Maar hij klom uit het dal en gaat er nu volledig voor. “De drive om bij de besten te horen, is mijn ultieme doel.” TEKST ELKE RAMSDONCK
BEELD MICHAËL VAN DER PLAETSEN
O
p je 21ste een nationaal record breken en op je 24ste bij de top drie atleten horen. Niet veel mensen doen het de tienkamper Thomas Van der Plaetsen na. Maar de golf van succes surfde op persoonlijke tegenslagen. Op zijn twaalfde kreeg hij zware klierkoorts en tijdens het WK in 2011 verloor hij zijn vader aan pancreaskanker. Als dat nog niet genoeg was, werd hij eind vorig jaar beschuldigd van doping tot bleek dat het teelbalkanker was. Maar de jonge atleet ging de strijd met de ziekte aan en na een zware chemokuur focust hij zich nu vooral op zijn sport. In Zuid-Afrika bereidt hij zich op dit moment voor op het komende zomerseizoen en zijn eerste Olympische Spelen in Rio volgend jaar. “Ik voel me sterker en hongeriger dan ooit om terug te komen.”
terug op punt staat. Eigenlijk leefde ik in een soort mist. Ik wist niet goed wat er allemaal gebeurde. Als in een soort waas van hoe het allemaal is verlopen, zeker tijdens de chemo, toen was het nog een tikkeltje erger. Eind november ben ik gestopt met chemotherapie en is de waas ook stilaan weggetrokken.”
wijselijk beslist om me te onthouden en niet te proberen om anderen van mijn onschuld te overtuigen. Meestal hebben mensen hun gedacht toch al gemaakt, zeker over doping. Persoonlijk heb ik me er ook niet over opgewonden, want ik wist dat het snel uitgeklaard ging worden.”
Die periode werd ook ingeleid met een valse beschuldiging van doping. Hoe reageerde je toen? “Goh, eigenlijk was dat hetzelfde klotegevoel, maar dan op sportief niveau. Het was echt zoiets van: shit, ik heb het zitten, ik heb kanker, maar dan op sportief niveau. Het klinkt misschien raar, maar zo voelde het
Je vader is in 2011 overleden aan pancreaskanker. Terwijl je in Zuid-Korea zat voor het WK. Niet gemakkelijk… “Nee. Eigenlijk ben ik daar veel minder gemakkelijk mee omgegaan. Het was niet alleen die kanker, maar vooral ook het feit dat ik hem ging verliezen. Dat is in mijn geval iets totaal anders, dat komt er nog bij. En ook toen zat ik in een waas, waardoor alles voorbij vliegt en je de situatie gewoon ondergaat. Die situatie met mijn vader was anders dan bij mij omdat je geen controle hebt over de ziekte, je bent machteloos. Toch wil je zoveel doen. Bij iemand anders kan je het niet helemaal voorspellen, terwijl ik mezelf sterk heb gehouden en ergens wist dat het goed kwam. Ik had het bij mijn vader veel moeilijker.”
Ik voel me sterk en begin eigenlijk terug uitzicht te krijgen op mijn sportcarrière
Vorig jaar werd er teelbalkanker vastgesteld. Jouw eerste reactie? “Ja, dat was een kaakslag op dat moment natuurlijk. Het nieuws kwam uit het niets en dan was het daar plots. Bam! Maar ik heb nooit echt veel tijd gehad om er over na te denken, want twee dagen nadien werd ik al geopereerd. Het ging allemaal zo snel. Voor ik wist werd ik wakker in het ziekenhuis.”
wel. Gelukkig dat het na een dag of twee uitgeklaard was. Ik heb dus niet zo lang met die emoties moeten zitten.”
Hoe kijk je er nu op terug? “Tja, een kloteperiode, weet je wel. Je weet op voorhand dat je je een paar maanden slecht gaat voelen. En dat het echt een hele tijd gaat duren voor je
En naar de media toe, hoe ging je daarmee om? “Ik heb zelfs niet geprobeerd om er tegenin te gaan. Ik wist dat ik recht in mijn schoenen stond. Dus heb ik
Hoe heb je je dan kunnen concentreren? “Het was een soort van basisinstinct om even alles weg te schuiven en bezig te zijn met sport. Dat maakte het voor mij gemakkelijker om geconcentreerd te blijven. Toen dat wegviel, was mijn focus wel weg en kwamen uiteindelijk ook de emoties.”
‘Het was echt zoiets van: shit ik heb het zitten, ik heb kanker, ma
A DVER TOR IA L
De beste zorg voor oncologische patiënten Kanker: de verschrikkelijke ziekte is nog altijd de wereld niet uitgeholpen. Maar ze kan wél behandeld worden, en in veel gevallen zelfs succesvol. Wie de diagnose kanker krijgt, komt als patiënt terecht op de dienst oncologie, waar de beste zorg wacht.
voor nieuwe bunkers zijn namelijk goedgekeurd, zodat tegen 2016 twee nieuwe toestellen kunnen worden ingezet.
Het Oncologisch Centrum van het AZ Sint-Jan in Brugge is een mooi
De zorg wordt aangeboden aan patiënten uit de wijde omgeving, waarbij de nadruk zonder uitzondering in teken staat van overleg. Specialisten van AZ Sint-Jan zitten regelmatig samen met specialisten uit de omringende ziekenhuizen én de huisarts. Dit overleg heeft
voorbeeld van integrale zorg. De dienst bestaat uit drie afdelingen: nucleaire geneeskunde (diagnostiek en soms ook therapie middels radio-isotopen), medische oncologie (kankerbehandeling door middel van chemo- en hormonentherapie), en ten slotte radiotherapie, waar een veertigtal hoogopgeleide personeelsleden
zelfs een specifieke term: MOC staat voor multidiscipinair oncologisch consult, en heeft tot doel de dossiers van oncologische patiënten te bespreken, in aanwezigheid van alle bij de patiënt betrokken disciplines. De radiotherapeuten van het AZ Sint-Jan wonen deze vergaderingen zowel in het AZ Sint-Jan bij als op de campus Serruys, het AZ Damiaan Oostende, het AZ Sint-Lucas Brugge, het AZ Sint-Rembert Torhout, het AZ Zeno
actief is. Hier krijgen patiënten behandelingen via bestraling. De dienst heeft drie toestellen voor uitwendige bestraling en één kamer met een brachytoestel voor inwendige bestraling – van toepassing bij gynaecologische tumoren en kleine huidtumoren. En binnenkort krijgen patiënten hier nog uitgebreidere, hoogtechnologische zorg: de bouwplannen
Knokke-Blankenberge en het AZ Sint-Augustinus Veurne. Bijkomende garantie voor de oncologische patiënt is dat de specialisten zich regelmatig laten bijscholen. Op die manier is optimale zorg en begeleiding verzekerd. Cruciaal in het behandelingsproces, net als
Campus Sint-Jan, Ruddershove 10, 8000 Brugge | 050 45 21 11 Campus Sint-Franciscus Xaverius, Spaanse Loskaai 1, 8000 Brugge | 050 47 04 70 Campus Henri Serruys, Kaïrostraat 84, 8400 Oostende | 059 55 51 11
warm menselijk contact en goede sociopsychologische omkadering.
aar dan op sportief niveau’
7
Die situatie met mijn vader was anders dan bij mij omdat je geen controle hebt over de ziekte, je bent machteloos
Sport is dus een uitweg voor jou? “Nee, ik zie het niet echt als een uitweg, maar meer als een gids. Zeker voor die terugkomst naar die tienkamp ook. Mijn sport is eerder als een gids die me leidt om me terug gezond te maken en verder te gaan met mijn leven. Ik beschouw het als de katalysator die me verplicht om gezonder te leven. Na een ziekteperiode moet je natuurlijk altijd werken om terug gezond te worden. Sport is daarbij mijn motivatie om mijn leven terug op orde te stellen.” En dat je je familie dichtbij hebt, je broer is je coach, je zus je manager, was ook een steun? “(Overtuigd) Ja. Ieder was superpositief en bleef me ondersteunen. Zij weten ook perfect hoe ik reageer. Ik moest hen niet overtuigen van mijn motieven en mijn doel. Zij steunen me altijd, het is super om in zo’n omgeving te kunnen zitten. Zij nemen alle druk van mijn schouders weg, regelen alles, zodat ik me kan focussen op mijn gezondheid.” Is het soms ook niet moeilijk om met hen samen te werken? “Ik heb er geen problemen mee. Het werkt voor mij. Er is misschien wel een iets hogere emotionelere geladenheid bij familie. Maar dit is iets dat in mijn situatie werkt.” Hoe gaat het met de trainingen op het moment? “Het valt eigenlijk wel mee. Ik ben nu denk ik 2,5 maand bezig en het gaat vlot. In het begin was het wel
moeizaam en vroeg alles wat tijd. Je moet terug fysiek op punt staan om wedstrijden mee te doen. Maar ik moet eerlijk zeggen: ik voel me sterk en begin eigenlijk terug uitzicht te krijgen op mijn sportcarrière.” Wat is moeilijker: mentaal of fysiek sterker worden? “Mentaal is zeker geen probleem voor mij. Eigenlijk precies het omgekeerde. Ik voel me sterker en hongeriger dan ooit om deze zomer terug te komen. Natuurlijk heb ik nu meer werk dan vroeger, het is op fysiek vlak meer dan ik gewoon ben.” Heb je nog een ultieme sportdroom die je wil verwezenlijken? “Voor mij gaat het er nu vooral om dat ik terugkom. En dat ik de rest van mijn carrière gewoon kan meedraaien met de besten van de wereld (lacht). Ik vind het moeilijk om te verantwoorden om slechts voor één doel te gaan. Ik wil gewoon consequent op mijn beste zijn. Dat is mijn ultieme doel, die drive om steeds bij de besten te behoren.”
Smart facts Als Thomas Van Der Plaetsen geen atleet was geworden, dan had hij... “...mijn opleiding in de informatica nagevolgd. Computers en technologie zijn altijd een passie geweest en het zou interessant zijn om te zien welke richting ik daarin zou kunnen gaan.”
Sani- Cast
Reinigt en verzorgt de huid onder een gipsverband Innovatieve oplossing om de huid onder een orthopedisch gipsverband te reinigen. Voor een betere hygiëne en minder geurhinder. Desinfecteert, ontgeurt en verzacht de huid.
Kit van 1 applicator & 36 vochtige reinigingspads: 19,95€
Te bestellen online : www.h-care.be, onder gipsverzorging
Met Sani-Cast wordt het dragen van een gips comfortabel
In de kiem smoren Teelbalkanker is een redelijk zeldzame soort kanker. In België komen er jaarlijks ongeveer 320 gevallen voor. Vooral bij mannen tussen de 20 en 40 jaar. De meeste gevallen zijn een gevolg van een tumor in de cellen die een rol spelen in de aanmaak van zaadcellen: de zogenaamde kiemcellen. De ziekte kan leiden tot verminderde kwaliteit van het sperma en zelfs onvruchtbaarheid. Er snel bij zijn, is de boodschap. Bij een ongewone toename in grootte van de teelbal, scherpe pijn of knobbels, kan je best de dokter verwittigen.
Vetzuren in het vizier Onlangs is er een nieuwe piste ontdekt om kanker te behandelen. Onderzoekers van KU Leuven en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie kijken nu naar vetzuren. Kankercellen hebben voedingsstoffen nodig vanuit het bloed om te kunnen groeien en produceren eiwitten om die groei te bevorderen. De afbraak van vetzuren blijkt daarbij essentieel. Door de afbraak van vetten te verhinderen, worden kankercellen uitgehongerd en hun deling, en dus ook de vorming van nieuwe bloedvaten, tegengegaan. Er is wel nog verder onderzoek bezig om dit te bevestigen.
8 Verdieping Herstel
Revalideren doe je niet alleen, zonder de steun van mijn vrienden en familie was ik niet zo ver geraakt Diederick Schelfhout
‘Revalideren is je grenzen verleggen’ Een ongeval of een plotselinge ziekte en je leven staat op z’n kop. Voor sommigen met daarna nog een lange revalidatie voor de boeg. “Je moet aanvaarden dat je oude leven voorbij is, de knop omdraaien en focussen op je herstel.” TEKST ANN BRAECKMAN
Acht jaar geleden werd Diederick Schelfhout (28) aangereden op de moto. “Mijn lichaam was voor 80 procent verbrand”, zegt hij. “Het was een lange weg en ik revalideer nog steeds, maar ik ben hard blijven werken en dat loont.” Tot het noodlottige moment lachte het leven Schelfhout toe. Hij stond op het punt om een profcontract te tekenen bij een wielerploeg. Maar in januari 2008 keerde hij terug van een training met de motor en kwam hij na een aanrijding zwaar ten val. De motor ontplofte, hij liep zware brandwonden en breuken op en lag tien weken lang in een coma. Daarna verbleef hij nog wekenlang in het brandwondencentrum van Nederoverheembeek.
meer kan, hij gaat vergelijken met vroeger en dat is vaak frustrerend.”
Twee en zestig operaties en huidtransplantaties later is hij nu alsnog een succesvol wielrenner. “Ik veroverde een bronzen medaille in 2014 op het WK piste in de kilometer. Een beloning voor al mijn harde werk van de voorbije jaren.” Want toegegeven, revalideren na zo’n zwaar ongeval was niet evident. “Toen ik uit mijn coma ontwaakte, vertelde de dokter me dat ik nooit meer zou kunnen bewegen. Koersen moest ik uit mijn hoofd zetten en zelfs gewoon fietsen leek uitgesloten. Het was een hard verdict, maar ik legde me daar niet bij neer en van dag één stelde ik me als doel om op-nieuw te fietsen.”
Volgens Kiekens kunnen doelen inderdaad bijgesteld worden en is een revalidatie een lang proces waarbij de dokter als taak heeft om de patiënt
Het is iets dat revalidatieartsen vaker zien bij patiënten: een patiënt kan vaak meer dan hij zelf voor mogelijk acht. De wil om terug te keren naar het gewone leven is groot. “Al moet de patiënt eerst door een andere fase, een rouwproces als het ware”, zegt revalidatiearts Carlotte Kiekens. Logisch, voor iemand die een ongeval heeft gehad, plots niet meer kan stappen of een andere zware handicap heeft opgelopen, stort in eerste instantie de wereld in. “Dat is voor ons de grootste uitdaging: hen door dat verwerkingsproces helpen. De patiënt ziet eerst en vooral alleen wat hij niet
Dat beaamt ook Schelfhout. Zijn grote doel was terug fietsen, maar mentaal was het wel zwaar om vast te stellen dat hij niet meer de oude was en zou worden. De grote fysieke pijn verdween na een tijd en werd minder zwaar, maar het mentale herstel duurde veel langer. Hij kende heel veel diepe dalen en zat ook vaak in de put .”De revalidatie is letterlijk een proces van vallen en weer opstaan”, stelt hij. “Eigenlijk moet je het zo zien: je bent zo sterk als je mentaal sterk bent. En voor mezelf geldt, maar ook voor anderen merkte ik tijdens mijn revalidatie, dat je altijd verder kan gaan dan wat de dokters je vertellen.”
meteen een eerlijke prognose te geven en hen een doel voor ogen te houden. Wil hij of zij opnieuw aan topsport doen of stelt de patiënt zich tevreden met een ‘zo normaal mogelijk leven’? Gaandeweg kunnen verwachtingen of wensen dan aangepast worden tijdens de revalidatie. “Een patiënt moet kunnen werken naar iets en zich kunnen vinden in de beperking waarmee hij zal leven. Dan verloopt de revalidatie sneller.” Gemiddeld duurt een revalidatieopname drie à vier maanden, meestal gevolgd door een ambulante fase. Al is dat bij elke revalidant uiteraard verschillend. Soms is zelfs levenslange onderhoudstherapie nodig. “Bij mij was het langer”, aldus Schelfhout. Niet verwonderlijk: zijn verwondingen waren ook zwaar. Anderhalf jaar moest hij elke dag naar de ambulante zorg in het universitair ziekenhuis van Gent. Hij moest opnieuw leren
stappen, spreken, schrijven. Heel veel basisdingen kon hij niet meer doen, dus het was een proces van lange adem. “Zonder de steun van mijn familie en vrienden was ik niet zo ver geraakt. Ook mijn hond was een trouwe vriend in mijn revalidatie.” Geen enkele patiënt is gelijk, elke revalidatie heeft zijn eigen karakter. Het is een heel complex proces waar heel wat factoren een rol spelen. Kiekens: “Maar de bijstand van familie en vrienden is echt wel onontbeerlijk. Vaak is een revalidatie ook zwaar voor de partner van de patiënt en dan is het van belang dat er teruggevallen kan worden op een breed netwerk.” In het revalidatiecentrum werkt bovendien ook een psycholoog om de patiënt bij te staan. Er zijn veel vragen in het begin bij de patiënt en het is belangrijk om hen duidelijk te maken dat het leven niet stopt na een zwaar ongeval. De meerderheid
© Peter Bouwens | Sofam 2015
Wij stimuleren elke vorm van beweging: bij de start van de revalidatie en daarna. Carlotte Kiekens
van de patiënten past zich na verloop van tijd aan de nieuwe situatie aan. Het gebeurt heel uitzonderlijk dat mensen er niet mee kunnen leven en bijvoorbeeld om euthanasie vragen. Revalideren is meer dan gewoon terug leren stappen of eten. Naast steun van naasten en mentale kracht, zijn er veel andere aspecten die een rol spelen in het herstel. “In de eerste plaats is natuurlijk de aard van de blessure van belang”, legt Kiekens uit. “Elk herstel is specifiek voor de patiënt, dus elke revalidatie is op maat.” Al zijn er natuurlijk een aantal aspecten die vaak terugkomen, zoals ondermeer het belang van voeding. Niet alleen bij de start van de revalidatie moet je gezond en voldoende eten om het herstel te bevorderen, ook op de lange termijn is het van belang om het risico op overgewicht te verminderen. Te vaak zien dokters dat patiënten niet voldoende bewegen, te zwaar worden en dat is nadelig voor hun herstel. Een andere belangrijke factor tot succes is het beoefenen van een sport. “Wij stimuleren elke vorm van beweging: bij de start van de revalidatie en daarna. Je kan het doen met familie, vrienden en het zorgt ervoor dat je niet in een isolement valt. We proberen onze patiënten ook steeds te stimuleren en oriënteren naar een sportclub in hun buurt.” Voor Schelfhout was sport al van belang voor zijn ongeval en ook vandaag beheerst het nog steeds zijn leven. Al zal hij nooit meer de topsporter van vroeger worden, daarvoor was hij te zwaar verwond en heeft hij te veel kracht verloren in zijn linkerbeen. Hij kan fietsen met validen, bij de elite zonder contract, maar niet bij de profs. Dat lukt niet meer, maar hij is wel goed in zijn categorie en won vorig jaar brons op het WK baanwielrennen. Nu wil hij ook naar de Olympische Spelen in Rio. “Sporten moet ik blijven doen, anders gaat mijn lichaam achteruit, maar ik doe nog dat tikkeltje meer om die Olympische droom te verwezenlijken.”
Chronisch Overzicht 9
Beheersbare lage rugpijn
Oncontroleerbare zenuwpijnen
Voor altijd
“De meeste mensen die wij behandelen in onze pijnkliniek kampen met lage rugpijn en nekpijn al of niet met uitstraling naar armen of benen. Het is een probleem dat bij het merendeel gelukkig met simpele middelen kan verholpen worden. Maar sommige patiënten, vaak na een medische ingreep, lijden hun ganse leven onder lage rugpijn en dan is het aan ons om die pijn te behandelen, beheersbaar te houden.”
“Een brede waaier van aandoeningen. Misschien niet zo bekend bij het grote publiek, maar vaak komt zenuwpijn voor na een ingreep of een ongeval. Het is een pijn die meestal ongeneeslijk is. Ze kan de kop opsteken bij patiënten met diabetes, gordelroos, MS of vele andere aandoeningen. De symptomen gaan breed: een brandende, kriebelende pijn of patiënten spreken over elektrische flitsen in je lichaam. Het is een pijn die we niet kunnen genezen, hoogstens onderdrukken.”
“Diabetes kan behandeld, maar niet genezen worden. Vaak treden er pijnklachten op die het gevolg zijn van de ziekte. Een kwart van de diabetici heeft pijnklachten door het aantasten van de zenuwen door de ziekte. We kunnen die pijn onderdrukken met medicatie, maar dat brengt vaak ook bijwerkingen met zich mee. In de ergste gevallen passen we neurostimulatie toe: elektrische stromen op de ruggenwervel, maar dat gebeurt zeer uitzonderlijk.”
Als pijn het leven beheerst Uit internationaal onderzoek blijkt dat één op vier Belgen pijn lijdt. Dit gaat om pijn die je voortdurend met je meedraagt. Pijnarts Bart Morlion van het UZ Leuven beschrijft zeven pijnen als gevolg van verschillende ziektes die het leven van vele mensen beheersen. “Die pijn is niet altijd ondraaglijk, maar wel heel vaak of voortdurend aanwezig.”
Nooit aflatende pijn “Algemeen kan ik stellen dat de symptomen en gevolgen van pijn vaak dezelfde zijn: op de lange duur treedt slapeloosheid op, gemoedsstoornissen, stijfheid in de spieren, de wil die ontbreekt om nog te bewegen. Elke pijnpatiënt is verschillend en in een pijnkliniek doen we er alles aan om die pijn beheersbaar te houden.”
TEKST ANN BRAECKMAN
Vreet je spieren kapot
Pijn is emotie
Niet te vergeten
“MS is een zenuwziekte die gepaard kan gaan met zenuw- en spierpijnen die over het ganse lichaam optreden, inclusief schietende pijnen in het aangezicht. Je kan het proces proberen vertragen, maar het is een ongeneesbare aandoening die een grote impact heeft op je leven. De eerste symptomen zijn vaak spierzwakte. We kunnen enkel symptomatisch werken en we doen dat met antidepressiva om de spierzenuwen te onderdrukken en met anti-epileptica, middelen tegen de vallende ziekte, want een gewone paracetamol of ibuprofen helpt niet om de pijn te bestrijden.”
“Over psychiatrische aandoeningen is het moeilijk om uitspraken te doen. Sommige van deze aandoeningen zijn chronisch en niet te genezen. Moderne therapieën kunnen de klachten wel beter onderdrukken, zoals bijvoorbeeld bij schizofrenie en andere vormen van psychosen. Zo weten we dat stemmingsstoornissen, zoals angst en depressie de pijngevoeligheid verhogen. Elke pijn is voor ons echt. Pijn is een emotie die in de hersenen ontstaat.”
“Dementie genezen is vooralsnog niet mogelijk, afremmen wordt in de nabije toekomst wellicht mogelijk. Op zich heeft een patiënt met dementie geen pijn, maar vaak zijn het secundaire gevolgen die pijnklachten veroorzaken: zoals patiënten die te bed liggen en doorligwonden krijgen, urineweginfecties, … Dementen blijven ook die pijn voelen. Ze zijn misschien niet meer aanspreekbaar, maar je kan wel zien dat ze pijn hebben, omdat ze die typische pijngrimas kunnen weergeven. Dat kan je observeren en je kan hen dan pijnstillers geven.”
10 Expertpanel Beperkingen
Anders, maar toch hetzelfde Leven met een beperking is niet altijd vanzelfsprekend. Je komt ongetwijfeld obstakels tegen die je moet overwinnen. Maar leven met een beperking is zeker niet onmogelijk, integendeel. “Je kan het beschouwen als een deur naar nieuwe mogelijkheden.” TEKST ELKE RAMSDONCK
MARC DE VOS
CHRIS WILLEMSEN
MICHÈLE GEORGE
Oprichter Demo Team rolstoelbasketbal
Dwergacteur De Ronde, Crimiclowns,…
Paralympisch ruiter en paralympiër van het jaar 2014
Zie jij je beperking als een beperking?
“Neen, ik zie mijn handicap totaal niet als een beperking. Doordat ik al heel vroeg (op driejarige leeftijd, red.) werd getroffen door polio, kan ik ook niet voortdurend vergelijken met hoe het ervoor was. Ik heb eigenlijk geen herinneringen aan het kunnen lopen, dus mis ik het ook niet. Ik heb mijn leven gewoon opgebouwd zoals iedereen anders en voel me nergens in beperkt. Ik kijk er niet anders naar. Ik kan me voorstellen dat het moeilijker kan zijn als je op latere leeftijd mindervalide wordt, maar veel hangt ook af van hoe je alles ervaart en hoe je er zelf mee omgaat.”
“Niet meer, omdat ik nu eenmaal zo ben en me er dan ook volledig aan heb aangepast. Uiteraard, mijn beperking is er nog wel, maar ik probeer een zo normaal mogelijk leven te leiden. Mijn familie, vrienden en kennissen in mijn directe omgeving zien en beschouwen mij ook als een normaal persoon.”
“Als een beperking niet nee, eerder als een verrijking. Een beperking is maar een beperking als je dat er zelf van maakt. Je kan het ook beschouwen als een deur naar nieuwe mogelijkheden. Je wordt gedwongen om te improviseren en jezelf aan te passen. Door mijn ongeval ben ik van de ene op de andere dag afhankelijk geworden van een rolstoel. Ik keek echter naar wat ik nog wél kon doen. Ik liep vroeger vaak, maar nu fiets ik erg veel en ja, rij ik paard. Dat heeft me enorm geholpen.”
Wat heeft je over de streep getrokken om je droom te volgen?
“Oorspronkelijk wist ik niets af van sport voor mindervaliden. Maar toen ik op een bepaald moment een demonstratiewedstrijd rolstoelbasket zag, was ik direct verkocht. Ik moest en zou dat ook gaan doen. Ik wilde meteen ook een van de besten worden. Eerst zat ik in de atletiekwereld, maar daarna ben ik toch teruggekeerd naar mijn eerste sport: rolstoelbasket. Ik probeer de sport ook bekender te maken en meer mindervaliden over de streep te trekken om te bewegen. Om dit te bereiken heb ik het Demo Team opgericht, dat eigenlijk is gegroeid vanuit de nationale ploeg die niet meer bestaat. We spelen bij verschillende organisaties en sportmanifestaties van validen.”
“Als kind had ik niet de droom om acteur te worden. Totdat ik Louis Vervoort leerde kennen, de voormalige dwergacteur die in de jaren 60-80 acteerde in de BRTseries Fabian van Fallade en Merlina. Hij vroeg aan mij of ik niet ook wilde acteren. En hoe meer ik er toen over nadacht, hoe meer het me aansprak. Ik heb toen iedereen aangeschreven die ook maar iets met tv, film en theater te maken had: castingbureau’s, producenten, enzovoort. Ik heb zelfs enkele acteerworkshops gevolgd, want een opleiding had ik niet. En na enkele figuratierolletjes wist ik: dit is het, ik wil een volwaardig acteur worden. Vanaf toen ben ik er voor gegaan, opgeven stond niet in mijn woordenboek. En nu kan ik best trots zijn met wat ik heb bereikt.”
“Voor mijn ongeval had ik al een stal met 18 paarden. Maar met een rolstoel was ik echt van alles buitengesloten. Ik zat vast. Verschrikkelijk. De periode er vlak na was ook zwaar. Ik heb zes maanden bijna niemand gezien. Er komen wel eens mensen op bezoek, maar uiteindelijk ben je wel op jezelf aangewezen. Gelukkig ben ik heel gedreven en competitief en heb ik mijn lichaam gedwongen om grenzen te verleggen. Ik heb me eerst ingeschreven voor de proef bij de validen en daar stelde iemand me voor om in het paralympische circuit te gaan paardrijden. En dat was duidelijk een goede beslissing geweest (lacht).”
Heb je veel moeten aanpassen in je directe leefomgeving?
“Als rolstoelgebruiker moet er uiteraard heel wat aangepast worden. Denk maar eens aan de toegankelijkheid van je huis, badkamer, toilet enzoverder. Als je met een wagen wilt rijden, moet die ook aangepast worden op handbediening, want pedalen zijn nutteloos voor rolstoelgebruikers. Het zijn jammer genoeg dikwijls dure veranderingen, maar gelukkig kan je voor veel wel tussenkomst vragen aan bevoegde instanties. Een groot probleem waar ik ook vaak op bots, is de toegankelijkheid van oudere gebouwen in ons land. Maar als alles een beetje is aangepast, kan je perfect een normaal leven leiden.”
“Niet echt. Thuis heb ik een plateau over de lengte van mijn keuken tussen de onderkant van de kasten en de vloer. Zo kan ik overal goed bij en hoef ik niet met hete potten of pannen van en op opstapjes. Die gebruik ik enkel als ik bijvoorbeeld een raam moet openen. Ik rij ook met een gewone personenwagen, met automatische versnelling wel, waarin een systeem is geplaatst op de pedalen zodat ik er bij kan. Mijn zetel is ook in de rug opgevuld, zodat ik iets verder naar voor zit.”
“Neen, eigenlijk niet. Ik gebruik wel altijd een trapje om op het paard te kruipen. Ik kan mijn been namelijk niet zo hoog tillen en mijn knie niet plooien. Daarbij heb ik weinig gevoel in mijn linkervoet, waardoor ik een enorm machtsverlies heb. Mijn auto is dan ook uitgerust met een automatische versnellingsbak, om de controle toch groter te houden. In mijn woning is er niets aangepast. Ik kijk gewoon veel naar de grond om te zien dat ik nergens op trap, op speelgoed van mijn twee kinderen dat blijft rondslingeren bijvoorbeeld (lacht).”
Christine Van Broeckhoven Chronicle 11
Er is waarschijnlijk niet één oplossing voor de ziekte van Alzheimer
Gezond leven is het devies Wereldwijd lijden ongeveer 45 miljoen mensen aan dementie. Dit aantal zal tegen 2050 meer dan verdubbelen. Alzheimerdementie is het meest voorkomende ziektebeeld van dementie. Vandaag kunnen we stellen dat 1 op 4 dement sterft. TEKST CHRISTINE VAN BROECKHOVEN, PROFESSOR MOLECULAIRE BIOLOGIE & GENETICA, UNIVERSITEIT ANTWERPEN
D
e ziekte van Alzheimer zal waarschijnlijk nooit genezen kunnen worden. Om de simpele reden dat veroudering de grootste risicofactor is voor het krijgen van de ziekte. We zullen wel het ziekteproces kunnen vertragen, waarschijnlijk in die mate dat het aantal personen met een dementie sterk zal dalen. Dit zal dan het gevolg zijn van preventie in combinatie met medicatie die inwerkt op de ziekte en op het verouderingsproces. Dat in de zoektocht naar het begrijpen van de ziekte van Alzheimer genetica een rol speelt, werd mede duidelijk door het pionierswerk van mijn onderzoeksgroep aan de Universiteit Antwerpen. Onze zoektocht naar wijzigingen in het DNA bij families
waarin de ziekte van Alzheimer veelvuldig voorkomt, heeft belangrijke kennis opgeleverd over de biologie van het ziekteproces in de hersenen. Wetenschappers wereldwijd focusten lange tijd op het eiwit beta-amyloïd. Dit eiwit veroorzaakt de zogenaamde plakken in hersenen van personen met de ziekte van Alzheimer waardoor de zenuwcellen afsterven en geheugenproblemen de kop opsteken. Maar deze focus legt te veel de nadruk op het biologisch aspect van de ziekte. Er werd lange tijd te weinig rekening gehouden met de complexiteit van onze hersenen en van de ziekte zelf. Er is niet zo iets als één ziekte van Alzheimer. En er is waarschijnlijk niet één oplossing voor de ziekte van Alzheimer. Er zijn gegevens die aantonen dat mentaal en lichamelijk actief blijven, helpt om weerstand te bieden tegen de ontwikkeling van alzheimerdementie. Eigenlijk kan je stellen dat alles wat goed is voor hart en bloedvaten, ook goed is voor ons brein. Bij de babyboomers zien we dat hun gezondere levensstijl heeft gezorgd voor een vijf jaar latere aanvangsleeftijd van de symptomen. Dit ondersteunt het belang van preventie. ■
© Ine Dehandschutter